Άστρο, 20 φορές μεγαλύτερο από τον Ήλιο

Μπορεί να φαίνεται ως ένα τόσο δα μικρό μπλε φως στο κέντρο της εικόνας που βλέπετε ωστόσο πρόκειται για ένα καυτό άστρο που είναι 20 φορές μεγαλύτερο από τον δικό μας Ηλιο! Ο Ζήτα Οφιούχος (Ζeta Οphiuchi) «συνελήφθη» από το τηλεσκόπιο Wise της ΝΑSΑ και η υπέρυθρη εικόνα που έλαβε είναι εντυπωσιακή.
Ο Ζήτα Οφιούχος είναι ένα «αδηφάγο» άστρο, το οποίο πιστεύεται ότι αποτελούσε κάποτε μέρος ενός δυαδικού αστρικού συστήματοςστο οποίο μάλιστα ο έτερος «σύντροφος» ήταν ακόμη πιο επιθετικός. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι όταν το δεύτερο άστρο εξερράγη ως σουπερνόβα ο Ζήτα Οφιούχος απελευθερώθηκε και σαν «σφαίρα» άρχισε να κινείται με ταχύτητα 87.000 χιλιομέτρων την ώρα.

Είναι 20 φορές μεγαλύτερος και 65.000 φορές πιο λαμπερός από τον Ηλιο- εάν μάλιστα δεν περιβαλλόταν από τόση αστρική σκόνη θα αποτελούσε ένα από τα πιο φωτεινά άστρα στον ουρανό και θα είχε μπλε χρώμα στο γυμνό μάτι.


TO BHMA, 29/1/2011

Ο άνθρωπος και το σύμπαν, οι εξελίξεις στην αστροφυσική, η θεωρία του μπιγκ μπαγκ μια συνέντευξη με το διευθυντή του Ευγενιδείου Πλανηταρίου Διονύση Σιμόπουλο

Ο πιο μακρινός γαλαξίας που είδε ποτέ ο άνθρωπος

«Βουτιά» στον κοσμικό χωροχρόνο

Το αμερικανικό διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ (Hubble) εντόπισε ένα γαλαξία, που είναι ο πιο μακρινός και συνεπώς ο νεαρότερος που έχει ποτέ παρατηρηθεί, όπως πιστεύουν οι επιστήμονες. Ο νέος γαλαξίας - κάτοχος του ρεκόρ είναι πιο μακρινός κατά περίπου 100 εκατ. έτη φωτός σε σχέση με τον γαλαξία που κρατούσε τα σκήπτρα ως τώρα.

Στο μπλε πλαίσιο φαίνεται ο νέος γαλαξίας που εντοπίστηκε με τη βοήθεια του Hubble (NASA)
Εκτιμάται ότι η απόσταση του γαλαξία φτάνει τα 13,2 δισ. έτη φωτός, δηλαδή χρονολογείται από μία εποχή μόλις 480 εκατ. ετών μετά τη "Μεγάλη Έκρηξη" (Μπιγκ Μπανγκ), όταν ακόμα το σύμπαν ήταν πολύ "νεανικό" και είχε μόλις το 4% της σημερινής ηλικίας του.

Οι ερευνητές, υπό τον καθηγητή αστρονομίας και αστροφυσικής του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σάντα Κρουζ Γκαρθ Ίλινγκγουορθ και τον αστρονόμο Ρίτσαρντ Μπούβενς του ολλανδικού πανεπιστημίου του Λάιντεν, παρουσίασαν την ανακάλυψή τους και τη σχετική υπέρυθρη φωτογραφία στο περιοδικό Nature, σύμφωνα με το BBC, το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων και το Science.

H ανακάλυψη - με βάση την κλασική μέθοδο μέτρησης της μετατόπισης του μήκους κύματος του φωτός του γαλαξία προς το ερυθρό τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος - έγινε με την πρόσφατα εγκατασταθείσα κάμερα ευρέος πεδίου 3 του Χαμπλ, η οποία εστιάστηκε στον συγκεκριμένο γαλαξία επί 87 ώρες. Όπως δήλωσαν οι αστρονόμοι, χάρη στα νέα όργανα του τηλεσκοπίου, μπορούν να "βλέπουν" μια περίοδο του πρώιμου σύμπαντος, όταν ο σχηματισμός και η επέκταση των γαλαξιών γινόταν με γρήγορο ρυθμό, σε σχετικά σύντομο κοσμικό χρόνο.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι υπήρχε μόνο ένας γαλαξίας περίπου 500 εκατ. χρόνια μετά το Μπιγκ Μπανγκ, αλλά μετά από 150 εκατ. χρόνια οι γαλαξίες ήταν πλέον τουλάχιστον δέκα, ενώ ο αριθμός τους διπλασιάστηκε μετά από άλλα 100 εκατ. χρόνια. Όταν το σύμπαν είχε ηλικία πια 650 εκατ. ετών, έχουν εντοπιστεί περίπου 60 γαλαξίες. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτή η γρήγορη (για τα κοσμικά δεδομένα) ανάπτυξη των γαλαξιών βοηθήθηκε με τη συγχώνευσή τους υπό τη βαρυτική επίδραση της "σκοτεινής ύλης".

"Είναι πολύ συναρπαστικό να βλέπει κανείς αυτή την πολύπλοκη φυσική διαδικασία να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια του, κάπου όπου κανένας άνθρωπος δεν είχε δει μέχρι τώρα", δήλωσε ο Μπούβενς, ο οποίος σύγκρινε τον πιο μακρινό και παλιό γαλαξία με ένα νήπιο, που είναι πολύ μικρότερο (περίπου 100 φορές) από τον δικό μας γαλαξία, αλλά μεγαλώνει πολύ πιο γρήγορα. Αν και όπως είπε, η ανακάλυψη πρέπει να επιβεβαιωθεί, ενώ άλλοι αστρονόμοι εξέφρασαν επιφυλάξεις κατά πόσο ο νέος γαλαξίας είναι όντως τόσο μακρινός, ο Μπούβενς και οι συνεργάτες του δήλωσαν "αρκετά σίγουροι" ότι κατάφεραν να εντοπίσουν τον αρχαιότερο και πιο μακρινό γαλαξία μέχρι σήμερα, στον οποίο έδωσαν το κωδικό όνομα UDFj-39546824.

Οι νέες παρατηρήσεις στα βάθη και στην απαρχή του σύμπαντος θα βοηθήσουν τους αστρονόμους να ελέγξουν τις θεωρίες τους σχετικά με τη διαχρονική ανάπτυξη των άστρων και των γαλαξιών και γενικότερα την εξέλιξη του σύμπαντος. Το υπό κατασκευή άκρως εξελιγμένο διαστημικό τηλεσκόπιο "James Webb" της NASA, που αναμένεται να εκτοξευτεί το 2014, θα μπορέσει να "δει" άλλα 200 εκατ. χρόνια πιο πίσω στον κοσμικό χωρόχρονο, μόλις άρχιζε ο σχηματισμός των πρώτων γαλαξιών, κάτι που εκτιμάται ότι έγινε 200 έως 300 εκατ. μετά την "Μεγάλη Έκρηξη".

Βίντεο από εκτόξευση διαστημικού λεωφορείου, όπως δεν την έχετε ξαναδεί! Εντυπωσιακές εικόνες

Είναι από τις εικόνες που σπάνια βλέπουμε. Οι άνθρωποι της NASA, τοποθέτησαν μια κάμερα υψηλής ευκρίνειας στο ντεπόζιτο καυσίμων του διαστημικού λεωφορείου ΑΤΛΑΝΤΙΣ για να παρακολουθήσουν τη συμπεριφορά του σε περίπτωση ατυχήματος.



Οι εικόνες είναι πραγματικά εντυπωσιακές

Μετά την έκρηξη στο διαστημικό λεωφορείο CHALLΕNGER το 1986, η NASA καταγράφει πάντα τι γίνεται στο εξωτερικό των δεξαμενών καυσίμων και στους προωθητικούς πυραύλους. Η εκτόξευση του ΑΤΛΑΝΤΙΣ, στέφθηκε με επιτυχία και έδωσαν το βίντεο στη δημοσιότητα.

Το βίντεο ξεκινάει και καταγράφει την εκτόξευση, στη συνέχεια όταν το διαστημικό λεωφορείο φτάνει στο προβλεπόμενο ύψος και αφού έχει βγει στο διάστημα και ο πύραυλος δεν χρειάζεται πλέον, παρακολουθούμε τη στιγμή της απόσπασης του από κεντρικό κύτος. Ο προωθητικός πύραυλος μαζί και η κάμερα που καταγράφει τα πάντα στροβιλίζεται σαν παιχνιδάκι στο διάστημα. Ενώ κάπου στο βάθος διακρίνεται στο άπειρο του διαστήματος, ο άλλος προωθητικός πύραυλος που και αυτός έχει αποσπαστεί από το ΑΤΛΑΝΤΙΣ.

Κάποια στιγμή (είναι ακόμη και το κλάσμα του δευτερολέπτου υπολογισμένο από τη NASA, πότε θα γίνει και τι θα γίνει) ο πύραυλος φαίνεται καθαρά ότι έχει πάρει το δρόμο της επιστροφής στη γη. Μπαίνει στην ατμόσφαιρα με καθοδική πορεία, πυρακτώνεται, κόβει τα σύννεφα με απίστευτη ταχύτητα και ξαφνικά εμφανίζεται η θάλασσα. Όλα αυτά καταγράφονται από τη κάμερα. Ακόμη και η στιγμή που μέσα από τον πύραυλο “σκάει” μια θύρα και βγαίνει το αλεξίπτωτο και ένα τεράστιο σωσίβιο που θα τον κρατήσει στην επιφάνεια. Στο σωσίβιο είναι ενσωματωμένη συσκευή εντοπισμού GPS και οι άνδρες του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ ξέρουν το ακριβές στίγμα για να πάνε να τον περισυλλέξουν.

Ο αστροναύτης που ...έπεσε από το ποδήλατο!

                                         Ο Στιβ Μπάουεν

Τον επικεφαλής των διαστημικών ταξιδιών Τιμ Κόπρα, που είχε ατύχημα με το ...ποδήλατό του, αντικαθιστά η αμερικανική διαστημική εταιρεία NASA.

Τη θέση του Τιμ Κόπρα στην επόμενη πτήση του διαστημικού λεωφορείου Ντισκάβερι παίρνει ο Στιβ Μπάουεν, ο οποίος έχει εμπειρία από δύο προηγούμενες αποστολές.

Η αλλαγή αυτή ωστόσο δεν θα επηρεάσει την προγραμματισμένη για τις 24 Φεβρουαρίου εκτόξευση του Ντισκάβερι, που θα μεταφέρει φορτία προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Η επικεφαλής των αστροναυτών Πέγκι Γουΐτσον σχολίασε την αντικατάσταση δηλώνοντας: «Προφανώς είναι μεγάλη απογοήτευση για τον Τιμ να μη είναι διαθέσιμος για την επικείμενη εκτόξευση, αλλά κατανοεί κάλλιστα πως οφείλει να είναι σε θέση να πετάξει».

Η αποστολή του Ντισκάβερι είναι σε αναμονή από τον περασμένο Νοέμβριο εξαιτίας κάποιον επιδιορθώσεων που έπρεπε να γίνουν στη δεξαμενή καυσίμων του.

Ανακάλυψαν πελώρια ...μαύρη τρύπα

Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν μια πελώρια μαύρη τρύπα, που έχει μάζα περίπου ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τον ήλιο μας, η οποία βρίσκεται στο κέντρο ενός σχετικά κοντινού γαλαξία-νάνου.
Είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται μια τεράστια μαύρη τρύπα στο επίκεντρο ενός πολύ νέου σε ηλικία και μέγεθος γαλαξία, πράγμα που ενισχύει την άποψη ότι στο επιστημονικό ερώτημα "οι μαύρες τρύπες ή οι γαλαξίες δημιουργήθηκαν πρώτα;", η απάντηση μάλλον θα πρέπει να γέρνει υπέρ των μαύρων τρυπών, καθώς, όπως φαίνεται, είναι δυνατό να υπάρξει μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα, χωρίς προηγουμένως να έχει υπάρξει ένα πολύ μεγάλος γαλαξίας.

Η ανακοίνωση, που προκάλεσε έκπληξη στους επιστήμονες, έγινε στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της Αμερικανικής Αστρονομικής Ένωσης, ενώ παρουσιάστηκε και στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και το Physics World. Η ανακάλυψη δείχνει ότι οι μαύρες τρύπες, από όπου δεν μπορεί να διαφύγει ούτε το φως λόγω της τρομακτικής βαρύτητάς τους, είναι τελικά δυνατό να δημιουργήθηκαν πριν το σχηματισμό των μεγάλων γαλαξιών.

Ο γαλαξίας-νάνος Henize 2-10, σε απόσταση 30 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και με ακτίνα μόλις το 3% του δικού μας γαλαξία, μελετάται εδώ και χρόνια και έχει αποδειχτεί ότι σχηματίζει νέα άστρα με πολύ ταχύ ρυθμό. Μοιάζει με μερικούς από τους πρώτους γαλαξίες, που οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι είχαν σχηματιστεί στο πρώιμο σύμπαν.

Η ανακάλυψη, υπό την Έιμι Ράινς του τμήματος αστρονομίας του πανεπιστημίου της Βιρτζίνια, έγινε με τη βοήθεια τόσο επίγειων ραδιο-τηλεσκοπίων όσο και του γνωστού διαστημικού τηλεσκοπίου "Χαμπλ", καθώς και του τηλεσκοπίου ακτίνων-Χ "Τσάντρα". Οι αστρονόμοι βρήκαν μια περιοχή κοντά στο κέντρο του γαλαξία-νάνου, η οποία εκπέμπει ισχυρά ραδιοκύματα, τα οποία έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά που προκύπτουν από τις εκπομπές υψηλής ταχύτητας "πιδάκων" ύλης, που εκτινάσσονται προς τα έξω από περιοχές κοντά σε μαύρες τρύπες.

Οι ερευνητές, στη συνέχεια, ανακάλυψαν ότι εκτός από ραδιοκύματα, η πηγή στο γαλαξία-νάνο εκπέμπει και ισχυρές ακτίνες-Χ. Ο συνδυασμός αυτός παραπέμπει στην ύπαρξη ενός ενεργού γαλακτικού πυρήνα, που τροφοδοτείται από μια τεράστια μαύρη τρύπα. Ουσιαστικά ποτέ δεν είχε ως τώρα βρεθεί γαλαξίας-νάνος με τόσο μεγάλη μαύρη τρύπα στον πυρήνα του. Συνήθως οι μαύρες τρύπες τέτοιου μεγέθους βρίσκονται σε μεγαλύτερους γαλαξίες, μεγαλύτερης ηλικίας, όπου τα νέα άστρα σχηματίζονται με πολύ βραδύτερο ρυθμό.

Η «λίστα της NASA»

Μια λίστα με τις πιο ανακριβείς και απαράδεκτες επιστημονικά ταινίες επιστημονικής φαντασίας συνέταξε η NASA με σκοπό να λύσει απορίες και ερωτήματα όσων απλών πολιτών επισκέπτονται το site της ζητώντας να μάθουν αν τέτοια σενάρια μπορούν -κάποια στιγμή- να γίνουν πραγματικότητα.

Πιο "άκυρη" , από επιστημονικής άποψης, ταινία όλων των εποχών, ανακύρηξε η NASA το "2012"
"Μα δεν πάει άλλο", φέρεται πως ξέσπασε ο δρ Ντόναλντ Γιέοµανς, υπεύθυνος στη NASA για την αποστολή διαστηµοσυσκευών σε κοντινούς προς τη Γη αστεροειδείς, εξηγώντας γιατί η υπηρεσία έφτασε να φτιάξει αυτή τη λίστα, και συνεχίζει: "η υπηρεσία µας δέχεται τόσες πολλές ερωτήσεις από φοβισµένους ανθρώπους,που διαρκώς ρωτούν αν πράγµατι ο κόσµος θα καταστραφεί το 2012"! Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που η Αµερικανική Υπηρεσία ∆ιαστήµατος αποφάσισε να βάλει τα πράγματα στην θέση τους και μάλιστα, όπως λέει και ο Γιέομανς: "αναγκαστήκαµε να δηµιουργήσουµε site στο οποίο εξηγούµε επιστημονικά για ποιον λόγο όσα διαδραµατίζονται σε τέτοιου τύπου ταινίες είναι µυθεύµατα".

Σύμφωνα λοιπόν με την λίστα ταινιών της NASA, όσκαρ χειρότερου σεναρίου, που καμία σχέση δεν έχει με επιστημονική, αλλά μόνο με φαντασία, παίρνει η ταινία "2012". Ακολουθούν επάξια οι ταινίες "Ο πυρήνας: Αποστολή στο κέντρο της Γης", "Αρμαγεδδών", "Το Ηφαίστειο" και "Αλυσιδωτή αντίδραση".

Μάλιστα, σε πρόσφατη ηµερίδα που έγινε πριν από λίγες µέρες στη NASA, οι επιστήµονες συζήτησαν ενδελεχώς τον αντίκτυπο που έχουν οι υπερπαραγωγές του Χόλιγουντ, ταινίες που παρότι δεν στηρίζονται καθόλου στην επιστήμη, ωστόσο την επικαλούνται. Το μένος των επιστημόνων στράφηκε ιδίως προς τον σκηνοθέτη Ρόλαντ Εµεριχ, "πρωταθλητή" άκυρων σεναρίων που μέχρι τώρα έχει καταφέρει να καταστρέψει εντελώς (ή σχεδόν εντελώς) τις ΗΠΑ στην "Μέρα ανεξαρτησίας", στην συνέχεια ...πάγωσε τις ΗΠΑ με βάση το σενάριο της "Επόµενης µέρας" και ολοκλήρωσε την καταστροφική του σχέση με την επιστήμη, με το "2012", ταινία σταθμό για τα επιστημονικά παράλογα και άτοπα που έχει συμπεριλάβει.

Από την άλλη πλευρά όμως, στην ίδια ημερίδα και με αφορμή το ίδιο θέμα, οι επιστήμονες της ΝΑSA μίλησαν θετικά για τις ταινίες "Blade Runner" του Ρίντλεϊ Σκοτ και "Gattaca" που θεωρείται ως πιο αληθοφανής ταινία επιστηµονικής φαντασίας που έγινε ποτέ. Εξίσου καλά λόγια ακούστηκαν για την "Επαφή", στην οποία πρωταγωνιστούσε η Τζόντι Φόστερ και για το "Τζουράσικ Παρκ", που έφερε και πάλι τους δεινόσαυρους στην μεγάλη οθόνη.

Πάντως, από ότι φαίνεται και μετά από την παρέμβαση των επιστημόνων της NASA, και για να χρησιμοποιήσουμε κινηματογραφικούς ...όρους, τελικά ο πλανήτης μας είναι πολύ σκληρός για να πεθάνει.

Αν θέλετε να επισκεφθείτε το site που δημιούργησε η NASA ειδικά για να εξηγεί στον κόσμο τις ανακρίβειες των σεναρίων για τις ταινίες επιστημονικής (κατ' επίφαση) φαντασίας, κάντε κλικ στο www.nasa.gov/topics/earth/features/2012.html

M.MYΣΤ.

Κορίτσι δέκα ετών ανακαλύπτει μακρινό σουπερνόβα!

Η μικρή Κάθριν Γκρέι έχει κάθε λόγο να χαίρεται (Φωτογραφία: Associated Press

Τορόντο, Καναδάς
Η δεκάχρονη κόρη ενός ερασιτέχνη αστρονόμου είναι ο νεαρότερος άνθρωπος που έχει ανακαλύψει ποτέ έναν υπερκαινοφανή αστέρα, ανακοίνωσε η Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία του Καναδά.

H Κάθριν Γκρέι, μαθήτρια στην πόλη Φρέντερικτον της επαρχίας Νιού Μπρούνσουικ, ανακάλυψε το σουπερνόβα την Κυριακή, καθώς κοίταζε φωτογραφίες τηλεσκοπίου με μακρινούς γαλαξίες.

Ο πατέρας της κοίταξε τις εικόνες που του έδειξε η Κάθριν και κατάλαβε ότι επρόκειτο όντως για υπερκαινοφανή.

Η ανακάλυψη επιβεβαιώθηκε αργότερα από τη Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία του Καναδά και δημοσιεύτηκε στο Κεντρικό Γραφείο Αστρονομικών Τηλεγραφημάτων της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης.

Τα σουπερνόβα είναι γιγάντια, γερασμένα άστρα που εξαντλούν τα καύσιμά τους και καταρρέουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος. Στην τελική φάση της ζωής τους εκρήγνυνται βίαια και μετατρέπονται σε άστρα νετρονίων ή μαύρες τρύπες.

Είναι σπάνια φαινόμενα και συνήθως εντοπίζονται συγκρίνοντας παλιές και νέες φωτογραφίες της ίδιας περιοχής του ουρανού.

Ο συγκεκριμένος υπερκαινοφανής αστέρας, με την ονομασία 2010lt, ανακαλύφθηκε στον γαλαξία UGC 3378, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 240 ετών φωτός στην κατεύθυνση του αστερισμού της Καμηλοπάρδαλης.

ΑΡΧΙΣΕ Η ΜΕΡΙΚΗ ΕΚΛΕΙΨΗ ΗΛΙΟΥ! ΔΕΙΤΕ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΛΕΙΨΗΣ!

ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ http://www.eclipse.org.uk/eclipse/0122011 /  ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΚΛΕΙΨΗ ΗΛΙΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΠΟ ΤΟ newsit.gr ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΛΕΙΨΗ ΟΠΩΣ ΦΑΝΗΚΕ ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΔΩ:

>

ΑΡΧΙΣΕ Η ΜΕΡΙΚΗ ΕΚΛΕΙΨΗ ΗΛΙΟΥ!

Που είναι ορατό το φαινόμενο - Οι κίνδυνοι για τα μάτια των παρατηρητών.Μια μερική έκλειψη ηλίου παρακολουθούμε σήμερα από το πρωί, όπου το επιτρέπουν οι κατά καιρικές συνθήκες.

Στην Αθήνα η έκλειψη άρχισε στις 8:57 και θα διαρκέσει έως τις 11:58, με αποκορύφωμα στις 10:23, όταν η Σελήνη θα καλύψει περίπου τα δύο τρίτα του δίσκου του Ήλιου. Αν δεν υπάρχουν σύννεφα και το φαινόμενο είναι κανονικά ορατό, χρειάζεται προσοχή κατά την παρακολούθηση για να μην υπάρξουν προβλήματα στα μάτια σας.

Η έκλειψη άρχισε στις 8:40 π.μ. στη Βόρεια Αλγερία και σταδιακά, καθώς θα κινείται προς τα βορειοανατολικά, θα είναι ορατή από τη Βόρεια Αφρική, το μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης και την Κεντρική Ασία. Ένα μεγάλο τμήμα του ήλιου θα "χαθεί" πάνω από τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, ενώ το φαινόμενο θα είναι πιο ορατό στη βόρεια Σουηδία, όπου ο ήλιος θα σκιαστεί κατά τα τέσσερα πέμπτα από τη Σελήνη.

Η επόμενη μερική έκλειψη ηλίου θα συμβεί την 1η Ιουνίου 2011 και θα είναι ορατή από τη Σιβηρία, τη βόρεια Κίνα, την Αλάσκα και τον Καναδά, αλλά όχι από την Ελλάδα. Η επόμενη ολική έκλειψη ηλίου θα λάβει χώρα στις 13 Νοεμβρίου 2012 και θα είναι ορατή μόνο από την Αυστραλία, τη Ν.Ζηλανδία, το νότιο Ειρηνικό και τη Νότια Αμερική.

Στην Αθήνα, από τις 9 το πρωί της Τρίτης, μέλη της Ελληνικής Αστρονομικής Ένωσης και ερασιτέχνες αστρονόμοι έχουν εγκαταστήσει τηλεσκόπια στη είσοδο του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου και βοηθούν κάθε ενδιαφερόμενο να παρακολουθήσει με ασφάλεια το φαινόμενο.

Η άμεση παρακολούθηση της έκλειψης από το ευρύ κοινό, με γυμνά μάτια ή με τηλεσκόπια ή κιάλια χωρίς ειδικά φίλτρα, ακόμα και επί πέντε δευτερόλεπτα, μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμη μόνιμη βλάβη στα μάτια, ακόμα και τύφλωση, λόγω καταστροφής των κυττάρων του αμφιβληστροειδούς, σύμφωνα με τους γιατρούς. Η ζημιά από την υπέρυθρη ηλιακή ακτινοβολία είναι "ύπουλη", επειδή γίνεται χωρίς να συνοδεύεται από αίσθημα πόνου, ενώ καθίσταται αντιληπτή μετά από μερικές ώρες, όταν μπορεί να είναι αργά πια.

Λιγότερο σοβαρές και γενικά αναστρέψιμες θεωρούνται τυχόν βλάβες στον κερατοειδή του ματιού από την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία, που μπορεί να προκαλέσει κοκκίνισμα στα μάτια, δακρύρροια, μια μαύρη κηλίδα στη μέση του οπτικού πεδίου και χρωματική παραμόρφωση των γύρω αντικειμένων.

Ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα παιδιά, γι' αυτό οι γονείς θα πρέπει να τους εξηγήσουν τον πιθανό κίνδυνο και να τα επιτηρούν στη διάρκεια της έκλειψης. Ο ασφαλέστερος τρόπος για άμεση παρατήρηση είναι η χρήση ειδικά σχεδιασμένων ηλιακών φίλτρων, τα οποία πρέπει να είναι τοποθετημένα στον εξοπλισμό των τηλεσκοπίων, των κιαλιών ή των ειδικών γυαλιών. Τα απλά γυαλιά ηλίου δεν προσφέρουν την αναγκαία προστασία.

Από την Ελλάδα κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα παρατηρήθηκε μία μόνο ολική ηλιακή έκλειψη στις 19 Ιουνίου 1936 και δύο δακτυλιοειδείς εκλείψεις στις 21 Μαΐου 1966 και στις 29 Απριλίου 1976. Στη διάρκεια του 21ου αιώνα στην χώρα μας υπήρξε μια ολική έκλειψη, στις 29 Μαρτίου 2006, που ήταν όμως ορατή μόνο από το Καστελόριζο, ενώ άλλη μια θα συμβεί ξανά στις 21 Απριλίου 2088, η οποία θα είναι ορατή σε περισσότερες περιοχές της Ελλάδας.
Η αιτία των ηλιακών εκλείψεων, είναι η περιφορά της Σελήνης γύρω από τη Γη και η σκιά που αφήνει πάνω στον πλανήτη μας, όταν τα τρία ουράνια σώματα δηλαδή η Γη η Σελήνη και ο ήλιος ευθυγραμμίζονται. Η σκιά αυτή αποτελείται από έναν εσωτερικό κώνο πλήρους σκιάς, που λέγεται κύρια σκιά, και μια περιοχή μερικής σκιάς, που λέγεται παρασκιά. Όταν μια έκλειψη του Ήλιου παρατηρείται από μια περιοχή της Γης στην οποία πέφτει η παρασκιά, η Σελήνη καλύπτει ένα μόνο τμήμα του Ήλιου και τότε λαμβάνει χώρα μια μερική έκλειψη του Ήλιου.

Όταν ο παρατηρητής κοιτάζει τον Ήλιο από μια περιοχή που καλύπτεται από την πλήρη σκιά της Σελήνης, τότε ο Ήλιος είναι τελείως αθέατος και η έκλειψη του Ήλιου είναι ολική. Η παρατήρηση μιας ολικής ηλιακής έκλειψης από μία δεδομένη γεωγραφική περιοχή είναι αρκετά σπάνια και γίνεται κατά μέσο όρο κάθε 360 χρόνια.

Παρ' όλο που η διάμετρος του Ήλιου είναι 400 περίπου φορές μεγαλύτερη από τη διάμετρο της Σελήνης, από τη Γη τα δύο αυτά σώματα φαίνεται να έχουν το ίδιο σχεδόν μέγεθος, επειδή συμπτωματικά ο Ήλιος είναι 400 περίπου φορές μακρύτερα από τη Γη σε σχέση με τη Σελήνη.

Από τα μέσα του περασμένου αιώνα οι μελέτες των ολικών ηλιακών εκλείψεων προσέφεραν σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις. Στη διάρκεια της έκλειψης του 1868, για παράδειγμα, ανακαλύφτηκε στην ηλιακή ατμόσφαιρα η ύπαρξη ενός αγνώστου μέχρι τότε χημικού στοιχείου, που ονομάστηκε ήλιο, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώθηκε και πάνω στον πλανήτη μας το 1895.

Οι παρατηρήσεις εξάλλου που έγιναν στη διάρκεια της έκλειψης του 1919, πέτυχαν την επιβεβαίωση της νέας ακόμα τότε Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας του Αϊνστάιν, αποδεικνύοντας την καμπύλωση του φωτός των απόμακρων άστρων από τον μεσολαβούντα χωρόχρονο.

Κοινή σινο-ρωσική αποστολή αναχωρεί το φθινόπωρο για Άρη

O Φόβος, ένας βράχος σε σχήμα πατάτας, έχει μέση ακτίνα μόλις 11 χιλιόμετρα (Φωτογραφία: NASA/JPL )
Με κοινό πύραυλο προγραμματίζεται να εκτοξευτούν τον Οκτώβριο η ρωσική αποστολή Phobos Explorer, που θα επιχειρήσει να φέρει στη Γη δείγματα από τον δορυφόρο του Άρη Φόβο, και το κινεζικό σκάφος Γινγκχούο-1, που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη.

Θα είναι η πρώτη διαπλανητική αποστολή της Ρωσίας από το 1996, όταν εκτοξεύτηκε η αποστολή Mars 96 που κατέληξε σε αποτυχία.

Θα είναι επίσης η πρώτη διαπλανητική αποστολή της Κίνας, της οποίας το διαστημικό πρόγραμμα σημειώνει μεγάλες επιτυχίες τα τελευταία χρόνια: επανδρωμένη αποστολή σε τροχιά το 2003 και δύο ρομποτικές αποστολές στη Σελήνη το 2007 και το 2010.

Εφόσον η αποστολή του Γινγκχούο-1 αποδειχθεί επιτυχής, η Κίνα σχεδιάζει να πραγματοποιήσει αποστολή προσεδάφισης το 2013, δήλωσε στο πρακτορείο Xinhua ειδικός της Κινεζικής Ακαδημίας Διαστημικής Τεχνολογίας.

Όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο, η σινο-ρωσική αποστολή του Phobos Explorer και του Γινγκχούο-1 προγραμματιζόταν αρχικά να αναχωρήσει τον περασμένο Οκτώβριο, τελικά όμως η εκτόξευση από το Κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ του Καζακστάν αναβλήθηκε.

Το Phobos Explorer θα επιχειρήσει να συλλέξει και να φέρει στη Γη δείγματα εδάφους από τον Φόβο, το μεγαλύτερο από τα δύο μικρά φεγγάρια του Άρη (το δεύτερο είναι ο Δείμος.

Το Γινγκχούο-1, ένας σχεδόν κυβικός δορυφόρος με πλευρά γύρω στα 75 εκατοστά, θα τεθεί σε τροχιά για τρία χρόνια, προκειμένου να μελετήσει το μαγνητικό πεδίο του Άρη να παρακολουθήσει τις γιγάντιες αμμοθύελλες, αλλά και να ανακαλύψει πώς ο πλανήτης έχασε το νερό του και έγινε ο ξερός, παγωμένος κόσμος που βλέπουμε σήμερα.