Οι πρώτες εικόνες από το διαστημικό τηλεσκόπιο WISΕ της NASA

Ο κομήτης Siding Spring απαθανατίστηκε με φόντο ένα μακρινό, γαλάζιο άστρο
Πασαντίνα, Καλιφόρνια

Ένας λαμπερός κομήτης· ένα μαιευτήριο άστρων· και ένα νέο πορτρέτο του γαλαξία της Ανδρομέδας. Η NASA δημοσιοποίησε τις πρώτες εικόνες από το WISE, ένα ευρυγώνιο διαστημικό τηλεσκόπιο που βλέπει το Σύμπαν στο υπέρυθρο φως.

To WISE (Ευρυγώνιος Εξερευνητής Υπέρυθρης Χαρτογράφησης) εκτοξεύτηκε το Δεκέμβριο και έχει ήδη μεταδώσει πάνω από 250.000 μη επεξεργασμένες εικόνες. Ορισμένες από αυτές δημοσιεύτηκαν την Πέμπτη στο δικτυακό τόπο της NASA ως επίδειξη των δυνατοτήτων του νέου οργάνου.

Το τροχιακό τηλεσκόπιο καταγράφει την υπέρυθρη ακτινοβολία, η οποία γενικά αντιστοιχεί στην εκπομπή θερμότητας. Μπορεί έτσι να ανιχνεύσει σώματα που είναι πολύ ψυχρά, πολύ μακρινά, ή καλυμμένα από σύννεφα σκόνης, και δεν διακρίνονται στα μήκη κύματος του ορατού φωτός.

Τέτοια αντικείμενα είναι για παράδειγμα οι αστεροειδείς και κομήτες που πλησιάζουν τη Γη. Μια από τις νέες φωτογραφίες απεικονίζει τον κομήτη Siding Spring, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 2007 και προέρχεται από το Νέφος του Όορτ, ένα σφαιρικό σύννεφο κομητών που περιβάλλει ολόκληρο το Ηλιακό Σύστημα.

Η ουρά, ή κόμη του, μήκους 16 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, σχηματίζεται καθώς ο ηλιακός άνεμος παρασύρει σκόνη και πάγους από την επιφάνεια του κομήτη.

Μια δεύτερη εικόνα (ένθετη αριστερά) δείχνει το γαλαξία της Ανδρομέδας, τον πλησιέστερο γείτονα του δικού μας Γαλαξία, σε ένα πανοραμικό πορτρέτο που καλύπτει ένα τμήμα του ουρανού με φαινόμενη έκταση 100 φορές μεγαλύτερη της πανσελήνου.

Το WISE είδε επίσης μια περιοχή έντονης αστρογένεσης μέσα στον Γαλαξία μας, καθώς και ένα πυκνό γαλαξιακό σμήνος στον αστερισμό της Καμίνου, σε απόσταση 60 εκατ. ετών φωτός.

Η αποστολή θα χαρτογραφήσει ολόκληρο τον ουρανό μιάμιση φορά μέχρι τον Οκτώβριο, οπότε αναμένεται να εξαντληθεί το ψυκτικό υγρό που απαιτείται για τη λειτουργία του οργάνου

ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΘΕΑ!

Την ώρα που ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός πετούσε περίπου 350 χλμ πάνω από τη Γαλλία και την Ελλάδα το πρωί της Τετάρτης, αστροναύτες που πραγματοποιούσαν εξωτερικές εργασίες άνοιξαν τα κλείστρα της νέας πλατφόρμας παρατήρησης, εφοδιασμένης με το μεγαλύτερο παράθυρο που έχει εκτοξευτεί ποτέ στο Διάστημα.

Το παρατηρητήριο βρίσκεται στη νέα υπομονάδα Tranquility του σταθμού, ιταλικής κατασκευής, το οποίο εγκαταστάθηκε την περασμένη εβδομάδα και είναι το τελευταίο μεγάλο τμήμα του πολυεθνικού τροχιακού εργαστηρίου, κόστους άνω των 100 δισ. δολαρίων.

Στη μία άκρη του Tranquility βρίσκεται ένας θόλος παρατήρησης που προσφέρει θέα 360 μοιρών στη Γη, στον ίδιο τον σταθμό αλλά και στα σκάφη που προσεγγίζουν για ανεφοδιασμό. Μέχρι σήμερα η καθοδήγηση βασιζόταν μόνο σε κάμερες.

Ο πανοραμικός θόλος, με ύψος ενάμισι μέτρο και διάμετρο πέντε μέτρα, αποτελείται από έξι τραπεζοειδή παράθυρα διατεταγμένα γύρω από ένα μεγαλύτερο, κεντρικό, πολυεδρικό παράθυρο.

Στη διάρκεια του διαστημικού περιπάτου της Τετάρτης, δύο αστροναύτες αφαίρεσαν το μονωτικό κάλυμμα που προστάτευε τον εξοπλισμό κατά την εκτόξευση και άνοιξαν ένα-ένα τα «παντζούρια» που κάλυπταν τα τετραπλά, θωρακισμένα κρύσταλλα.

«Όπως περιμέναμε, η θέα από το παράθυρο 7 [το κεντρικό παράθυρο] είναι συγκλονιστική» σχολίασε ο κυβερνήτης του ISS Τζέφρι Ουίλιαμς (στην ένθετη εικόνα αριστερά, η θέα στην έρημο Σαχάρα).

Το Κέντρο Ελέγχου της NASA έπαιξε ως μουσική υπόκρουση το τραγούδι Window on the World (Παράθυρο στον Κόσμο) του Τζίμι Μπάφετ και σχολίασε από το σύστημα επικοινωνίας: «Δεν νομίζω πως ο διαστημικός σταθμός θα είναι πια ίδιος μετά από αυτό».

Την Παρασκευή, το διαστημικό λεωφορείο που μετέφερε στον ISS τη νέα υπομονάδα θα αποσυνδεθεί από το τροχιακό συγκρότημα για να επιστρέψει στη Φλόριντα την Κυριακή.

Μόνο τέσσερις αποστολές της NASA στον ISS απομένουν μέχρι τα διαστημικά λεωφορεία να αποσυρθούν οριστικά το 2011. Έπειτα από την αποστολή και των τελευταίων ανταλλακτικών εξαρτημάτων και προμηθειών, οι Αμερικανοί αστροναύτες θα βασίζονται στα ρωσικά Soyuz για τα ταξίδια στον διαστημικό σταθμό.

Το νέο σκάφος της NASA, του οποίου ο βασικός σχεδιασμός δεν έχει ακόμα καθοριστεί, δεν αναμένεται να πετάξει πριν από το 2015 το νωρίτερο.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από Associated Press

Ρωσικό διαστημόπλοιο στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό προσεδέθη το ρωσικό φορτηγό διαστημόπλοιο, Progress M-04M, που εκτοξεύθηκε την Τετάρτη από το κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ στο Καζακστάν.
Η πρόσδεση έγινε στις 04:26 ώρα Γκρίνουιτς (06:26 ώρα Ελλάδος), όπως διευκρίνισε ο εκπρόσωπος του ρωσικού κέντρου ελέγχου διαστημικών πτήσεων (TSOUP).
Το διαστημόπλοιο μεταφέρει τουλάχιστον 2,5 τόνους φορτίου: καύσιμα, ιατρικό εξοπλισμό, τρόφιμα, νερό και ένα μεγάλο δέμα με σοκολάτες, καραμέλες και DVD με τις νέες ρωσικές ταινίες για τα πέντε μέλη του διαστημικού σταθμού.
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός, ένα πρόγραμμα ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, στο οποίο μετέχουν 16 κράτη, θα παραμείνει σε λειτουργία έως τουλάχιστον το 2015. Ο ΔΔΣ μπορεί να φιλοξενεί εξαμελές πλήρωμα ύστερα από πρόσφατες επεκτάσεις. Σήμερα εκεί εργάζονται ένας Ιάπωνας, δύο Ρώσοι και δύο Αμερικανοί αστροναύτες.

Μένει στον Κρόνο ως το 2017 το «Κασίνι»

Η NASA ανακοίνωσε ότι παρατείνεται για μια ακόμη φορά η αποστολή του διαστημικού σκάφους «Κασίνι», προκειμένου να συνεχίσει την μελέτη του Κρόνου, των δακτυλίων και των δορυφόρων του.
Η μη επανδρωμένη αποστολή Cassini-Huygens έφτασε στον Κρόνο το 2004 και αρχικά σχεδιαζόταν να ολοκληρωθεί στο τέλος του 2008, αλλά είχε πάρει μια πρώτη παράταση και τώρα μια δεύτερη.

Αν τα καταφέρει, το σκάφος θα μείνει στην περιοχή του Κρόνου μέχρι το 2017, σύμφωνα με το BBC. To 2007 το «Κασίνι» ανακάλυψε ένα νέο δακτύλιο γύρω από τον Κρόνο και έχει συλλέξει πλήθος στοιχείων για τα «φεγγάρια» του πλανήτη, μεταξύ άλλων ότι ο Εγκέλαδος κρύβει υγρό νερό κάτω από την επιφάνειά του.

Το «Κασίνι», σύμφωνα με το «Νιου Σάιεντιστ», θα γίνει το πρώτο διαστημικό σκάφος, που το καλοκαίρι θα αποκτήσει μια λεπτομερή εικόνα για το «καλοκαίρι» στο βόρειο ημισφαίριο του Κρόνου. Επειδή το έτος του πλανήτη διαρκεί 20 γήινα χρόνια, ποτέ μέχρι τώρα οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να μελετήσουν υπό ήπιες καιρικές συνθήκες το βόρειο τμήμα του πλανήτη.

«Μερικές από τις πιο συναρπαστικές ανακαλύψεις στον Κρόνο μας περιμένουν», δήλωσε ο Μπομπ Παπαλάρντο, επικεφαλής επιστήμονας της αποστολής «Κασίνι» στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA στην Καλιφόρνια.

Το «Κασίνι» προγραμματίζεται να κάνει 155 περιφορές γύρω από τον Κρόνο, 54 διελεύσεις κοντά από το δορυφόρο Τιτάνα και άλλες 11 κοντά από το δορυφόρο Εγκέλαδο. Μεταξύ άλλων, οι επιστήμονες θα ερευνήσουν αν οι λίμνες υδρογονανθράκων στον Τιτάνα είναι εποχικές, γεμίζοντας με βροχή μεθανίου το χειμώνα και μετά εξατμίζονται το καλοκαίρι.

Ο Πλούτωνας κοκκινίζειΟι πάγοι λιώνουν και στον πλανήτη Πλούτωνα

Οι επιστήμονες της NASA υποστηρίζουν πως ο πλανήτης νάνος, ο Πλούτωνας, ο οποίος βρίσκεται στην άκρη του ηλιακού μας συστήματος, γίνεται ολοένα και πιο κόκκινος.
Με βάση εικόνες που λήφθηκαν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, υπολογίζεται ότι ο πλανήτης είναι περίπου 20% πιο κόκκινος από ό, τι παλιότερα. Οι ειδικοί εκτιμούν πως το φαινόμενο οφείλεται στις αλλαγές στην επιφάνεια πάγου του Πλούτωνα, καθώς εισέρχεται σε νέα φάση τροχιάς γύρω από τον ήλιο, η οποία διαρκεί 248 γήινα έτη.

Στις εικόνες, το κατεψυγμένο άζωτο της επιφάνειας του πλανήτη, εμφανίζεται πιο φωτεινό στο βορρά και γίνεται πιο σκούρο στο νότο. "Οι αλλαγές αυτές είναι κατά πάσα πιθανότητα, συνέπειες της τήξης του πάγου στην επιφάνεια του ενός πόλου και στη συνέχεια η εκ νέου πήξη του στον άλλο πόλο" αναφέρεται στη δήλωση του NASA Space Telescope Science Institute.

Ωστόσο μερικοί αστρονόμοι έχουν εκφράσει την έκπληξή τους από την αλλαγή. "Είναι μια κάποια έκπληξη να βλέπεις αυτές τις αλλαγές να συμβαίνουν τόσο πολύ και τόσο γρήγορα”, δήλωσε ο Marc Buie, του Southwest Research Institute και πρόσθεσε: "Αυτό είναι άνευ προηγουμένου".

Το 2006, οι αστρονόμοι υπονόμευσαν τον πλανήτη Πλούτωνα από “πλήρης πλανήτης” σε “νάνος πλανήτης”. Ο Πλούτωνας είναι ο μικρότερος πλανήτες του ηλιακού συστήματος. Με διάμετρο 1.195 χλμ., η μάζα του είναι περίπου ίση προς το 0,0021 της γης και πέντε φορές μικρότερη από τη μάζα της Σελήνης. Η θερμοκρασία της επιφάνειάς του υπολογίζεται στους -233° C, καθώς αποτελείται από πετρώματα και πάγο και καλύπτεται από ένα στρώμα παγωμένου αζώτου και ίχνη μεθανίου

Εντοπίστηκε η πιο μακρινή «δίδυμη» μαύρη τρύπα

Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν και παρατήρησαν μια μεγάλη μαύρη τρύπα, που είναι το πιο μακρινό από κάθε άλλο ανάλογο αντικείμενο έχει ποτέ παρατηρηθεί στο σύμπαν. Η ιδιομορφία της έγκειται στο ότι συνοδεύεται από ένα τεράστιο άστρο, το οποίο επίσης θα καταλήξει να μετατραπεί σε μαύρη τρύπα.
Η υπάρχουσα μαύρη τρύπα έχει μάζα 20 φορές μεγαλύτερη από τον ήλιο μας και βρίσκεται έξι εκατομμύρια φωτός μακριά, στο γαλαξία NGC 300. Η ανακάλυψη από τους ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Πολ Κράουδερ του βρετανικού πανεπιστημίου του Σέφιλντ, έγινε με την χρήση του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου στο όρος Παρανάλ της Χιλής, σύμφωνα με το BBC.

Σύμφωνα με τους αστρονόμους, μέχρι το φως να φτάσει στη Γη, το συνοδευτικό άστρο θα έχει ήδη εκραγεί σε σουπερνόβα και θα έχει δημιουργήσει μια «δίδυμη» μαύρη τρύπα, δημιουργώντας ένα θεαματικό «ζευγάρι» μαύρων οπών, που η μια γυρίζει γύρω από την άλλη.

Οι μαύρες τρύπες συνήθως εμφανίζονται σε δύο μεγέθη: είτε είναι υπερμεγέθεις, πραγματικοί κολοσσοί, που ζυγίζουν από ένα εκατομμύριο έως ένα δισεκατομμύριο φορές περισσότερο από τον ήλιο μας, είτε είναι χονδρικά στα «μέτρα» του ήλιου μας, με μάζα περίπου δεκαπλάσια από αυτόν. Οι μαύρες τρύπες δημιουργούνται, όταν μεγάλα άστρα εξαντλούν τα πυρηνικά καύσιμά τους και «πεθαίνουν» καταρρέοντας προς το εσωτερικό τους.

Οι αστρονόμοι έχουν μέχρι τώρα βρει τρεις μαύρες τρύπες με μάζες πάνω από 15πλάσιες του ήλιου μας και όλες βρίσκονται σε άλλους γαλαξίες πέρα από το δικό μας. Ο εντοπισμός της νέας «τρύπας» έγινε, όταν οι επιστήμονες ανίχνευσαν την εκπομπή ισχυρής ακτινοβολίας Χ, που συνήθως εκπέμπεται από τις μαύρες τρύπες. Μόνο μια ακόμα «δίδυμη» μαύρη τρύπα (που συνοδεύεται από κάποιο άλλο άστρο, το οποίο με τη σειρά του θα γίνει μαύρη τρύπα), είχε μέχρι τώρα παρατηρηθεί.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι, με το πέρασμα του χρόνου, οι δύο μαύρες τρύπες θα συγχωνευθούν, εκπέμποντας τεράστιες ποσότητες ενέργειας με την μορφή βαρυτικών κυμάτων (αυτά προκύπτουν ως αναπόφευκτη συνέπεια της θεωρίας της γενικής σχετικότητας και περιγράφονται ως «κυματισμοί» στον ιστό του χωροχρόνου).

Διάφορες ερευνητικές ομάδες ψάχνουν να εντοπίσουν για πρώτη φορά τέτοια βαρυτικά κύματα και η συγχώνευση των μαύρων τρυπών θεωρείται μια κατ’ εξοχήν πιθανή πηγή δημιουργίας τους. Οι αστρονόμοι δεν γνωρίζουν ακόμα πόσο συχνό φαινόμενο είναι η συγχώνευση δύο μαύρων τρυπών, αλλά υποθέτουν ότι δεν είναι σπάνιο.

Η σχετική επιστημονική εργασία θα παρουσιαστεί στο μηνιαίο αστρονομικό περιοδικό “Monthly Notices” της Βασιλικής Αστρονομικής Εταιρίας της Βρετανίας.

Ουρανός και Ποσειδώνας ίσως κρύβουν «παγόβουνα» διαμαντιών

Ωκεανοί υγρών διαμαντιών όπου επιπλέουν στερεά «παγόβουνα» των ίδιων πολύτιμων λίθων, είναι πιθανό να υπάρχουν στον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις Αμερικανών επιστημόνων.
Η έρευνα έγινε από επιστήμονες του Εργαστηρίου Λόρενς Λίβερμορ των ΗΠΑ υπό τον δρα Γιον Έγκερτ και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Physics.

Σε εργαστηριακές συνθήκες, όπου προσομοιώθηκαν οι συνθήκες πίεσης στους δύο μακρινούς πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, οι ερευνητές βρήκαν να έχουν σχηματισθεί μικροί κρύσταλλοι στερεών διαμαντιών, σαν «παγόβουνα» μέσα σε μια «θάλασσα» υγρού άνθρακα.

Η πρώτη λεπτομερής έρευνα στο σημείο τήξης του διαμαντιού ανακάλυψε ότι αυτό συμπεριφέρεται σαν νερό στη διάρκεια της διαδικασίας τήξης και πήξης, με συνέπεια η στερεά («παγωμένη») μορφή του να επιπλέει στην υγρή μορφή του.

Ένας μεγάλος ωκεανός διαμαντιών (σε στερεή και υγρή μορφή) σε έναν από τους δύο πλανήτες – ή και στους δύο - μπορεί να παρέχει την εξήγηση για μια ιδιομορφία που έχουν και οι δύο: αντίθετα με τη Γη, δεν έχουν μαγνητικούς πόλους που να αντιστοιχούν χονδρικά στους γεωγραφικούς πόλους. Το 10% περίπου των δύο πλανητών αποτελείται από άνθρακα κι ένας ωκεανός υγρών διαμαντιών θα διατάρασσε την ευθυγράμμιση του μαγνητικού πεδίου με τον άξονα περιστροφής του πλανήτη, όπως εκτιμούν οι ερευνητές.

Οι επιστήμονες πήραν ένα διαμάντι διαμέτρου μισού χιλιοστού και το κομμάτιασαν με λέιζερ, υπό συνθήκες υψηλής πίεσης, όπως αυτές που επικρατούν στον Ουρανό και τον Ποσειδώνα. Το διαμάντι τελικά υγροποιήθηκε σε πίεση 40 εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτήν στο επίπεδο της θάλασσας στη Γη.

Στη συνέχεια οι ερευνητές σιγά-σιγά μείωσαν το επίπεδο πίεσης και θερμοκρασίας και όταν η πίεση έφτασε σε «μόνο» 11 εκατ. φορές το αντίστοιχο του πλανήτη μας, ενώ η θερμοκρασία έπεσε στους 50.000 βαθμούς Κελσίου, τότε στερεά κομμάτια εμφανίστηκαν στην επιφάνεια του υγρού διαμαντιού, τα οποία επέπλεαν σαν «παγόβουνα» (ή μάλλον «διαμαντόβουνα»!).

Στα περισσότερα υλικά η στερεή κατάστασή τους είναι πιο πυκνή από την υγρή και έτσι η στερεά μορφή τους δεν μπορεί να επιπλέει πάνω στην υγρή. Μια από τις εξαιρέσεις είναι το νερό (γι’ αυτό επιπλέουν τα παγόβουνα) και, όπως φαίνεται τώρα, μια άλλη εξαίρεση είναι το διαμάντι, μόνο που στη Γη μέχρι τώρα δεν είχε καταστεί εφικτό να διαπιστωθεί αυτό σε πραγματικές συνθήκες, επειδή ποτέ στον πλανήτη μας δεν υπάρχουν τόσο υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις. Όμως στον Ουρανό και στον Ποσειδώνα υπάρχουν…