Η πρώτη βροχή διαττόντων αστέρων της άνοιξης, οι Λυρίδες,
εμφανίστηκαν ήδη στον ουρανό του βορείου ημισφαιρίου, όπου ανήκει και η
Ελλάδα. Οι πτώσεις των συγκεκριμένων μετεώρων εμφανίζουν την αποκορύφωσή
τους στο διήμερο 21 και 22 Απριλίου, ενώ θα είναι ορατές έως τις 25 του
μηνός – εφόσον ο κατά τόπους καιρός επιτρέπει τις νυχτερινές
παρατηρήσεις.
Στο αποκορύφωμα του φαινομένου εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα και
πυρακτώνονται έως 20 «πεφταστέρια» ανά ώρα με ταχύτητα περίπου 50
χιλιομέτρων/ώρα. Οι Λυρίδες μερικές φορές δημιουργούν πολύ φωτεινά
πεφταστέρια με μακριές ουρές, ορατές στον ουρανό επί αρκετά
δευτερόλεπτα. Κάποιες χρονιές μάλιστα, τα μετέωρά τους έφθασαν μέχρι και
τα 100 χλμ/ώρα.
Η συγκεκριμένη βροχή μετεώρων, που καταγράφηκε για πρώτη φορά το 687
π.Χ. από τους Κινέζους, φαίνεται να προέρχεται από τον αστερισμό της
Λύρας, από όπου πήρε το όνομά της, και ιδίως από τον αστέρα Βέγα (Άλφα
Λύρας), ο οποίος είναι το πιο λαμπρό άστρο του συγκεκριμένου αστερισμού
και το δεύτερο φωτεινότερο άστρο του νυχτερινού ουρανού του βορείου
ημισφαιρίου.
Η πραγματική όμως πηγή προέλευσης είναι ο κομήτης «Θάτσερ», που
ανακάλυψε το 1861 ο αμερικανός Α. Θάτσερ, ο οποίος αφήνει στο πέρασμά
του μια μακριά ουρά σκόνης και σωματιδίων, που διασταυρώνεται κάθε χρόνο
με την τροχιά του πλανήτη μας. Ο κομήτης εκτιμάται ότι θα ξαναπεράσει
πολύ κοντά από τη Γη το έτος 2276, καθώς η τροχιά του γύρω από τον Ήλιο
διαρκεί περίπου 415 χρόνια.
Τα απομεινάρια από την ουρά του, μετά το τελευταίο κοντινό πέρασμά
του τον 19ο αιώνα, αιωρούνται ακόμα στο διάστημα και συνεχίζουν κάθε
χρόνο να προκαλούν τη «βροχή» των Λυρίδων. Ορισμένοι αστρονόμοι εκτιμούν
ότι η επόμενη θεαματική βροχή Λυρίδων θα λάβει χώρα το 2040-41.
Η ύπαρξη ζωής εκτός του πλανήτη Γη συνεχίζει να... βασανίζει επιστήμονες
και απλούς ανθρώπους, αποτελώντας ένα ζήτημα όπου συγκρούονται κατά
καιρούς θρησκευτικές αντιλήψεις, μαθηματικές μετρήσεις και αστρονομικές
μελέτες.
Σε
μια εξέλιξη, η οποία αναμένεται να βάλει εκ νέου... φωτιά στα σενάρια
για το κατά πόσο υπάρχει η δυνατότητα να εντοπιστεί ένα σημείο εκτός του
ηλιακού μας συστήματος, το οποίο θα μπορούσε να φιλοξενεί ζωή, η NASA
ανακοίνωσε πως για πρώτη φορά οι αστρονόμοι φαίνεται πως ανακάλυψαν αυτό
που τόσο καιρό αναζητούσαν: μια δεύτερη Γη.
Πρόκειται για έναν εξωπλανήτη (πλανήτης που βρίσκεται εκτός του δικού
μας ηλιακού συστήματος) με μέγεθος παρόμοιο με αυτό της Γης, ο οποίος
εντοπίζεται στη λεγόμενη «κατοικήσιμη ζώνη» του σύμπαντος, περιοχή όπου
επικρατούν οι κατάλληλες συνθήκες για τη διατήρηση σε υγρή μορφή του
σημαντικότερου συστατικού για την εμφάνιση και διατήρηση ζωής: του
νερού.
Πρέπει να βρίσκεται δηλαδή σε τέτοια απόσταση από το «μητρικό άστρο» του
-που λειτουργεί ως πηγή φωτός και θερμότητας- έτσι ώστε το νερό στην
επιφάνειά του να διατηρείται σε υγρή μορφή. Σε αντίθετη περίπτωση, είτε
το νερό εξατμίζεται (όταν βρίσκεται πολύ κοντά στο «μητρικό άστρο») ή
παγώνει (όταν η απόσταση είναι μεγαλύτερη από την «επιτρεπτή»).
Η «κατοικήσιμη» ζώνη και τα δύο κομβικά χαρακτηριστικά της
Οι επιστήμονες πάντως δεν είναι σε θέση ακόμα να επιβεβαιώσουν την
ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνεια του συγκεκριμένου εξωπλανήτη.
Όπως επισημαίνουν, ένας εξωηλιακός πλανήτης στην «κατοικήσιμη ζώνη» δεν
σημαίνει κατ' ανάγκη ότι πράγματι διαθέτει νερό και φιλοξενεί ζωή, όμως
αυτό -κρίνοντας από τη Γη- είναι ένα πιθανό σενάριο.
Ο πλανήτης «Κέπλερ-186f»
Ο πλανήτης, με την ονομασία «Κέπλερ-186f», έχει διάμετρο λίγο μεγαλύτερη από εκείνη της Γης (1,1 φορές ή 10%) και βρίσκεται σχετικά κοντά, σε απόσταση περίπου 490 ετών φωτός, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Κύκνου.
Κινείται γύρω από το αχνό άστρο «Ερυθρός Νάνος Κέπλερ-186» αποτελώντας
το πέμπτο και πιο εξωτερικό μέλος του εν λόγω συστήματος (πράγμα που
σημαίνει ότι το τυχόν υγρό νερό στην επιφάνειά του κινδυνεύει να
παγώσει).
Το έτος του πλανήτη (η διάρκεια μιας πλήρους περιφοράς του γύρω από το
άστρο του) διαρκεί 130 γήινες μέρες. Η μάζα του και η πυκνότητά του,
προς το παρόν, παραμένουν άγνωστες, αλλά οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν
ότι ο εξωπλανήτης είναι βραχώδης.
Η Γη και ο πλανήτης «Κέπλερ-186f»
Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία για τη σύσταση της ατμόσφαιράς του,
κάτι που ίσως ανακαλύψουν μελλοντικά τα υπό κατασκευή μεγαλύτερα
τηλεσκόπια, όπως το «Τζέημς Γουέμπ» της NASA.
Στο περιοδικό «Science» τα επιστημονικά ευρήματα
Η ανακάλυψη, που παρουσιάστηκε στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό
«Science», έγινε από μεγάλη ομάδα Αμερικανών αστρονόμων, με επικεφαλής
την Ελίζα Κουιντάνα, του Κέντρου Ερευνών Ames της NASΑ και του
Ινστιτούτου SETI.
H
πρώτη παρατήρηση του εξωπλανήτη έγινε με το διαστημικό τηλεσκόπιο
«Κέπλερ» (που έχει τεθεί πλέον εκτός λειτουργίας) και ακολούθησε η
επιβεβαίωση από παρατηρήσεις με τα επίγεια τηλεσκόπια Κεκ και Τζέμινι
στη Χαβάη.
«Πρόκειται για την πρώτη βέβαιη ανακάλυψη πλανήτη με το μέγεθος της Γης,
στην κατοικήσιμη ζώνη κάποιου άστρου», δήλωσε η Ελίζα Κουιντάνα και
επεσήμανε ότι το μητρικό άστρο της «δεύτερης Γης» είναι ένα τυπικό άστρο
που ανήκει στην κατηγορία των ερυθρών Μ-νάνων, οι οποίοι είναι
«μικρότεροι, λιγότερο καυτοί και λιγότερο φωτεινοί από τον Ήλιο μας,
αποτελώντας πάνω από το 70% των εκατοντάδων δισεκατομμυρίων άστρων του
γαλαξία μας».
Οι εξωπλανήτες και η αναζήτηση για τη δεύτερη Γη
Από τους σχεδόν 1.800 επιβεβαιωμένους εξωπλανήτες, οι οποίοι έχουν
ανακαλυφθεί κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, περίπου 20 έχουν τροχιές
που κινούνται εντός της «κατοικήσιμης ζώνης» των άστρων τους, δηλαδή
ούτε πολύ μακριά από αυτά (οπότε το νερό θα πάγωνε), ούτε υπερβολικά
κοντά (οπότε το νερό θα έβραζε και θα εξατμιζόταν).
Όμως
όλοι αυτοί οι γνωστοί εξωπλανήτες είναι αρκετά μεγαλύτεροι από τη Γη
και το κυριότερο: ακόμα και εκείνοι που είχαν μέγεθος σαν αυτό της Γης
δεν βρίσκονται στην «κατοικήσιμη ζώνη». Σύμφωνα με το περιοδικό
«Science» είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται ένας πλανήτης ο οποίος
φαίνεται να πληροί και τις δύο προϋποθέσεις (ίδιο μέγεθος και κατάλληλη
απόσταση) για να δικαιολογεί τον τίτλο της «δεύτερης Γης».
Οι αστρονόμοι ήδη αναζητούν -μέσω της διάταξης ραδιοτηλεσκοπίων Άλεν του
Ινστιτούτου SETI- ενδείξεις νοήμονος ζωής στον πλανήτη Κέπλερ-f, αλλά
έως τώρα δεν έχουν εντοπίσει κάποιο σήμα. Δήλωσαν όμως πως θα συνεχίσουν
τις προσπάθειές τους.
Το ταξίδι για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής συνεχίζεται...
Η ολική έκλειψη της σελήνης δεν θα είναι ορατή από την Ελλάδα (φωτ. αρχείου)
(Φωτογραφία:
ΑΠΕ
)
Τρία θεαματικά αστρονομικά φαινόμενα θα παρατηρηθούν στον ουρανό τη Μεγάλη Δευτέρα και τη Μεγάλη Τρίτη.
Τη Μ.Τρίτη θα σημειωθεί σεληνιακή έκλειψη που δεν θα είναι ορατή από την Ελλάδα.
Το φαινόμενο αυτό, που ονομάζεται και «ματωμένο φεγγάρι» είναι μόνο το
πρώτο σε μια σειρά από τέσσερις ολικές εκλείψεις που θα πραγματοποιηθούν
σε διάστημα 18 μηνών.
Η ολική έκλειψη θα είναι ορατή κυρίως από τη Βόρεια και Νότια Αμερική και τον Ειρηνικό.
Οι επόμενες εκλείψεις της σελήνης θα παρατηρηθούν στις 8 Οκτωβρίου 2014,
στις 4 Απριλίου και 28 Σεπτεμβρίου 2015, σχηματίζοντας μια σπάνια
«τετράδα» εκλείψεων.
Το απόγευμα της Μ.Δευτέρας (στις 16:00 περίπου ώρα Ελλάδος) ο Άρης θα
βρεθεί στην κοντινότερη απόσταση από τη Γη εδώ και χρόνια, ένα φαινόμενο
που θα είναι ορατό από την Ελλάδα.
Ο Άρης θα φθάσει σε απόσταση περίπου 92,4 εκατ. χιλιομέτρων από τη Γη και το βράδυ θα φαίνεται τόσο φωτεινός όσο ο Σείριος.
Θα είναι η κοντινότερη προσέγγιση του «κόκκινου» πλανήτη από το 2008. Το
2003, ο Άρης είχε πλησιάσει τη Γη ακόμη πιο κοντά, στα 55,7 εκατ.
χιλιόμετρα, σύμφωνα με το Space.com.
Επίσης, τη Μ.Δευτέρα θα υπάρχει πανσέληνος που λέγεται και «Πασχαλινή»,
καθώς είναι η πρώτη πανσέληνος μετά την εαρινή ισημερία.
Για τους φίλους του ουρανού, στις 21:00 το βράδυ της Μ.Δευτέρας (ώρα
Ελλάδος), το φεγγάρι θα περάσει μόλις τρεις μοίρες νότια του φωτεινού
Άρη, οπότε τα δύο σώματα θα σχηματίσουν ένα ωραίο φωτεινό «ντουέτο»
-εφόσον τα σύννεφα επιτρέψουν την παρατήρηση.
