Τρίτη 30 Απριλίου 2013

Το ευρωπαϊκό τηλεσκόπιο Ηerschel κλείνει οριστικά τα μάτια στο Σύμπαν

Μοντάζ εικόνων με το Herchel μπροστά σε μια περιοχή έντονης αστρογένεσης στον αστερισμό των Ιστίων
Μοντάζ εικόνων με το Herchel μπροστά σε μια περιοχή έντονης αστρογένεσης στον αστερισμό των Ιστίων   (Φωτογραφία:  ESA
Έχοντας πια εξαντλήσει τα αποθέματα υγρού ηλίου που το κρατούσαν παγωμένο σχεδόν στο απόλυτο μηδέν, το ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel σταμάτησε να λειτουργεί, ανακοίνωσε τη Δευτέρα η ευρωπαϊκή υπηρεσία Διαστήματος ESA.

Η κληρονομιά που αφήνει πίσω του είναι χιλιάδες εικόνες και ωκεανοί δεδομένων που θα συνεχίσουν να απασχολούν τους επιστήμονες για αρκετά ακόμα χρόνια.

Το τηλεσκόπιο Herschel, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2009 με κόστος γύρω στο ένα δισ. ευρώ, παίρνει το όνομα του Ουίλιαμ Χέρσελ, του Βρετανού αστρονόμου που ανακάλυψε την υπέρυθρη ακτινοβολία στα τέλη του 18ου αιώνα.

Το τροχιακό παρατηρητήριο κατέγραφε την άπω υπέρυθρη ακτινοβολία που διαπερνά τα νέφη αερίου και σκόνης στο Διάστημα και μεταφέρει πληροφορίες για τα πρώτα στάδια σχηματισμού των άστρων.

H ακτινοβολία αυτή μπορεί να ανιχνευθεί μόνο από την απειροελάχιστη αύξηση της θερμοκρασίας που προκαλούσε όταν έπεφτε πάνω στον μεγάλο καθρέπτη του τηλεσκοπίου. Για το λόγο αυτό, τα όργανα του Herschel έπρεπε να διατηρούνται σε θερμοκρασία 0,3 βαθμών Κέλβιν, κοντά στο απόλυτο μηδέν (-273,15 βαθμοί Κελσίου).


Μια από τις εντυπωσιακότερες εικόνες του Herschel: Νεογέννητα άστρα διακρίνονται ως φωτεινές κηλίδες μέσα στα νέφη του αστερισμού του Κύκνου (Πηγή: ESA/PACS/SPIRE/Martin Hennemann & Frédérique Motte, Laboratoire AIM Paris-Saclay, CEA/Irfu – CNRS/INSU – Univ. Paris Diderot)

Τα 2.300 λίτρα υγρού ηλίου που μετέφερε το Herschel κατά την εκτόξευση σταδιακά εξατμίστηκαν, και η άνοδος της θερμοκρασίας άφησε το τηλεσκόπιο ουσιαστικά τυφλό.

Μελετώντας την αμυδρή υπέρυθρη ακτινοβολία μακρινών γαλαξιών, το Herschel επιβεβαίωσε ότι το νεαρό Σύμπαν παρήγαγε άστρα με πολύ μεγαλύτερο ρυθμό από ό,τι σήμερα.

Ανίχνευσε επίσης νερό στους δίσκους που περιβάλλουν νεογέννητα άστρα, και έδειξε ότι ο πάγος νερού που μεταφέρει ο κομήτης Hartley-2 έχει ίδια αναλογία ισοτόπων με τους ωκεανούς της Γης. Η ανακάλυψη προσέφερε νέα στήριξη στη θεωρία που θέλει το νερό της Γης να έφτασε στον πλανήτη μας με κομήτες.


Παρόλο που η αποστολή Herschel έχει πλέον λήξει, το Κέντρο Ελέγχου της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας θα συνεχίσει να επικοινωνεί με το τηλεσκόπιο για μερικές ακόμα εβδομάδες.
Η τελική πράξη θα έρθει το Μάιο, όταν το Herschel θα παρκάρει οριστικά σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο και δεν θα πλησιάσει ξανά τη Γη για αρκετούς αιώνες.
ΠΗΓΗ: IN.GR

Παρασκευή 26 Απριλίου 2013

Η Ελλάδα από το διάστημα - Εντυπωσιακές φωτογραφίες

O Καναδός αστροναύτης Κρις Χάντφιλντ (Chris Hadfield) βρίσκεται στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Και έχει κυριολεκτικά, τη Γη στα πόδια του. Συχνά την απαθανατίζει και ανεβάζει τις φωτογραφίες του στις σελίδες του στο Facebook ή στο Twitter.
Η Ελλάδα είναι από τα πιο αγαπημένα του θέματα.

Χθες ανέβασε στο Twitter μια φωτογραφία της Αθήνας, με τη λεζάντα να τη συνοδεύει: "Αθήνα, Ελλάδα. Ο Παρθενώνας στο κέντρο ξεχωρίζει". Η φωτογραφία έγινε εκατοντάδες φωτές retweet...


Αυτή ήταν η πιο πρόσφατη φωτογραφία που ανέβασε στο Twitter ή στο Facebook. Παλιότερα είχαν προηγηθεί άλλες...

Η άλλη μια από την Αθήνα...


Η Ρόδος


Η Κέρκυρα


Η Κόρινθος και ο Ισθμός


Τα παράλια της Σμύρνης και η Χίος



NEWSIT.GR

Πέμπτη 25 Απριλίου 2013

Ορατή και από την Ελλάδα πανσέληνος και μικρή μερική έκλειψη της Σελήνης το βράδυ της Πέμπτης



  (Φωτογραφία:  Associated Press
Η αποψινή πανσέληνος, που θα εμφανιστεί περίπου στις 11 το βράδυ ώρα Ελλάδας, θα συνοδευτεί και από μια μερική σεληνιακή έκλειψη, που θα είναι ορατή σε μεγάλες περιοχές της ανατολικής Ευρώπης (και στην Ελλάδα), της Αφρικής, της κεντρικής Ασίας και της δυτικής Αυστραλίας.

Πρόκειται για την πρώτη έκλειψη οποιασδήποτε μορφής (σεληνιακή ή ηλιακή) εντός του 2013.

Συνολικά τρεις σεληνιακές εκλείψεις θα συμβούν φέτος, οι άλλες δύο στις 25 Μαΐου και 18 Οκτωβρίου 2013. Στη διάρκεια του έτους θα υπάρξουν και δύο μικρές ηλιακές εκλείψεις.

Η σημερινή θα είναι μια μερική έκλειψη με πολύ μικρή κάλυψη του σεληνιακού δίσκου από τη σκιά της Γης (μόλις το 1,5% της διαμέτρου του φεγγαριού) και θα έχει διάρκεια μόνο 27 λεπτών (η δεύτερη συντομότερη του 21ου αιώνα).

Παρά τη μικρή αυτή κάλυψη -και εφόσον ο κατά τόπους καιρός επιτρέψει την παρατήρηση- η έκλειψη θα είναι ορατή με τα τηλεσκόπια, με δεδομένο ότι θα υπάρξει και το σκοτείνιασμα μεγάλου τμήματος της Σελήνης από την παρασκιά.

Στην Ελλάδα, η έναρξη έκλειψης της παρασκιάς θα γίνει στις 21:03 ώρα το βράδυ και η έναρξη της μερικής έκλειψης στις 22:54. Το μέγιστο της έκλειψης θα συμβεί στις 23:07, το τέλος της μερικής έκλειψης στις 23:21 και το τέλος έκλειψης της παρασκιάς στη 1:11 ώρα της 26ης Απριλίου.

Οι σεληνιακές εκλείψεις συμβαίνουν όταν τα τρία ουράνια σώματα (Ήλιος, Γη, Σελήνη) ευθυγραμμίζονται, με τον πλανήτη μας να παρεμβάλλεται ανάμεσα στο άστρο μας και στον δορυφόρο μας. Οι μερικές σεληνιακές εκλείψεις είναι πολύ λιγότερο θεαματικές από τις ολικές, όταν όλος ο δίσκος του φεγγαριού καλύπτεται από τη σκιά της Γης.
 ΔΟΛ,  ΑΠΕ-ΜΠΕ

Κυριακή 21 Απριλίου 2013

Το Hubble κατασκοπεύει Ουράνιο άλογο καλπάζει στα 1.300 έτη φωτός

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Η Κεφαλή του Αλόγου στην απεικόνιση του τηλεσκοπίου Hubble (NASA, ESA, Hubble Heritage). To βίντεο της ESA εξηγεί τις τελευταίες παρατηρήσεις.
Νέες εντυπωσιακές εικόνες του νεφελώματος Κεφαλή του Αλόγου από τα τηλεσκόπια Herschel και Hubble δόθηκαν στη δημοσιότητα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και τη NASA. Το νεφέλωμα με την χαρακτηριστική εμφάνιση προσελκύει το ενδιαφέρον των επαγγελματιών αλλά και των ερασιτεχνών αστρονόμων και ειδικά το πανοραμικό «στιγμιότυπο» του Herschel προσφέρει την λεπτομερέστερη ως τώρα απεικόνισή του.
Η Κεφαλή του Αλόγου βρίσκεται στον αστερισμό του Ωρίωνα, περίπου 1.300 έτη φωτός μακριά από εμάς. Το νεφέλωμα, το οποίο «διαγράφει» με σπάνια καθαρότητα το σχήμα του κεφαλιού ενός αλόγου, αποτελείται από αέρια και πολύ πυκνή μεσοαστρική σκόνη. Ανήκει στο τεράστιο Σύμπλεγμα Μοριακών Νεφών του Ωρίωνα και γειτονεύει με το Νεφέλωμα της Φλόγας.

Η Κεφαλή του Αλόγου στην απεικόνιση του τηλεσκοπίου Herschel.  (Πηγή ESA/Herschel/PACS, SPIRE/N. Schneider, Ph. André, V. Könyves (CEA Saclay, France) for the “Gould Belt survey” Key Programme)

Το δυο διαστημικά τηλεσκόπια λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο, γι’ αυτό και προσφέρουν διαφορετικές απόψεις του νεφελώματος. Το Hublble (NASA/ESA), το οποίο επέστρεψε στην Κεφαλή του Αλόγου γιορτάζοντας τα 23 χρόνια του σε τροχιά, δείχνει μια «νεφελώδη» άποψή του απαθανατίζοντάς το στο εγγύς υπέρυθρο φως. Από την πλευρά του το Herschel (ESA) «βλέπει» στα μεγάλα μήκη της υπέρυθρης ακτινοβολίας διαπερνώντας τη σκόνη συλλαμβάνοντας τη λάμψη των νεογέννητων άστρων που υπάρχουν πίσω της. Στο αριστερό τμήμα της απεικόνισης διακρίνονται τα «μαιευτήρια» άστρων NGC 2068 και NGC 2071.
Βήμα Science

Σάββατο 20 Απριλίου 2013

Δύο ακόμα εξωπλανήτες εντοπίστηκαν εντός της «κατοικήσιμης ζώνης»

Σύγκριση του συστήματος του Kepler 62 με το Hλιακό Σύστημα (Πηγή: NASA/Ames/JPL-Caltech)
Σύγκριση του συστήματος του Kepler 62 με το Hλιακό Σύστημα (Πηγή: NASA/Ames/JPL-Caltech

Δυο πλανήτες που είναι ό,τι πιο «κοντινό» έχουμε δει μέχρι στιγμής με τη Γη ανακαλύφθηκαν σε ένα ηλιακό σύστημα που απέχει 1.200 έτη φωτός από το δικό μας. Οι νεοανακαλυφθέντες εξωπλανήτες βρίσκονται σε τέτοια απόσταση από τον ήλιο τους ώστε οι επιστήμονες θεωρούν ότι είναι πιθανό να έχουν στην επιφάνειά τους νερό σε υγρή μορφή. Όπως όμως σπεύδουν να τονίσουν, αν και θεωρητικά φαίνονται να διαθέτουν συνθήκες ευνοϊκές για τη ζωή, δεν μπορούμε να είμαστε καθόλου βέβαιοι ότι πράγματι τη φιλοξενούν.

Οι μικρότερες υπερ-Γαίες

«Από ό,τι μπορούμε να συμπεράνουμε κρίνοντας από την ακτίνα τους και την περίοδο της τροχιάς τους αυτά είναι τα περισσότερο όμοια με τη Γη αντικείμενα που έχουμε βρει ποτέ» δήλωσε στο ειδησεογραφικό δίκτυο CBS ο Τζάστιν Κρεπ, αστροφυσικός του Πανεπιστημίου Νοτρ Νταμ και ένας εκ των συγγραφέων της σχετικής μελέτης, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Science».

Πρόκειται για δυο υπερ-Γαίες οι οποίες εντοπίστηκαν από το τηλεσκόπιο Kepler – τον «κυνηγό» εξωπλανητών της NASA – να περιφέρονται γύρω από το Kepler 62, ένα άστρο παρόμοιο με τον ήλιο μας αλλά ψυχρότερο και μικρότερο σε μέγεθος από αυτόν. Το σύστημα του Kepler 62 αποτελείται από πέντε πλανήτες. Από αυτούς οι δυο εξωτερικοί – ο Kepler 62e και ο Kepler 62f –φαίνονται να έχουν μέγεθος πολύ κοντινό σε αυτό της Γης.

Η ακτίνα του Kepler 62e και του Kepler 62f είναι αντίστοιχα 1,61 και 1,41 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης. Είναι οι μικρότεροι σε μέγεθος εξωπλανήτες που έχουν εντοπιστεί ποτέ. Υπολογίζεται ότι ο Kepler 62f είναι μόλις κατά 40% μεγαλύτερος από τον πλανήτη μας, κάτι το οποίο τον καθιστά τον πιο παραπλήσιο σε μέγεθος με τη Γη εξωπλανήτη που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα.

Νερό στη μέση της κατοικήσιμης ζώνης

Η θερμότητα που δέχονται οι δυο πλανήτες από το άστρο τους είναι επίσης αντίστοιχη με το 1,2 και το 0,41 αυτής που δέχεται η Γη από τον Ήλιο, γεγονός το οποίο σύμφωνα με τους ειδικούς σημαίνει ότι, αν διαθέτουν νερό και ατμόσφαιρα, θεωρητικά θα μπορούσαν να έχουν υγρό νερό στην επιφάνειά τους.

Προς το παρόν καμία από τις παραπάνω προϋποθέσεις – η ύπαρξη ατμόσφαιρας και νερού – δεν έχει εξακριβωθεί από τους επιστήμονες ενώ το ίδιο ισχύει και για τη σύσταση των πλανητών, για την οποία προς το παρόν γίνονται μόνο υποθέσεις. Με βάση τα μοντέλα τους ο επικεφαλής της μελέτης Γουίλιαμ Μπορούκι του Ερευνητικού Κέντρου Ειμς της NASA και οι συνεργάτες του πιστεύουν πάντως ότι η σύστασή τους είναι μάλλον στερεά – το πιθανότερο βραχώδης ή από πάγο.

Το ενδιαφέρον των επιστημόνων επικεντρώνεται κυρίως στον εξωτερικό πλανήτη, τον Kepler 62f. Εκτός του ότι έχει το πιο κοντινό μέγεθος προς αυτό της Γης ο συγκεκριμένος πλανήτης – γεγονός σπάνιο – βρίσκεται ακριβώς στη μέση της κατοικήσιμης ζώνης. Παρ’ όλα αυτά στη μελέτη τονίζεται ότι έως ότου καταστεί δυνατόν να γίνει ανάλυση των χημικών αποτυπωμάτων της ατμόσφαιρας των δυο εξωπλανητών «δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε αν είναι πράγματι κατοικήσιμοι».

Βήμα Science

Πέμπτη 18 Απριλίου 2013

Nέο πορτρέτο του σουπερνόβα που φώτισε τον ουρανό το 1006 μ.Χ.


Τεράστιες ποσότητες υλικού που εκτινάχθηκαν κατά την έκρηξη εξαπλώνονται με ταχύτητες που φτάνουν τα 17 εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα.
Τεράστιες ποσότητες υλικού που εκτινάχθηκαν κατά την έκρηξη εξαπλώνονται με ταχύτητες που φτάνουν τα 17 εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα.   (Φωτογραφία:  NASA

Μόντερεϊ, Καλιφόρνια
Την 1η Μαΐου του 1006 μ.Χ, ένα αντικείμενο πιο φωτεινό από την Αφροδίτη έμεινε ορατό για εβδομάδες στον ουρανό και καταγράφηκε από αστρονόμους στην Ευρώπη, την Κίνα, την Ιαπωνία και τον αραβικό κόσμο. Μια χιλιετία μετά, διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ απεικονίζει με μοναδική λεπτομέρεια ό,τι απέμεινε από το ιστορικό σουπερνόβα.

H εντυπωσιακή νέα εικόνα προέρχεται από διαστημικό παρατηρητήριο Chandra της NASA, το οποίο μελέτησε για οκτώ μέρες το αντικείμενο SN 1006, το υπόλειμμα ενός σουπερνόβα (ή υπερκαινοφανούς αστέρα) Τύπου Ιa.

Τα σουπερνόβα αυτής της κατηγορίας εμφανίζονται όταν ένας λευκός νάνος -ένα νεκρό αλλά εξαιρετικά πυκνό άστρο- απορροφά μεγάλες ποσότητες μάζας από ένα συνοδό άστρο, οπότε εκρήγνυται. Εναλλακτικά, τα σουπερνόβα Ιa προέρχονται από δύο λευκούς νάνους που συγχωνεύονται και αμέσως εκρήγνυνται.

Στο λεπτομερές νέο πορτρέτο του SΝ 1006, τεράστιες ποσότητες υλικού που εκτινάχθηκαν κατά την έκρηξη διακρίνονται να εξαπλώνονται στο Διάστημα με ταχύτητες που φτάνουν τα 17 εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα.

Το κόκκινο, πράσινο και μπλε χρώμα αντιστοιχούν σε ακτίνες Χ χαμηλής, μέσης και υψηλής ενέργειας αντίστοιχα

Κοσμικές μεζούρες

Τα σουπερνόβα Τύπου Ιa είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τους αστρονόμους. Τα επίπεδα της ακτινοβολίας που εκπέμπουν αυτά τα αντικείμενα είναι προβλέψιμα και σταθερά, κάτι που σημαίνει ότι η φωτεινότητα του σουπερνόβα όπως το βλέπουμε από τη Γη εξαρτάται κυρίως από την απόστασή του.

Και το χαρακτηριστικό αυτό επιτρέπει στους αστρονόμους να χρησιμοποιούν τα σουπερνόβα Ia σαν ένα είδος μεζούρας για τον υπολογισμό αποστάσεων στο Σύμπαν.

Οι παρατηρήσεις του Chandra στο υπόλειμμα του σουπερνόβα SN 1006 ίσως βοηθήσουν τώρα τους αστροφυσικούς να κατανοήσουν καλύτερα τους μηχανισμούς των υπερκαινοφανών αστέρων Ia.

Εξετάζοντας την αναλογία διαφόρων στοιχείων, όπως το οξυγόνο, το πυρίτιο και το μαγνήσιο, οι ερευνητές ίσως μπορέσουν να συμπεράνουν πώς έμοιαζε το άστρο πριν εκραγεί και πώς ακριβώς εκδηλώθηκε η έκρηξη.

Η μελέτη παρουσιάστηκε από διεθνή ερευνητική ομάδα σε συνέδριο Αστροφυσικής Υψηλής Ενέργειας που πραγματοποίησε στην Καλιφόρνια η Αμερικανική Εταιρεία Αστρονομίας.
Newsroom ΔΟΛ

Σάββατο 13 Απριλίου 2013

Ένα σύννεφο φέρνει την άνοιξη στο νότιο ημισφαίριο του Τιτάνα

         
To υπόλευκο σύννεφο διακρίνεται χαμηλά στο νότιο ημισφαίριο του Τιτάνα. Τα χρώματα της εικόνας πλησιάζουν τα πραγματικά.
To υπόλευκο σύννεφο διακρίνεται χαμηλά στο νότιο ημισφαίριο του Τιτάνα. Τα χρώματα της εικόνας πλησιάζουν τα πραγματικά.   (Φωτογραφία:  NASA/JPL/Space Science Institute          
Η εμφάνιση ενός παράξενου σύννεφου από παγοκρυστάλλους στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα, του μεγαλύτερου δορυφόρου του Κρόνου, επιβεβαιώνει ότι η άνοιξη ήρθε στο νότιο ημισφαίριο αυτού του παγωμένου κόσμου.

Το σύννεφο, το οποίο αποτελείται από παγοκρυστάλλους άγνωστης σύστασης, δείχνει ότι υπάρχουν αέρια ρεύματα ψηλά στην ατμόσφαιρα τα οποία μεταφέρουν στο νότιο ημισφαίριο θερμότητα από το βορρά. Καθώς φτάνουν στα νότια γεωγραφικά πλάτη που υπέμεναν ένα μακρύ χειμώνα, τα ρεύματα αυτά ψύχονται και αρχίζουν να βυθίζονται, οπότε τα αέρια συστατικά τους παγώνουν και σχηματίζουν κρυστάλλους.

Ένα παρόμοιο σύννεφο ήταν εξάλλου γνωστό ότι σχηματίζεται πάνω από το βόρειο πόλο του φεγγαριού όταν έρχεται η άνοιξη στο βόρειο ημισφαίριο.

Δείτε την εικόνα του σύννεφου σε πλήρη ανάλυση.

«Το συγκεκριμένο είδος νέφους παγοκρυστάλλων έχει συνδεθεί με τις εναλλαγές των εποχών στον Τιτάνα, αυτή όμως είναι η πρώτη φορά που το βλέπουμε στο νότιο ημισφαίριο» σχολιάζει ο Ντόναλντ Τζένινγκς του Κέντρου Διαστημικής Πτήσης Goddard της NASA, επικεφαλής της τελευταίας μελέτης.

Η αποστολή Cassini της NASA, η οποία μελετά το σύστημα του Κρόνου από το 2004, εντόπισε το για πρώτη φορά το σύννεφο του νότιου πόλου τον Ιούλιο του 2012.

Διαβάστε επίσης: Στον μυστηριώδη Τιτάνα, το Cassini παρακολουθεί την εναλλαγή των εποχών

Επισήμως, η άνοιξη είχε έρθει στο νότιο ημισφαίριο από τον Αύγουστο του 2009. Ωστόσο κάθε εποχή στον Τιτάνα διαρκεί 7,5 γήινα χρόνια, και οι ερευνητές δεν μπορούσαν να προβλέψουν πότε θα συνέβαινε η αντιστροφή των αέριων ρευμάτων ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια.

Αυτό που παραμένει ακόμα ασαφές είναι η σύσταση αυτών των παράξενων νεφών από παγοκρυστάλλους. Οι ερευνητές έχουν αποκλείσει απλές χημικές ενώσεις που υπάρχουν στην τιτάνεια ατμόσφαιρα, όπως το μεθάνιο, το αιθάνιο και το υδροκυάνιο, και υποψιάζονται τώρα ότι πρόκειται για ένα μείγμα πιο σύνθετων οργανικών ενώσεων.

Σε κάθε περίπτωση, η άνοιξη αναμένεται να φέρει αλλαγές τα επόμενα χρόνια στο νότιο ημισφαίριο του Τιτάνα, όπου η μέση θερμοκρασία δεν ξεπερνά τους -180 βαθμούς Κελσίου.

Στον παγωμένο δορυφόρο του Κρόνου, η άνοδος της θερμοκρασίας αυξάνει την εξάτμιση από τις λίμνες υγροποιημένου μεθανίου, οπότε οι υδρογονάνθρακες σχηματίζουν σύννεφα και πέφτουν πίσω στο έδαφος ως βροχή.

Η μελέτη για το σύννεφο του νότιου πόλου δημοσιεύτηκε το Δεκέμβριο στο Astrophysical Journal.
Newsroom ΔΟΛ

Πέμπτη 11 Απριλίου 2013

Νέος κυνηγός εξωπλανητών θα εκτοξευτεί το 2017


Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα λεπτομέρειες του διαδόχου του διαστημικού τηλεσκοπίου Kepler που έχει ως αποστολή την ανακάλυψη πλανητών σε κοντινές περιοχές του...
Διαστήματος έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Ο δορυφόρος TESS θα εκτοξευθεί το 2017 και θα επικεντρωθεί κυρίως στην ανακάλυψη βραχωδών πλανητών με μέγεθος παρόμοιο με εκείνο της Γης.

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα προγραμματισμό, το Kepler θα ολοκληρώσει την αποστολή του το 2016. Τη θέση του θα πάρει ο TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) που θα «σαρώνει» μεγαλύτερη έκταση του Διαστήματος από εκείνη που καλύπτει με τα «μάτια» του το Kepler. Το Kepler εξερευνά περίπου 300 χιλιάδες άστρα στον Γαλαξία ενώ το TESS θα εξερευνά περί τα δύο εκατομμύρια άστρα.

Βασικός στόχος του TESS θα είναι η ανακάλυψη μικρομεσαίων βραχωδών πλανητών που βρίσκονται στη λεγόμενη φιλόξενη ή κατοικήσιμη ζώνη. Πλανήτες που βρίσκονται σε απόσταση τέτοια από το μητρικό τους άστρο ώστε να υπάρχουν εκεί συνθήκες ευνοϊκές για την ανάπτυξη ζωής όπως π.χ. νερό στην επιφάνεια τους.

«Τα ευρήματα του Kepler δείχνουν ότι ο TESS δεν θα χρειαστεί να ψάξει πολύ μακριά για να βρει έναν κόσμο σαν τον δικό μας. Αν υπάρχει - και το Kepler μας λέει ότι υπάρχει- ο TESS θα τον βρει» υποστηρίζει στο περιοδικό New Scientist η αστροφυσικός Νάταλι Μπατάλα, μέλος της αποστολής του Kepler.

Οι επιτελείς της αποστολής TESS πιστεύουν ότι τα πρώτα δύο χρόνια της λειτουργίας του ο δορυφόρος θα έχει εντοπίσει χίλιους εξωπλανήτες που θα βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από εμάς και έτσι θα μπορούν οι επιστήμονες να τους μελετήσουν σε βάθος με τη βοήθεια των υπολοίπων διαστημικών και επίγειων οργάνων. Για παράδειγμα, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb που θα αποτελέσει τον διάδοχο του Hubble θα μπορεί να συλλέγει στοιχεία από την ατμόσφαιρα πλανητών αναζητώντας ίχνη ύπαρξης ζωής.

«Οι εξωπλανήτες που θα ανακαλύψει ο TESS θα συγκεντρώνουν πολύ υψηλές πιθανότητες εντοπισμού ιχνών οργανικής ζωής μακριά από το ηλιακό μας σύστημα» αναφέρει ο Γιον Πέρκινς, μέλος τόσο της αποστολής Kepler όσο και εκείνης του TESS. «Είναι η ώρα να δούμε πώς είναι τα υπόλοιπα 'σπίτια' στη γειτονιά μας. Τόσο το Kepler όσο και o TESS μας βοηθούν να συναντήσουμε τους γείτονές μας» καταλήγει η Μπατάλα.

Θα πρέπει τέλος να σημειωθεί το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος του δορυφόρου το οποίο, σύμφωνα με την ανακοίνωση της NASA, δεν θα ξεπεράσει τα 200 εκατομμύρια δολάρια.

Τετάρτη 10 Απριλίου 2013

Μοναδικά πλάνα από το Νεφέλωμα του Ωρίωνα

Ένας Γερμανός επιστήμονας κατάφερε να συλλάβει μία εκθαμβωτική εικόνα του Νεφελώματος του Ωρίωνα, χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιό του.

Ο Reinhold Wittich έλαβε την ποικιλόχρωμη εικόνα από την… αυλή του σπιτιού του σε πόλη της Γερμανίας, χρησιμοποιώντας ένα τηλεσκόπιο Newton, 12 ιντσών.

Στη φωτογραφία φαίνονται ζωντανά χρώματα να «στροβιλίζονται» σε μία αστρική περιοχή του σύμπαντος, τα οποία δημιουργούνται από την απελευθέρωση οξυγόνου και υδρογόνου.





Παρακολουθήστε το σχετικό βίντεο με τα εκπληκτικά χρώματα που αναδύονται από το Νεφέλωμα του Ωρίωνα.
video platformvideo managementvideo solutionsvideo player
zougla.gr

Ενας Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής!

enet.gr

Ο Γιώργος Γραμματικάκης με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο ‘Ένας αστρολάβος του ουρανού και της ζωής’ που κυκλοφορεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, συνομιλεί με τον διευθυντή της Βιβλιοθήκης της Ελευθεροτυπίας Βασίλη Κ.Καλαμαρά, στο POLIS ART CAFÉ.
 

Σάββατο 13 Απριλίου στις 12 το μεσημέρι
Βραδιές στο Polis Art Café
Πεσμαζόγλου 5 Αίθριο Στοάς Βιβλίου
2103249588
Είσοδος ελεύθερη
 
Σε άλλους καιρούς, ο αστρολάβος καθοδηγούσε τους ναυτικούς στα ταξίδια τους και αποκάλυπτε στους ανθρώπους τις κινήσεις των άστρων και τις φωτεινές αναλαμπές τους. Ο σύγχρονος αστρολάβος, που κρατά στα χέρια του ο αναγνώστης, δεν έχει διαφορετική φιλοδοξία. Το ταξίδι όμως που υπόσχεται κρύβει μεγαλύτερες εκπλήξεις και αναπάντεχες διαδρομές. Θα ξεκινήσει από τα θαυμαστά του Σύμπαντος, τους μακρινούς γαλαξίες και τους κομήτες, την αντιύλη και τις υπέρλαμπρες εκρήξεις αστεριών. Στη συνέχεια, θα αναζητήσει τις απαντήσεις που δίδει η σημερινή επιστήμη στα προαιώνια ερωτήματα του ανθρώπου: για την έννοια του χρόνου αλλά και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής, για το μεγάλο πείραμα του CERN αλλά και την ανίχνευση του φαντασματικού νετρίνου στα θαλάσσια βάθη της Πύλου.
 
H συμπόρευσή του όμως με τον αναγνώστη θα επιτρέψει στον αστρολάβο και μια διαφορετική περιήγηση. Εκείνην στον κόσμο του ανθρώπου και της Ζωής του. Πρώτα θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει την οδυνηρή κρίση που κρατά σήμερα δέσμια την Ελλάδα· και να εντοπίσει, στην πρόσφατη πορεία της, τις αιτίες των σημερινών δεινών, αλλά και τα επιτεύγματά της. Την περιήγηση θα ολοκληρώσει -με τη συμπόρευση του αναγνώστη, πάντοτε- μια ματιά στον σύγχρονο άνθρωπο και τη μοίρα του· που αισθάνεται μετέωρος ανάμεσα στην εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας και την κυριαρχία ενός οικονομικού συστήματος με ανάλγητο πρόσωπο.
 
Το ταξίδι, λοιπόν, που υπόσχεται ο σημερινός Αστρολάβος, έχει έναν γνώριμο προορισμό. Είναι οι κόσμοι που κινείται χρόνια τώρα ο συγγραφέας: τα αινίγματα του Σύμπαντος και η πορεία της Ελλάδας, οι κατακτήσεις της επιστήμης και η ανθρώπινη μοίρα. Μόνον που οι κόσμοι αυτοί του συγγραφέα, όπως το ίδιο το Σύμπαν μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, μοιάζουν τώρα σαν να διαστέλλονται αιφνίδια και ανεξήγητα, σαν να θέλουν να καλύψουν τον χώρο και τον χρόνο. Η προσδοκία τους είναι ότι κάπου εκεί θα συναντήσουν και τους κόσμους του αναγνώστη, τις αγωνίες και τα ερωτήματά του. Τότε η χειραψία, του συγγραφέα με τον αναγνώστη, δεν θα είναι πια στα σκοτεινά. Θα γίνει υπό το φως των άστρων και με το στίγμα που αποκάλυψε ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής.
 

Τρίτη 9 Απριλίου 2013

Οι Αρχαίοι Έλληνες οι πρώτοι και μεγαλύτεροι Αστρονόμοι.



Του Πέτρου Χαλικιά 
 
Οι  αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που εφάρμοσαν τα μαθηματικά στην αστρονομία αλλά και στις επιστήμες της φύσης γενικά, από τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ και μετά.
Έως τότε η αστρονομία βασιζόταν αποκλειστικά στην παρατήρηση. Παρ’ όλα αυτά από την εμπειρική έρευνα στην Αρχαία Ελλάδα είχαν κατακτηθεί σημαντικές αστρονομικές γνώσεις.
Για παράδειγμα η σφαιρικότητα της Γης, η ανισότητα των εποχών, ο προσδιορισμός των ισημεριών, τα αίτια των εκλείψεων κ.ά.
Ο Πυθαγόρειος Φιλόλαος (5ος αιώνας) είχε αναγνωρίσει με προσεκτική παρατήρηση πέντε από τους πλανήτες: τον Ερμή, την Αφροδίτη, τον Άρη, τον Δία και τον Κρόνο.
Ο Πλάτωνας όμως, ο μεγάλος φιλόσοφος, ήταν εκείνος που πίστευε ότι το σύμπαν διέπεται από μαθηματική τάξη και αρμονία την οποία μπορεί κανείς να αντιληφθεί παρατηρώντας τις ουράνιες κινήσεις. Συνιστούσε λοιπόν στους αστρονόμους της εποχής του να μεταχειριστούν την αστρονομία ως θετική επιστήμη, προτείνοντας και ένα σύστημα που βασιζόταν στην ιδέα της ομοιόμορφης και κανονικής κυκλικής κίνησης.
Ο μεγαλοφυής μαθηματικός Εύδοξος ο Κνίδιος (365 π.Χ) πρότεινε τη θεωρία των ομόκεντρων σφαιρών. Σύμφωνα με αυτήν, οι πλανήτες, ο ήλιος η σελήνη κινούνταν με διαφορετικές ταχύτητες πάνω σε ένα αριθμό κρυστάλλινων ομόκεντρων σφαιρών και με τη Γη ακίνητη στο (κοινό τους) κέντρο (Γεωκεντρικό σύστημα).
Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος και η Ηλιοκεντρική του θεωρία

Ο Αρίσταρχος ο Σάμιος (275 π.Χ) στην δική του Ηλιοκεντρική θεωρία πρότεινε την ετήσια περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο ο οποίος είναι ακίνητος στο κέντρο του σύμπαντος. Αυτή η θεωρία παρότι εξηγούσε πλήρως όλα τα προβλήματα της αστρονομίας απορρίφθηκε εξ αιτίας των επιστημονικών και θρησκευτικών προκαταλήψεων της εποχής του και τελικά ξεχάστηκε.
Στη γεωκεντρική θεωρία επέμεινε ο Απολλώνιος ο Περγαίος (210 π.Χ) συμβάλλοντας με τις παρατηρήσεις του στην εξήγηση πολλών αστρονομικών φαινομένων.
Ο Ίπππαρχος από τη Νίκαια (135 π.Χ.) θεωρείται ο μεγαλύτερος αστρονόμος της αρχαιότητας και πατέρας της αστρονομίας.
Βελτίωσε τη διόπτρα (αστρονομικό όργανο που λέγεται ότι το ανακάλυψε ο Αρχιμήδης) και ανακάλυψε τον αστρολάβο, άλλο ένα όργανο για τον προσδιορισμό των συντεταγμένων των ουράνιων σωμάτων.
Ο Ίππαρχος έφτιαξε  πίνακες με τις θέσεις  και τις κινήσεις 1000 περίπου ουρανίων σωμάτων για κάθε μέρα επί πολλές εκατοντάδες χρόνια. Κατάρτισε ένα σύστημα έξι διαφορετικών μεγεθών για τη φαινομενική λαμπρότητα των αστέρων παρόμοιο με το σημερινό.
Τέλος ο Πτολεμαίος (150 μ.Χ) ανέπτυξε περισσότερο τη θεωρία του γεωκεντρικού συστήματος συγκεντρώνοντας όλες τις αστρονομικές γνώσεις που υπήρχαν έως τότε στο πολύτιμο έργο του «Μαθηματική Σύνταξις». Όλη η γνώση του βιβλίου μεταβιβάστηκε στο Βυζάντιο και την Ευρώπη του μεσαίωνα αποτελώντας το απόλυτο δόγμα για 1500 χρόνια μέχρι που αντικαταστάθηκε από το Ηλιοκεντρικό Σύστημα του Κοπέρνικου.


Δευτέρα 8 Απριλίου 2013

H ΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ Νational Geographic)

Η Γη όπως φαίνεται από τη Σελήνη



 Φωτογραφία από δορυφόρο κατά τη διάρκεια έκλειψης ηλίου

O EIΡΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΣ ΑΠΟ ΨΗΛΑ (VINTEO)

Σε βίντεο που έδωσε η ΝΑΣΑ μπορούμε να δούμε τον καιρό πάνω από τον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό, την κίνηση των νεφών και τα θαλάσσια ρεύματα

Πηγή:ΝΑΣΑ