Οι σημαντικότερες διαστημικές ανακαλύψεις για το 2013

Το 2013 ήταν ένα έτος-ορόσημο στην ανακάλυψη πλανητών εκτός ηλιακού συστήματος, με πολλές διαφορετικές πρωτιές. Έστω κι αν ο στόχος για την εύρεση ενός εξωπλανήτη όμοιου με τη Γη δεν επετεύχθη ακόμη, η λίστα με τις ανακαλύψεις του 2013 είναι μακρά και ενδιαφέρουσα.

Ο μικρότερος εξωπλανήτης

Τον Φεβρουάριο οι αστρονόμοι ανακοίνωσαν τον εντοπισμό του Kepler 37b, του μικρότερου εξωπλανήτη σε τροχιά γύρω από ένα άστρο της κατηγορίας του Ηλίου. Ο πλανήτης, διαμέτρου μόλις 3.900 χιλιομέτρων, είναι ελαφρά μεγαλύτερος από τη Σελήνη και βρίσκεται σε απόσταση 215 ετών φωτός από τη Γη, ενώ το έτος του διαρκεί μόλις 13 ημέρες.


Το ορόσημο των 1.000 πλανητών

Ο πρώτος πλανήτης που περιφέρεται γύρω από ένα άστρο πέραν του Ηλίου βρέθηκε το 1992. Οι ρυθμοί εύρεσης εξωπλανητών τα επόμενα χρόνια ήταν χαμηλοί και η διαφορά έγινε με το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ, από τα δεδομένα του οποίου προέκυψαν εκατοντάδες επιβεβαιωμένοι εξωπλανήτες, αλλά και 3.500 ακόμη υποψήφιοι. Το 2013 ήταν η χρονιά που οι πλέον ενημερωμένες βάσεις δεδομένων για τους εξωπλανήτες ξεπέρασαν τις 1.000 εγγραφές. Mέχρι σήμερα ο αριθμός αυτός έχει φτάσει τους 1.056 άλλους κόσμους.



Ο πιο «γήινος» κόσμος

Φέτος οι αστρονόμοι εντόπισαν έναν κόσμο που μοιάζει με τον δικό μας σε μέγεθος και σύσταση, αλλά είναι παραείναι καυτός για να μπορεί να συντηρήσει ζωή. Ο Kepler 78b έχει διάμετρο 20% μεγαλύτερη από τη Γη και είναι 80% πιο βαρύς, με πυκνότητα σχεδόν ίση με της Γης. Βρίσκεται 400 έτη φωτός μακριά μας, αλλά η πολύ κοντινή απόσταση από το μητρικό του άστρο (1,5 εκατομμύριο χιλιόμετρα) έχει μετατρέψει την επιφάνειά του σε φούρνο θερμοκρασίας 3.680^οC.


Σύννεφα ενός άλλου κόσμου

Έπειτα από τρία χρόνια παρατηρήσεις με τα διαστημικά τηλεσκόπια Spitzer και Hubble του πλανήτη γίγαντα Kepler 7b, οι επιστήμονες εντόπισαν σημάδια ανακλάσεων που τα ερμήνευσαν ως τον πρώτο εντοπισμό νεφών στον ουρανό ενός κόσμου πέρα από το ηλιακό μας σύστημα.


Δύο πιθανά κατοικήσιμοι κόσμοι

Τον Απρίλιο ανακοινώθηκε και η ανακάλυψη των Kepler 62e και 62f, δύο πλανητών στο ίδιο πλανητικό σύστημα λίγο μεγαλύτερων από τη Γη, που τα υπολογιστικά μοντέλα φανερώνουν πως καλύπτονται από ωκεανούς, με τη NASA να δηλώνει πως πρόκειται για δύο πολύ καλούς υποψήφιους στην έρευνα για ζωή πέρα από τη Γη.


Κόσμοι πολύ κοντινοί

Σε μια ακόμη έρευνα που δημοσιεύτηκε φέτος, η στατιστική ανάλυση έδειξε πως ένας κόσμος παρόμοιος με τη Γη ίσως να βρίσκεται σε απόσταση μόνο 13 ετών φωτός μακριά μας. Η ανάλυση λάμβανε υπόψη τα στοιχεία από το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler και εκτιμούσε τον πληθυσμό των κόκκινων νάνων, οι οποίοι αποτελούν το 75% περίπου του συνολικού αριθμού των άστρων στον Γαλαξία μας.


Η λίστα συνεχίζεται με πλήθος ακόμη ερευνών και ανακαλύψεων, με μπλε κόσμους όπου βρέχει γυαλί, με πλανήτες όπου η τροχιά τους είναι 650 φορές μεγαλύτερη από αυτή της Γης, με τον υπολογισμό πως πλανήτες όπως η Γη δεν είναι καθόλου σπάνιοι, αλλά και με την εύρεση τεχνικών με τις οποίες μπορεί να ανιχνευθεί η παρουσία ζωής στην ατμόσφαιρα εξωπλανητών... Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν πως δεν απέχουμε πολύ από την ιστορική στιγμή όπου θα εντοπίσουμε ίχνη ζωής σε έναν κόσμο πολύ μακριά από τον δικό μας. 

zougla.gr

Η «Γαία» ξεκίνησε το ταξίδι χαρτογράφησης του Διαστήματος

Ένα ταξίδι στα βάθη του γαλαξία ξεκίνησε ο δορυφόρος «Γαία», σε αυτό που περιγράφεται ως μια από τις πιο φιλόδοξες αποστολές στην κατανόηση και κατάκτηση του Διαστήματος από τον άνθρωπο.

Η «Γαία» δημιούργημα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος είναι ο πρώτος «χαρτογράφος» του διαστήματος.

Για την κατασκευή της απαιτήθηκαν 740 εκατ. ευρώ και η εκτόξευσή του έγινε από τη βάση της ESA στη Γαλλική Γουιάνα.

Το σκάφος της αποστολής διαθέτει διάφορα όργανα, όπως μια σούπερ κάμερα 1,5 gigapixel, με τα οποία θα επιχειρήσει να χαρτογραφήσει και μάλιστα τρισδιάστατα περίπου ένα δισεκατομμύριo άστρα του γαλαξία μας.

Επιπλέον το σκάφος θα εντοπίζει πλανήτες ενώ επίσης θα σημειώσει με ακρίβεια στους συμπαντικούς χάρτες τη θέση κοντινών αλλά και απομακρυσμένων γαλαξιών.

Πηγή: Βήμα Science

Η μέρα που οι ωκεανοί της Γης θα βράσουν!

Οι μέρες της Γης είναι γνωστό ότι είναι μετρημένες, αφού η ακτινοβολία του Ήλιου θα γίνεται όλο και ισχυρότερη μέχρι που οι ωκεανοί θα αρχίσουν να βράζουν. Μια νέα μελέτη εκτιμά τώρα το πότε και το πώς θα έρθει το τέλος: η υδρόγειος θα έχει χάσει όλο το νερό της σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια.

Όπως συμβαίνει στα περισσότερα άκρα, ο Ήλιος γίνεται αργά αλλά σταθερά όλο και πιο φωτεινός στην πορεία της εξέλιξής του. Όταν μάλιστα εξαντλήσει τα πυρηνικά καύσιμά του, το μητρικό μας άστρο θα διογκωθεί σε κόκκινο γίγαντα και δεν αποκλείεται ακόμα και να καταπιεί ολόκληρη τη Γη.

Μέχρι τότε βέβαια ο πλανήτης θα είναι ήδη νεκρός από υπερθέρμανση: η σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας λόγω αύξησης της ακτινοβολίας θα επιταχύνει την εξάτμιση του νερού και θα γεμίσει την ατμόσφαιρα υδρατμούς. Οι υδρατμοί λειτουργούν όμως ως αέριο του θερμοκηπίου, οπότε θα αυξήσουν περαιτέρω τη θερμοκρασία σε ένα είδος φαύλου κύκλου.

Το τι μπορεί να συμβεί σε αυτή την περίπτωση είναι εμφανές στη γειτονική Αφροδίτη, θύμα ενός ανεξέλεγκτου φαινομένου του θερμοκηπίου, με επιφανειακές θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 400 βαθμούς Κελσίου.

Είναι γενικά δύσκολο για τους επιστήμονες να εκτιμήσουν πότε θα έρθει το τέλος. Αυτό, εξάλλου, δεν εξαρτάται μόνο από τη συμπεριφορά του Ήλιου αλλά και από την αντίδραση της Γης.

Όπως εξηγούν οι γάλλοι ερευνητές που υπογράφουν τη νέα μελέτη στο περιοδικό Nature, τα υπολογιστικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της εξέλιξης της κλιματικής αλλαγής δεν είναι αξιόπιστα σε υψηλές θερμοκρασίες και σε βάθος εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών. Μέχρι σήμερα, οι μόνες εκτιμήσεις για το τέλος της Γης βασίζονταν κυρίως σε αστροφυσικά μοντέλα, τα οποία θεωρούν τη Γη ομοιογενή ενώ δεν είναι.

Μια πιθανώς πιο αξόπιστη απάντηση δίνει τώρα το υπολογιστικό μοντέλο του Εργαστηρίου Μετεωρολογικής Δυναμικής στη Γαλλία, το οποίο λαμβάνει υπόψη περισσότερους παράγοντες.

Η προσομοίωση δείχνει ότι η αρχή του τέλος θα έρθει όταν η μέση ισχύς της ηλιακής ακτινοβολίας φτάσει τα 375 Watt ανά τετραγωνικό μέτρο, συγκριτικά με 341 W/m² σήμερα, και η επιφανειακή θερμοκρασία θα ξεπεράσει τότε 70 βαθμούς Κελσίου. Αυτό προβλέπεται να συμβεί σε ένα δισ. χρόνια. Μερικές δεκάδες εκατομμύρια χρόνια αργότερα, οι ωκεανοί θα αρχίσουν να βράζουν και το υγρό νερό θα εξαφανιστεί.

Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, προηγούμενες μελέτες εκτιμούσαν ότι το τέλος θα έρθει αρκετά νωρίτερα, σε μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Η νέα εκτίμηση όμως λαμβάνει υπόψη την κυκλοφορία του αέρα στην ατμόσφαιρα, καθώς και την ιδιότητα των νεφών να ανακλούν την εισερχόμενη ακτινοβολία, παράγοντες που θα φρενάρουν την αύξηση της θερμοκρασίας.

Οι ερευνητές, τέλος, επισημαίνουν ότι η μελέτη δεν έχει σημασία μόνο για το μέλλον της Γης, αλλά και για τον υπολογισμό των συνθηκών που πρέπει να επικρατούν σε έναν πλανήτη προκειμένου να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή.

Με άλλα λόγια, οι προβλέψεις για το τέλος της Γης ίσως βοηθήσουν στην αναζήτηση ενός νέου κατοικήσιμου πλανήτη.

Β. Πρατικάκης in.gr

Διαστημικούς περίπατους ξεκινούν στον ISS για τη βλάβη στο σύστημα ψύξης

Το Σάββατο η πρώτη επιχείρηση

  (Φωτογραφία:  Associated Press

Οι αστροναύτες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού προετοιμάζονται για να πραγματοποιήσουν μια απροσδόκητη σειρά από διαστημικούς «περιπάτους» προκειμένου να διορθώσουν τη βλάβη που παρουσιάστηκε στο σύστημα ψύξης.

Η πρώτη επιχείρηση θα ξεκινήσει το Σάββατο.

Οι στολές που θα χρησιμοποιηθούν έχουν διαμορφωθεί κατάλληλα, ενώ έχει τοποθετηθεί και ειδικός αναπνευστήρας σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά.

Η βλάβη εκδηλώθηκε την Τετάρτη σε ένα από τα δύο δίκτυα σωληνώσεων μέσα στα οποία κυκλοφορεί αμμωνία για την απαγωγή της πλεονάζουσας θερμότητας και την εκπομπή της στο Διάστημα.

Ο «Βρόχος Α» του συστήματος ψύξης τέθηκε αυτόματα εκτός λειτουργίας λόγω πτώσης της θερμοκρασίας. Οι μηχανικοί της NASA στο έδαφος αύξησαν το φορτίο του Βρόχου Β, παράλληλα όμως περιόρισαν την κατανάλωση ενέργειας.

Αρκετά μη κρίσιμα συστήματα τέθηκαν εκτός λειτουργίας στην αμερικανική υπομονάδα Harmony, το ευρωπαϊκό εργαστήριο Columbus και το ιαπωνικό Kibo.

«Θα κρατήσετε τη μισή [ισχύ] σε κάθε υπομονάδα, οπότε οι χώροι διαβίωσης δεν θα επηρεαστούν» είπε στο πλήρωμα το Κέντρο Ελέγχου στο Χιούστον του Τέξας.

Το πρόβλημα οφείλεται πιθανότατα στη δυσλειτουργία μιας βαλβίδας που βρίσκεται μέσα σε μια από τις αντλίες αμμωνίας.

Οι διαστημικοί περίπατοι έχουν διακοπεί για τους αμερικανούς αστροναύτες έπειτα από ένα ανησυχητικό περιστατικό τον περασμένο Ιούλιο, όταν η στολή ενός ιταλού αστροναύτη γέμισε νερό που παραλίγο να τον πνίξει.

Οι ρώσοι κοσμοναύτες συνεχίζουν ωστόσο κανονικά τις εξωτερικές εργασίες καθώς χρησιμοποιούν διαφορετικές στολές.

Στο πολυεθνικό τροχιακό εργαστήριο του ISS, το οποίο συμπλήρωσε φέτος 15 χρόνια σε τροχιά, ζουν σήμερα δύο Αμερικανοί, τρεις Ρώσοι και ένας Ιάπωνας.

Βλάβες σε συστήματα ψύξης έχουν εμφανιστεί τουλάχιστον πέντε ακόμα φορές στο παρελθόν.

Newsroom ΔΟΛ

Πρώτες εικόνες από την κινεζική αποστολή στη Σελήνη

Yutu: ένα μικρό βήμα για ένα ρομπότ, ένα γιγάντιο άλμα για την ανθρωπότητα   (Φωτογραφία:  Associated Press

Δύο μέρες μετά την ιστορική προσσελήνωση της αποστολής Chang'e-3, το ρομπότ Yutu κατέβηκε από τη ράμπα της σεληνακάτου, άρχισε να εξοικειώνεται με τη σεληνιακή επιφάνεια και μετέδωσε τις πρώτες καρτ-ποστάλ.

Λίγες ώρες μετά την προσεδάφιση στη Θάλασσα των Δακρύων το μεσημέρι του Σαββάτου ώρα Ελλάδας, το Chang'e-3 ανέπτυξε μια ράμπα για τη μεγάλη έξοδο του ρομπότ. Οι τροχοί του Yutu ξεκλειδώθηκαν με την ενεργοποίηση πυροτεχνικών συσκευών, το καλώδιο που το συνέδεε με τη σεληνάκατο κόπηκε, και το ρομπότ κατέβηκε μαλακά μέχρι την επιφάνεια.

Την Κυριακή, η σεληνάκατος και το ρομπότ φωτογράφισαν το ένα το άλλο και μετέδωσαν τα πορτρέτα στο Κέντρο Ελέγχου Αεροδιαστήματος στο Πεκίνο.


^{Το Chang'e-3 ποζάρει για την κάμερα του ρομπότ Yutu (Πηγή: AP)}

Το Chang'e-3 δεν είναι η πρώτη ρομποτική αποστολή που φτάνει στην επιφάνεια της Σελήνης, είναι όμως η πρώτη φορά από το 1976 που επιχειρείται μια «μαλακή», ή ελεγχόμενη προσεδάφιση -αυτό σημαίνει ότι το σκάφος πρέπει να χρησιμοποιήσει προωθητήρες για να ρυθμίζει την ταχύτητα και τον προσανατολισμό του για την κάθοδο.

Η τελευταία φορά που είχε συμβεί αυτό ήταν στην σοβιετική αποστολή Luna 24, η οποία έφερε πίσω στη Γη δείγματα του σεληνιακού εδάφους. Η τελευταία μαλακή προσσελήνωση των ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε το 1972 με την επανδρωμένη αποστολή Apollo 17.

Το Yutu («κουνέλι από ιαδεΐτη») παίρνει το όνομα ενός μυθικού κουνελιού που ζει στο φεγγάρι μαζί με τη θεά Τσανγκ-ε.

Το Chang'e-3 είναι η τρίτη αποστολή της Κίνας στη Σελήνη -οι δύο πρώτες, Chang'e 1 και 2, είχαν τεθεί σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι αναζητώντας κατάλληλη τοποθεσία για προσσελήνωση.

Η νέα, ιστορική αποστολή εκτοξεύτηκε την 1η Δεκεμβρίου και αρχικά τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Το Σάββατο βγήκε από τροχιά και χρησιμοποίησε τους προωθητήρες του για να κατέβει μέχρι το ύψος των 4 μέτρων από την επιφάνεια, οπότε αφέθηκε να πέσει ελεύθερα μέχρι το έδαφος (η δύναμη της βαρύτητας στη Σελήνη είναι έξι φορές ασθενέστερη από ό,τι στη Γη.


^{Μια από τις πρώτες εικόνες που μετέδωσε το Chang'e-3 μετά την προσσελήνωση (Πηγή: AP)}

Η αποστολή προγραμματιζόταν αρχικά να προσεδαφιστεί στον Κόλπο των Δακρύων, μια μεγάλη βασαλτική λεκάνη σχεδόν ελεύθερη από μεγάλες πέτρες. Αρκετά κινεζικά μέσα ανέφεραν ότι το Chang'e-3 προσσεληνώθηκε σε αυτή την περιοχή, αργότερα όμως έγινε σαφές ότι το σκάφος προσεδαφίστηκε πιο ανατολικά, στη Θάλασσα των Δακρύων.

Το Chang'e-3 θα παραμείνει σε λειτουργία για ένα χρόνο και θα πραγματοποιήσει μεταξύ άλλων αστρονομικές παρατηρήσεις της Γης και άλλων σωμάτων. Η περιήγηση του Yutu προγραμματίζεται να διαρκέσει περίπου τρεις μήνες.

Το εξάτροχο ρομπότ διαθέτει δύο ηλιακούς συλλέκτες για την τροφοδοσία του με ενέργεια, πιστεύεται όμως ότι είναι επίσης εξοπλισμένο με μια θερμοηλεκτρική γεννήτρια πλουτωνίου, παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιεί το ρομπότ Curiosity της NASA στον Άρη, η οποία θα το κρατά ζεστό τις παγωμένες σεληνιακές νύχτες.

H Κίνα δεν έχει αποκαλύψει τεχνικές λεπτομέρειες για την αποστολή, σύμφωνα όμως με κινεζικά μέσα το Yutu μεταφέρει επιστημονικά όργανα βάρους 20 κιλών και έχει εμβέλεια περίπου 10 χιλιομέτρων.

Στο κάτω τμήμα της μπροστινής πλευράς υπάρχουν κάμερες για την αποφυγή εμποδίων, ενώ δύο πανοραμικές κάμερες υπάρχουν σε έναν ιστό που υψώνεται κάθετα στο μέσο του ρομπότ.


^{To Κέντρο Ελέγχου Αεροδιαστήματος στο Πεκίνο (Πηγή: Reuters)}

Το Yutu φέρει επίσης έναν ρομποτικό βραχίονα, στην άκρη του οποίου υπάρχει ένα φασματόμετρο πρωτονίων, σωματιδίων α και ακτίνων Χ.

Σύμφωνα με τα κινεζικά μέσα, τέλος, το ρομπότ είναι επίσης εξοπλισμένο με ένα ραντάρ εδάφους το οποίο λειτουργεί σε δύο μήκη κύματος και απεικονίζει το υπέδαφος σε βάθος 30 έως 100 μέτρων.

Θα μπορέσει έτσι να μελετήσει το επιφανειακό στρώμα που ονομάζεται ρεγόλιθος και θα φτάσει βαθύτερα μέχρι τα ηφαιστειακά, βασαλτικά πετρώματα της Θάλασσας των Δακρύων.

Οι παρατηρήσεις της αποστολής Chang'e-3, και η σύγκριση των δεδομένων με τις μετρήσεις των αμερικανικών αποστολών Apollo, θα μπορούσαν να αποκαλύψουν νέα στοιχεία για το σχηματισμό και την εξέλιξη της Σελήνης.

Το Chang'e-3 πιστεύεται εξάλλου ότι ανοίγει το δρόμο για μια κινεζική αποστολή συλλογής και επιστροφής δειγμάτων το 2017, ή ακόμα και για μια επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη την επόμενη δεκαετία.

Β. Πρατικάκης ΔΟΛ

Η Κίνα πανηγυρίζει για την ιστορική προσσελήνωση του Chang'e-3

Μια από τις πρώτες εικόνες που μετέδωσε η αποστολή από τον Κόλπο της Ίριδας στη Σελήνη   (Φωτογραφία:  Associated Press

Η σεληνάκατος Chang'e-3 της Κίνας έγινε το Σάββατο η πρώτη αποστολή που πραγματοποιεί ελεγχόμενη προσεδάφιση στη Σελήνη εδώ και 37 χρόνια. Το σκάφος μεταφέρει ένα τροχοφόρο ρομπότ που θα εξερευνήσει τον Κόλπο της Ίριδας στην ορατή πλευρά του φεγγαριού, και παράλληλα θα επιδείξει στη διεθνή κοινότητα τη διαστημική κινεζική τεχνογνωσία.

Το Chang'e-3 είχε τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη έπειτα από την εκτόξευσή του την 1η Δεκεμβρίου. Το Σάββατο, γύρω στη 1 μετά το μεσημέρι ώρα Ελλάδας, ενεργοποίησε τους προωθητήρες του για την τελική κάθοδο, κατά την οποία έστελνε φωτογραφίες που μεταδόθηκαν απευθείας στην κρατική τηλεόραση. Δώδεκα λεπτά μετά την έξοδο από τροχιά, η σεληνάκατος άγγιξε τη σεληνιακή έρημο.

Το Chang'e-3 δεν είναι η πρώτη ρομποτική αποστολή που φτάνει στην επιφάνεια της Σελήνης, είναι όμως η πρώτη φορά από το 1976 που επιχειρείται μια «μαλακή», ή ελεγχόμενη προσεδάφιση -αυτό σημαίνει ότι το σκάφος πρέπει να χρησιμοποιήσει προωθητήρες για να ρυθμίζει την ταχύτητα και τον προσανατολισμό του για την κάθοδο.

Η τελευταία φορά που είχε συμβεί αυτό ήταν στην σοβιετική αποστολή Luna 24, η οποία έφερε πίσω στη Γη δείγματα του σεληνιακού εδάφους. Η τελευταία μαλακή προσσελήνωση των ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε το 1972 με την επανδρωμένη αποστολή Apollo 17.


^{Το Yutu είναι το πρώτο τροχοφόρο ρομπότ στη Σελήνη εδώ και δεκαετίες (Καλλιτεχνική απεικόνιση: CNRS)}

Λίγο μετά την προσσελήνωση, το Chang-3 ανέπτυξε τους ηλιακούς συλλέκτες του, οι οποίοι είχαν παραμείνει διπλωμένοι στη διάρκεια της καθόδου. Την Κυριακή προγραμματίζεται να ανοίξει τη θυρίδα του και να απελευθερώσει το ρομπότ Yutu, το οποίο προγραμματίζεται να περιηγηθεί στη σεληνιακή επιφάνεια για αρκετούς μήνες.

Το Yutu («κουνέλι από ιαδεΐτη») παίρνει το όνομα ενός μυθικού κουνελιού που ζει στο φεγγάρι μαζί με τη θεά Τσανγκ-ε.

Η σεληνάκατος θα παρακολουθεί το τροχοφόρο ρομπότ, παράλληλα όμως θα πραγματοποιεί αστρονομικές παρατητήσεις της Γης και άλλων σωμάτων.

Οι τεχνολογίες που αξιοποιούνται στην αποστολή ανοίγουν τώρα το δρόμο για μια μελλοντική αποστολή συλλογής και επιστροφής δειγμάτων, ίσως και για μια επανδρωμένη αποστολή στο φεγγάρι τη δεκαετία του 2020. Νωρίτερα, μέχρι το 2020, προγραμματίζεται να έχει συναρμολογηθεί και ο πρώτος κινεζικός διαστημικός σταθμός.

Οι ίδιες τεχνολογίες επικοινωνίας και παρακολούθησης πιστεύεται ωστόσο ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τις δραστηριότητες του κινεζικού στρατού στο διάστημα, όπως η παρακολούθηση κινεζικών και ξένων δορυφόρων.

Στην αποστολή Change'e-3, πάντως, η Κίνα χρειάστηκε τη συνδρομή της ευρωπαϊκής διαστημικής υπηρεσίας ESA, η οποία ανέλαβε να παρακολουθεί το σκάφος με τους επίγειους σταθμούς της.

Ο Κόλπος της Ίριδας (Sinus Iridium) που θα εξερευνήσει η αποστολή είναι μια μεγάλη ηφαιστειακή λεκάνη με έδαφος επίπεδο και σχεδόν καθόλου μεγάλες πέτρες.

Β. Πρατικάκης ΔΟΛ

Βλάβη στο σύστημα ψύξης του ISS, ασφαλείς οι αστροναύτες

  (Φωτογραφία:  Associated Press

Μια ελαττωματική βαλβίδα σε σύστημα ψύξης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) ανάγκασε το Κέντρο Ελέγχου να διακόψει την ηλεκτροδότηση των μη κρίσιμων συστημάτων. Το πλήρωμα είναι ασφαλές, πιθανώς όμως θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει διαστημικό περίπατο για την επισκευή.

Η βλάβη εκδηλώθηκε την Τετάρτη σε ένα από τα δύο δίκτυα σωληνώσεων μέσα στα οποία κυκλοφορεί αμμωνία για την απαγωγή της πλεονάζουσας θερμότητας και την εκπομπή της στο Διάστημα.

Ο «Βρόχος Α» του συστήματος ψύξης τέθηκε αυτόματα εκτός λειτουργίας λόγω πτώσης της θερμοκρασίας. Οι μηχανικοί της NASA στο έδαφος αύξησαν το φορτίο του Βρόχου Β, παράλληλα όμως περιόρισαν την κατανάλωση ενέργειας.

Αρκετά μη κρίσιμα συστήματα τέθηκαν εκτός λειτουργίας στην αμερικανική υπομονάδα Harmony, το ευρωπαϊκό εργαστήριο Columbus και το ιαπωνικό Kibo.

«Θα κρατήσετε τη μισή [ισχύ] σε κάθε υπομονάδα, οπότε οι χώροι διαβίωσης δεν θα επηρεαστούν» είπε στο πλήρωμα το Κέντρο Ελέγχου στο Χιούστον του Τέξας.

Το πρόβλημα οφείλεται πιθανότατα στη δυσλειτουργία μιας βαλβίδας που βρίσκεται μέσα σε μια από τις αντλίες αμμωνίας.

Ο εκπρόσωπος της NASA Τζος Μπάιρλι δήλωσε στο δίκτυο NBC ότι η επιδιόρθωση της βλάβης είναι πιθανό να απαιτήσει διαστημικό περίπατο.

Οι διαστημικοί περίπατοι έχουν διακοπεί για τους αμερικανούς αστροναύτες έπειτα από ένα ανησυχητικό περιστατικό τον περασμένο Ιούλιο, όταν η στολή ενός ιταλού αστροναύτη γέμισε νερό που παραλίγο να τον πνίξει. Οι ρώσοι κοσμοναύτες συνεχίζουν ωστόσο κανονικά τις εξωτερικές εργασίες καθώς χρησιμοποιούν διαφορετικές στολές.

Παραμένει τώρα ασαφές αν η δυσλειτουργία του Βρόχου Α θα απειλείσει την πρόσδεση μιας αποστολής ανεφοδιασμού που προγραμματίζεται να εκτοξευτεί στις 18 Δεκεμβρίου. Θα είναι η πρώτη άφιξη του Cygnus, μιας κάψουλας ανεφοδιασμού που ανέπτυξε για τη NASA η εταιρεία Orbital Science.

Στο πολυεθνικό τροχιακό εργαστήριο του ISS, το οποίο συμπλήρωσε φέτος 15 χρόνια σε τροχιά, ζουν σήμερα δύο Αμερικανοί, τρεις Ρώσοι και ένας Ιάπωνας.

Βλάβες σε συστήματα ψύξης έχουν εμφανιστεί τουλάχιστον πέντε ακόμα φορές στο παρελθόν.

ΔΟΛ

Ένα φεγγάρι γεννιέται στους δακτυλίους του Κρόνου

Με βάση πρόσφατες παρατηρήσεις πιθανολογείται ότι στους δακτυλίους του Κρόνου γεννήθηκε ένας νέος δορυφόρος του   (Φωτογραφία:  NASA/JPL-Caltech

Εικόνες και δεδομένα που έστειλε το διαστημικό σκάφος Cassini που εδώ και εννέα χρόνια εξερευνά τον Κρόνο και τα δεκάδες φεγγάρια του κάνουν τους ειδικούς να πιστεύουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η δημιουργία ενός ακόμη δορυφόρου.
Η παγωμένη οικοδομή
Οι γιγάντιοι δακτύλιοι του Κρόνου αποτελούνται από μικρότερα και μεγαλύτερα «μπαλάκια» παγωμένης ύλης. Προσομοιώσεις έχουν δείξει ότι η ύλη που υπάρχει στια παρυφές των δακτυλίων μπορούν να ενωθούν και να σχηματίσουν ένα αντικείμενο τόσο μεγάλο ώστε να μπορεί να αποκτήσει βαρυτική αυτονομία. Στη συνέχεια αυτό το αντικείμενο μπορεί να απομακρυνθεί από τον Κρόνο τόσο ώστε να μετατραπεί σε ένα κανονικό δορυφόρο του.
Ετσι εξηγείται σύμφωνα με τους επιστήμονες το γεγονός ότι ορισμένοι από τους δεκάδες δορυφόρους του Κρόνου κινούνται στις παρυφές των δακτυλίων ενώ ορισμένοι βρίσκονται μέσα σε αυτούς. Όμως μέχρι σήμερα δεν είχε καταγραφεί μια τέτοια διαδικασία σε εξέλιξη.
Το νέο φεγγάρι
Μελετώντας εικόνες που έστειλε τον περασμένο Απρίλιο το Cassini ομάδα ερευνητών με επιστήμονες του Πανεπιστημίου Queen Mary στο Λονδίνο διαπίστωσαν ότι στον πρώτο εξωτερικό δακτύλιο του Κρόνου, τον δακτύλιο Α, υπάρχει μη αναμενόμενη κοσμική δραστηριότητα. Ανέτρεξαν σε παλαιότερες εικόνες και δακτυλίου Α και μελετώντας όλα τα δεδομένα κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι σχηματίζεται ή έχει ήδη δημιουργηθεί εκεί ένα καινούργιο φεγγάρι.
Οπως αναφέρουν πρόκειται για ένα δορυφόρο που δεν είναι εύκολο να εντοπισθεί με απευθείας παρατήρηση τόσο εξαιτίας του μικρού του μεγέθους όσο και επειδή βρίσκεται μέσα στον δακτύλιο και «χάνεται» ανάμεσα στα αμέτρητα παγάκια. «Δεν έχουμε ξαναδεί τέτοια φαινόμενα στο δακτύλιο Α» αναφέρει ο Καρλ Μάρει, επικεφαλής της μελέτης που βάφτισε το φεγγάρι «Πέγκι» που είναι το όνομα της πεθεράς του. Αποφάσισε να το ονομάσει έτσι επειδή έκανε την ανακάλυψη την ημέρα των γενεθλίων της.
«Δεν μπορούμε να δούμε το αντικείμενο αλλά βλέπουμε την ύλη που σπρώχνει έξω από τον δακτύλιο» δηλώνει ο Μάθιου Χέντμαν μέλος της αποστολής του Cassini. Τα ευρήματα ανακοινώθηκαν στο συνέδριο της Αμερικανικής Ενωσης Γεωφυσικής που γίνεται αυτές τις μέρες στο Σαν Φρανσίσκο.
Βήμα Science

Ίχνη αρχαίας «φιλόξενης» λίμνης εντόπισε το Curiosity στον Αρη

  (Φωτογραφία:  Reuters

Η λίμνη που υπήρχε κάποτε στον Κρατήρα Γκέιλ στον Αρη θα μπορούσε να φιλοξενεί μικρόβια όπως αυτά που ζουν σήμερα στα βάθη της Γης σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση των στοιχείων που έχει συλλέξει το Curiosity. Παράλληλα ο ρομποτικός εξερευνητής προέβη σε ένα ιστορικό κατόρθωμα -πραγματοποίησε την πρώτη επιτόπια ραδιοχρονολόγηση πετρωμάτων σε άλλον πλανήτη.

Τα αποτελέσματα της χρονολόγησης δείχνουν ότι τα πετρώματα στο συγκεκριμένο σημείο είναι ηλικίας 4,2 δισεκατομμυρίων ετών με περιθώριο σφάλματος 300.000 χρόνια – όσο δηλαδή υπολογίζεται ότι είναι και η ηλικία του Αρη. Σύμφωνα ωστόσο με τις αναλύσεις βρίσκονται εκτεθειμένα στην κοσμική ακτινοβολία μόλις εδώ και 80 εκατομμύρια χρόνια, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι βγήκαν από το εσωτερικό του πλανήτη στην επιφάνειά του περίπου εκείνη την περίοδο.

Τα αποτελέσματα των αναλύσεων από τα δεδομένα του Curiosity παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικής Γεωφυσικής Ενωσης (AGU) στο Σαν Φρανσίσκο. Πρόκειται για μια «συγκεντρωτική» εκτίμηση όλων των δεδομένων – φωτογραφιών, χημικών αναλύσεων κ.α. – του εξερευνητή της NASA, η οποία αποτελεί επίσης το αντικείμενο έξι άρθρων που θα δημοσιευθούν ταυτόχρονα online στην επιθεώρηση «Science». Όπως ανέφεραν οι επιστήμονες κάποια βασικά ευρήματα έχουν ήδη δοθεί στη δημοσιότητα, οι νέες μελέτες όμως συμπληρώνουν την εικόνα με νέα στοιχεία.

Περιβάλλον φιλόξενο για μικρόβια

Οι πέτρες που ανέλυσε το Curiosity από μια κοιλότητα που βρίσκεται στον πυθμένα του Κρατήρα Γκέιλ κοντά στο σημείο της προσεδάφισής του, αν και τώρα είναι απολύτως «στεγνές», κάποτε φαίνεται ότι ανήκαν σε υδρόβιο περιβάλλον. Τα ιζήματά τους, όπως εξήγησαν οι ερευνητές, μαρτυρούν ότι βρίσκονταν μέσα σε νερό το οποίο κυλούσε σε ρυάκια και διοχετευόταν σε μια λίμνη. Η λίμνη αυτή μάλιστα, όπως δείχνουν όλα τα στοιχεία, θα μπορούσε να φιλοξενεί τη ζωή.

Συγκεκριμένα οι συνθήκες που επικρατούσαν εκεί θα μπορούσαν να συντηρήσουν χημειολιθοαυτότροφα, μικρόβια τα οποία ζουν στη Γη, στο εσωτερικό των σπηλαίων και στον βυθό των ωκεανών. Οι οργανισμοί αυτοί δεν χρειάζονται φως για να επιβιώσουν – αντλούν ενέργεια διασπώντας πετρώματα και μεταλλικά στοιχεία.

Οι ειδικοί θεωρούν ότι το νερό που υπήρχε στο συγκεκριμένο σημείο του Αρη ήταν άφθονο, υπήρχε για μεγάλο διάστημα και είχε ουδέτερο pH – αυτά υποδηλώνει, όπως αναφέρουν, η παρουσία αργιλικών μεταλλικών στοιχείων τα οποία σχηματίζονται σε συγκεκριμένες συνθήκες.

«Νομίζω ότι το σημαντικό εδώ είναι ότι βρήκαμε πολύ ισχυρές ενδείξεις ότι αυτά τα αργιλικά μεταλλικά στοιχεία σχηματίστηκαν επί τόπου» τόνισε ο Τζον Γκρότζινγκερ, καθηγητής στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας και επικεφαλής επιστήμονας του προγράμματος, μιλώντας στο BBC. «Είναι αντιπροσωπευτικά του υδάτινου περιβάλλοντος που υποδηλώνει η όψη των πετρωμάτων και αυτό το περιβάλλον θα πρέπει να ήταν κατοικήσιμο».

Ονειρεμένη ραδιοχρονολόγηση

Η ραδιοχρονολόγηση στην οποία προέβη ο ρομποτικός εξερευνητής του Κόκκινου Πλανήτη έχει επίσης προκαλέσει ενθουσιασμό στους επιστήμονες. «Ηταν για εμάς ένα όνειρο να κάνουμε ραδιοχρονολόγηση στον Αρη» δήλωσε ο Κεν Φάρλεϊ, επιστήμονας της αποστολής του Curiosity. «Πριν από αυτές τις αναλύσεις ο μόνος τρόπος για να προσδιορίσει κάποιος τον χρόνο ήταν να μετράει τους κρατήρες πρόσκρουσης χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο που έχει εξαχθεί από τη Σελήνη όταν χρονολογήθηκαν τα πετρώματά της. Το μοντέλο προσαρμόζεται στη συνέχεια στην κλίμακα του Αρη, έχει όμως μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας».

Όπως υπογραμμίζουν ωστόσο οι ερευνητές, η χρονολόγηση αυτή πρέπει να ερμηνευθεί με προσοχή. Αυτό γιατί αναφέρεται στην ηλικία των μεταλλικών στοιχείων που εισέρευσαν στη λίμνη και όχι στη χρονική στιγμή της εναπόθεσής τους στα πετρώματα – αυτή πρέπει, όπως εκτιμάται, να συντελέστηκε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια αργότερα.

Εφαρμόζοντας μια άλλη τεχνική οι επιστήμονες μπόρεσαν επίσης να υπολογίσουν πότε η διάβρωση έφερε τις πέτρες αυτές στην επιφάνεια του πλανήτη όπου τις βλέπουμε σήμερα: την τοποθετούν πριν από 78 εκατομμύρια, με περιθώριο σφάλματος 30 εκατομμύρια χρόνια – δηλαδή πολύ πρόσφατα για τα κοσμολογικά δεδομένα.

«Είναι πάρα πολύ νεαρά» σχολίασε ο καθηγητής Γκρότζινγερ στο «New Scientist». «Οι περισσότεροι θα περίμεναν ότι ένας δεδομένος βράχος στην επιφάνεια του Αρη θα ήταν εκεί για εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια, αν όχι δισεκατομμύρια χρόνια. Ηταν λοιπόν σοκ για μας».

ΒήμαScience

Ώρα να θαυμάσετε τη λαμπερή Αφροδίτη!

Οι φάσεις της Αφροδίτης το 2004. Η λαμπρότητα του πλανήτη εξαρτάται από τη φάση και την απόσταση.   (Φωτογραφία:  Wikimedia Commons)

Λόγω μιας σχετικά σπάνιας κοσμικής συγκυρίας, η Αφροδίτη αυτές τις μέρες λάμπει λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα με τη μέγιστη δυνατή ένταση.

Θα φανταζόταν κανείς ότι ο γειτονικός πλανήτης φτάνει στο μέγιστο της λαμπρότητάς του όταν βρίσκεται στην ελάχιστη απόστασή του από τη Γη. Δεν είναι όμως έτσι.

Ο βασικός λόγος για αυτό είναι ότι η Αφροδίτη φαίνεται να περνάει φάσεις όπως οι φάσεις της Σελήνης, ανάλογα με την έκταση που φαίνεται να καταλαμβάνει για έναν παρατηρητή στη Γη το φωτισμένο τμήμα του πλανήτη.

Το πόσο φωτεινή φαίνεται η Αφροδίτη εξαρτάται επομένως από δύο παράγοντες: την απόστασή της από τη Γη και τη φάση στην οποία βρίσκεται.

Όταν η Αφροδίτη βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά του Ήλιου σε σχέση με τη Γη, μια θέση που οι αστρονόμοι ονομάζουν «εξωτερική σύνοδο», ο δίσκος της διακρίνεται ολόκληρος, όπως συμβαίνει με το φεγγάρι κατά την πανσέληνο. Σε αυτή την περίπτωση όμως η φαινόμενη λαμπρότητα είναι μικρή επειδή η απόσταση μέχρι τη Γη είναι μεγάλη.

Όταν ο πλανήτης βρεθεί ακριβώς ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο, δηλαδή στη θέση της «εσωτερικής συνόδου», ουσιαστικά εξαφανίζεται από τον ουρανό επειδή φωτίζεται από πίσω και δείχνει προς τη Γη μόνο την πλευρά της που έχει νύχτα.

Μια ενδιάμεση κατάσταση, στην οποία ο δίσκος της Αφροδίτης φαίνεται μισός, εμφανίζεται στη θέση της «μέγιστης αποχής», όταν ο πλανήτης έχει τη μέγιστη φαινόμενη απόστασή του από τον Ήλιο στον γήινο ουρανό.

Την Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου, οι δύο παράγοντες που καθορίζουν τη λαμπρότητα, η απόσταση και η φάση, συνδυάστηκαν για να κάνουν την Αφροδίτη όσο γίνεται πιο φωτεινή. Σε αυτή τη φάση φαίνεται φωτισμένο το 26% του πλανήτη, μια ενδιάμεση κατάσταση ανάμεσα στη «Νέα Αφροδίτη» και τη «μισή Αφροδίτη».

Σύμφωνα με το δικτυακό τόπο του Starry Night,, αυτές τις ημέρες η λαμπρότητα του γειτονικού πλανήτη έφτασε το -4,9 στην κλίμακα λαμπρότητας που χρησιμοποιούν οι αστρονόμοι.

Στην κλίμακα αυτή, όσο πιο μικρή η τιμή τόσο πιο λαμπρό φαίνεται ένα αντικείμενο. Η πανσέληνος, για παράδειγμα, έχει λαμπρότητα μεγέθους -12,7 και ο Ήλιος -26,8. Ο Σείριος, το λαμπρότερο άστρο, έχει μέγεθος -1,4, είναι δηλαδή λιγότερο φωτεινός από ό,τι είναι τώρα η Αφροδίτη.

Πώς θα δείτε την Αφροδίτη

Το μόνο πρόβλημα που δυσχεραίνει την παρατήρηση της Αφροδίτης αυτές της ημέρες είναι η κλίση του άξονα της Γης. Λόγω της κλίσης αυτής, το επίπεδο της εκλειπτικής, δηλαδή το επίπεδο στο οποίο κινούνται οι πλανήτες, βρίσκεται χαμηλά στον ορίζοντα.

Αυτό σημαίνει ότι η υπέρλαμπρη Αφροδίτη εμφανίζεται πολύ χαμηλά στον ουρανό.

Η καλύτερη ώρα να τη θαυμάσει κανείς είναι λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα. Ο πλανήτης εμφανίζεται χαμηλά στο νοτιοδυτικό ουρανό και, καθώς πέφτει αργά προς τον ορίζοντα, το χρώμα του αλλάζει από άσπρο σε κόκκινο, όπως συμβαίνει με τη Σελήνη.

Επιμέλεια: Β. Πρατικάκης

ΔΟΛ

Άγνωστο φλεγόμενο αντικείμενο έπεσε μεταξύ Κεφαλλονιάς και Ζακύνθου

Φωτογραφία αρχείου   (Φωτογραφία:  ΑΠΕ )

Μάρτυρες ενός περίεργου φαινομένου έγιναν το βράδυ της Τετάρτης κάτοικοι της Κεφαλλονιάς, της Ζακύνθου, της Πάτρας και των Ιωαννίνων, οι οποίοι είδαν ένα φλεγόμενο αντικείμενο να πέφτει στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των δύο νησιών.

Το φαινόμενο, από το οποίο δεν προκλήθηκαν ζημιές, έγινε ορατό περίπου στις 9:30 το βράδυ.

Σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ- ΜΠΕ, ο καθηγητής Αστρονομίας Νικόλαος Ματσόπουλος ανέφερε ότι επρόκειτο για βολίδα μετεωρίτη, δηλαδή «απομεινάρια κάποιου μετεωρίτη που πέρασε πολύ κοντά από τη Γη και η τροχιά τους διασταυρώθηκε με αυτήν του πλανήτη μας με αποτέλεσμα να εισέλθουν στην ατμόσφαιρα».
Όσο αφορά το μέγεθος του αντικειμένου, ο κ. Ματσόπουλος πρόσθεσε: «Δεν είναι μεγάλος, μπορεί να είναι μόνο μερικά εκατοστά του μέτρου και όλη αυτή η λάμψη και ο θόρυβος που βγάζει οφείλεται στην τριβή του με την ατμόσφαιρα. Ποτέ παγκοσμίως δεν έχει αναφερθεί θάνατος ή τραυματισμός από μετεωρίτη, παρά μόνο υλικές ζημιές σε σπίτια».
Τέλος, επισήμανε ότι είναι πολύ συχνό φαινόμενο ανά τον κόσμο, λόγω των 320 μετεωρικών σμηνών που υπάρχουν. «Ο χθεσινός μετεωρίτης, ανήκει στο μετεωρικό σμήνος των Λεοντιδών, επειδή προέρχονται από τον αστερισμό του Λέοντος» υποστήριξε.

IN.GR

Ταξίδι στον Άρη για το ερευνητικό Maven

Το ταξίδι του ερευνητικού σκάφους Maven της NASA, διάρκειας 10 μηνών, με τελικό προορισμό τον Άρη αναμένεται να ξεκινήσει σήμερα.

Η εκτόξευσή του έχει προγραμματιστεί για τις 20:30 ώρα Ελλάδος.

Σκοπός του ταξιδιού είναι να καταγράψει στοιχεία που θα βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν πώς ο «Κόκκινος Πλανήτης» από ζεστός και υγρός εξελίχθηκε σε παγωμένο και άνυδρο.

Η αποστολή έχει κόστος 671 εκατ. δολάρια. Ήδη, στην επιφάνεια του «Κόκκινου Πλανήτη» περιπλανιέται από πέρυσι το ρόβερ «Curiosity» της NASA.

Ο επικεφαλής του επιστημονικού διαστημικού τμήματος της NASA, Τζον Γκρούνσφελντ, χαρακτήρισε το «Maven» ως «έναν έμπιστο ειδικό» προκειμένου να «κατανοήσουμε την ιστορία του Άρη και να συνεισφέρουμε τις γνώσεις μας στις επόμενες γενιές που θα σχεδιάσουν ταξίδια στον πλανήτη».

Σύμφωνα με την κρατούσα άποψη στην επιστημονική κοινότητα, νερό και διοξείδιο του άνθρακα υπάρχουν «εγκλωβισμένα» κάτω από την επιφάνεια του Άρη. Εξάλλου, τα δείγματα ορυκτών που έχουν, ήδη, εξεταστεί συνηγορούν σε αυτό. Το «Maven» είναι εξοπλισμένο με οκτώ εξειδικευμένα ερευνητικά εργαλεία προκειμένου να πραγματοποιήσει μετρήσεις στον Άρη και να επιβεβαιώσει ή όχι τη θεωρία αυτή.

Όπως έγινε γνωστό από τη NASA, αναμένεται να πραγματοποιήσει μετρήσεις για έναν ολόκληρο γήινο χρόνο.

«Κανένας άλλος πλανήτης, με εξαίρεση τη Γη, δεν έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της ανθρωπότητας στον βαθμό που το έχει πετύχει ο Άρης» πρόσθεσε ο Γκρούνσφελντ, τονίζοντας τη σημασία της αποστολής του «Maven».

Ο Ήλιος ετοιμάζεται να αναποδογυρίσει

 

To πανίσχυρο μαγνητικό πεδίο του Ήλιου αλλάζει πολικότητα κάθε 11 χρόνια. Το βίντεο του Πανεπιστημίου Στάνφορντ εξηγεί το φαινόμενο.   (Φωτογραφία:  NASA 

 

Αστροφυσικοί σε όλο τον κόσμο βρίσκονται σε αναμονή για ένα φαινόμενο που συμβαίνει κάθε 11 περίπου χρόνια, όταν η δραστηριότητα του Ήλιου κορυφώνεται και το μαγνητικό πεδίο του αναποδογυρίζει, με το βόρειο και το νότιο πόλο να αντιστρέφονται. Η διαδικασία έχει ήδη αρχίσει και η Γη μπορεί να ελπίζει σε ένα θεαματικό βόρειο και νότιο σέλας.

«Οι πόλοι του Ήλιου αντιστρέφονται σε μια διαδικασία μεγάλης κλίμακας που εκτυλίσσεται σε διάστημα μερικών μηνών», λέει ο Τοντ Χοκσίμα του Ηλιακού Παρατηρητηρίου Wilcox στο Στάνφορντ, το οποίο παρακολουθεί το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου αδιάκοπα από το 1975.

Συνήθως η αντιστροφή συμβαίνει κατά τη διάρκεια του λεγόμενου ηλιακού μέγιστου -το αποκορύφωμα στον 11ετή κύκλο αυξομείωσης της ηλιακής δραστηριότητας, κατά το οποίο φτάνει στο μέγιστο ο αριθμός των ηλιακών κηλίδων.

Αν και ο μηχανισμός της αντιστροφής της πολικότητας δεν είναι ακόμα κατανοητός, οι ηλιακές κηλίδες παίζουν σημαντικό ρόλο, εξηγεί ο Δρ Τοκσίμα.

Οι ηλιακές κηλίδες είναι περιοχές ελαφρώς μειωμένης θερμοκρασίας στην επιφάνεια του Ήλιου, οι οποίες δημιουργούνται από μαγνητικές διαταραχές. Κάθε κηλίδα διαρκεί γύρω στον ένα μήνα και μετά εξαφανίζεται, οπότε το μαγνητικό της πεδίο μεταναστεύει στον ένα από τους δύο πόλους.

Η μετανάστευση αυτών των μαγνητικών πεδίων διαταράσσει την πολικότητα του ηλιακού μαγνητικού πεδίου στους πόλους. Το μαγνητικό πεδίο εξασθενεί, μηδενίζεται, και τελικά επανεμφανίζεται με αντίστροφη πολικότητα.

Η αντιστροφή αυτή, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες εβδομάδες, επηρεάζει τη λεγόμενη ηλιόσφαιρα, μια γιγάντια σφαίρα που εκτείνεται πέρα από την τροχιά του Πλούτωνα και αντιστοιχεί στην περιοχή μέσα στην οποία ασκεί την επιρροή του το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου.

Η αντιστροφή συμβαίνει κατά το ηλιακό μέγιστο, κατά το οποίο ο Ήλιος είναι ιδιαίτερα δραστήριος, οπότε εκδηλώνονται περισσότερες εκρήξεις στην επιφάνεια του άστρου. Οι εκρήξεις αυτές -εκλάμψεις και εκτινάξεις στεμματικού υλικού- μπορούν να κάνουν πιο έντονο το σέλας αλλά και να προκαλέσουν βλάβες σε συστήματα ηλεκτροδότησης και τηλεπικοινωνιών.

Καθώς όμως η αντιστροφή πλησιάζει, οι αστροφυσικοί διαπιστώνουν ότι τα δύο ημισφαίρια του Ήλιου δεν είναι απολύτως συγχρονισμένα: το βόρειο ημισφαίριο άλλαξε πολικότητα το καλοκαίρι, ενώ στο νότιο ημισφαίριο η αντιστροφή αναμένεται να ολοκληρωθεί τις προσεχείς εβδομάδες.

Από το 1975 ως σήμερα, το Ηλιακό Παρατηρητήριο Wilcox στο Στάνταρτ έχει καταγράψει τέσσερις αντιστροφές σε τέσσερα ηλιακά μέγιστα.

Το μέγιστο του 2013-2014 είναι μέχρι στιγμής ασυνήθιστα ήσυχο, και ίσως αποδειχθεί το ασθενέστερο των τελευταίων 100 ετών.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Η πιο συγκλονιστική φωτογραφία που έχει δει η ανθρωπότητα - video

Κι όμως… αυτή η μικροσκοπική μπλέ κουκίδα είναι η Γή!

ανθρωπότητα

Αυτή είναι η φωτογραφία της Γής όπως την τράβηξε το Voyager 1. Μια μικροσκοπική, μπλέ κουκίδα που με τα βίας φαίνεται.

Πραγματικά σε κάνει να βάλεις τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση και να σκεφτείς τη ζωή στον πλανήτη μας. Ιδίως όταν ακούμε και την συγκλονιστική περιγραφή του Carl Sagan στο βίντεο που ακολουθεί.

Πύρινο τέλος για τον ευρωπαϊκό δορυφόρο Goce

Περίπου 250 κιλά συντριμμιών από το δορυφόρο έπεσαν ανάμεσα στην Ανταρκτική και τη Νότιο Αμερική   (Φωτογραφία:  ESA

Έχοντας ολοκληρώσει τη λεπτομερή χαρτογράφηση του γήινου βαρυτικού πεδίου, ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Goce παραδόθηκε τη Δευτέρα στη βαρύτητα. Το σκάφος εισήλθε στην ατμόσφαιρα και καταστράφηκε φλεγόμενο, ωστόσο ένα μικρό μέρος κατέπεσε στον Ατλαντικό κοντά στην Ανταρκτική.

Ο Goce εισήλθε στην ατμόσφαιρα γύρω στις 02.00 ώρα Ελλάδας και ακολούθησε μια φθίνουσα πορεία πάνω από τη Σιβηρία, τον δυτικό Ειρηνικό, τον ανατολικό Ινδικό Ωκεανό και την Ανταρκτική.

Περίπου 250 κιλά συντριμμιών από το δορυφόρο των 1.100 κιλών έπεσαν στον Ατλαντικό ανάμεσα στην Ανταρκτική και τη Νότιο Αμερική, ανακοίνωσε η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESΑ.

Όσο διήρκεσε η αποστολή το σκάφος κινούνταν σε τροχιά σε ύψος μόλις 224 χιλιομέτρων, μετρώντας τις απειροελάχιστες διακυμάνσεις της βαρύτητας σε όλη την επιφάνεια της Γης.

Στο χαμηλό αυτό ύψος δεχόταν την τριβή των ανώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας, γι΄αυτό και έχει ασυνήθιστο, αεροδυναμικό σχήμα που περιορίζει τις εξωτερικές επιδράσεις. Ο κινητήρας ιόντων που διατηρούσε το επιθυμητό ύψος εξάντλησε τα καύσιμά του στα μέσα Οκτωβρίου και η ESA τερμάτισε  και επίσημα την αποστολή λίγες μέρες αργότερα.

Στα τρία χρόνια λειτουργίας του, ο Goce δημιούργησε έναν χάρτη του βαρυτικού πεδίου που εμφανίζει τη Γη με ένα παράξενο, ακανόνιστο σχήμα (ένθετη αριστερά).

Αντίθετα από ό,τι θα φανταζόταν κανείς, η δύναμη της βαρύτητας δεν είναι ίδια σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη -το βάρος ενός οποιουδήποτε σώματος αλλάζει απειροελάχιστα από περιοχή σε περιοχή.

Η απόσταση από το κέντρο της Γης είναι ένας μόνο από τους παράγοντες που επηρεάζουν τη δύναμη της βαρύτητας· άλλος βασικός παράγοντας είναι κατανομή της μάζας στον πλανήτη, η οποία δεν είναι καθόλου ομοιόμορφη.
Το εσωτερικό της Γης δεν είναι ομοιογενές, αφού τα υπόγεια πετρώματα ποικίλλουν σημαντικά σε πυκνότητα. Το πάχος του φλοιού επίσης δεν είναι σταθερό, αφού, για παράδειγμα, τα Ιμαλάια συγκεντρώνουν μεγαλύτερη μάζα σε σχέση με το βυθό των ωκεανών.
Ένας άλλος παράγοντας που δημιουργεί απειροελάχιστες διακυμάνσεις της βαρύτητας είναι η κίνηση των ωκεανών, ένα φαινόμενο για το οποίο ο Goce προσέφερε πολύτιμα νέα δεδομένα.
Β. Πρατικάκης ΔΟΛ

Ορατή και στην Κρήτη η αυριανή έκλειψη ηλίου!

Στην Ελλάδα η έκλειψη ηλίου αύριο θα είναι ορατή ως μικρή κάλυψη του ηλιακού δίσκου από τη Σελήνη. Σε άλλες περιοχές του κόσμου η έκλειψη θα γίνει αντιληπτή ως ολική.

Συγκεκριμένα, όσον αφορά τη χώρα μας, σύμφωνα με τους αστρονόμους, ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, η Σελήνη θα καλύψει σε ποσοστό έως 10% τον ηλιακό δίσκο στη νότια Ελλάδα, ενώ στη βόρεια Ελλάδα η κάλυψη θα είναι μικρότερη.

Αντίστοιχα, η διάρκεια της έκλειψης θα είναι μεγαλύτερη στη νότιο Ελλάδα (π.χ. πάνω από μια ώρα στην Κρήτη) και μικρότερη στη Βόρεια Ελλάδα (π.χ. περίπου μισή ώρα στη Θεσσαλονίκη).

Αναλυτικότερα, στην Αθήνα η έκλειψη θα διαρκέσει από 15:08 έως 16:05, στη Θεσσαλονίκη από 15:16 έως 15:47, στην Πάτρα από 15:06 έως 16:00 και στα Χανιά από 15:04 έως 16:17. Το μέγιστο της έκλειψης θα λάβει χώρα περίπου στο μέσον αυτών των χρονικών διαστημάτων.

Οι αστρονόμοι επισημαίνουν ότι η παρατήρηση της έκλειψης με κυάλια ή ερασιτεχνικά τηλεσκόπια πρέπει να γίνει μόνο με την προσθήκη ειδικών ηλιακών φίλτρων. Αν κανείς παρακολουθήσει την έκλειψη με γυμνά μάτια, διατρέχει κίνδυνο σοβαρής οφθαλμολογικής βλάβης. Τα απλά γυαλιά ηλίου δεν παρέχουν επαρκή προστασία.

Η έκλειψη θεωρείται σπάνια, επειδή είναι «υβριδική», δηλαδή στην Ελλάδα θα είναι ορατή ως μερική, αλλά σε άλλα μέρη της Γης θα είναι ορατή ως ολική.

Οι υβριδικές εκλείψεις είναι ορατές ως ολικές σε κάποιες περιοχές του «μονοπατιού» της έκλειψης και ως δακτυλιοειδείς σε άλλες περιοχές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το μονοπάτι της ολικής έκλειψης θα διασχίσει τον Ατλαντικό ωκεανό, τη δυτική και την κεντρική Αφρική (η Γκαμπόν θα είναι η χώρα με την μεγαλύτερη ολική έκλειψη, διάρκειας περίπου ενός λεπτού).

Η επόμενη έκλειψη ηλίου, που θα είναι ορατή από τη χώρα μας, θα γίνει το Μάρτιο του 2015.

Ινδία: Αναβλήθηκε εκτόξευση της διαστημικής αποστολής στον Άρη

• Πολιτική:  H Tρόικα στο εδώλιο
•  

Ο Ινδικός Οργανισμός Έρευνας του Διαστήματος (ISRO) ανακοίνωσε ότι η προγραμματισμένη για τις 28 Οκτωβρίου εκτόξευση της πρώτης της διαστημικής αποστολής στον Άρη αναβάλλεται για μια εβδομάδα.

Αιτία της αναβολής είναι οι κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούν στον Ειρηνικό Ωκεανό και δεν επιτρέπουν την πραγματοποίηση της εκτόξευσης της μη επανδρωμένης αποστολής.

Στόχος της ινδικής αποστολής του σκάφους Mangalyaan είναι η δοκιμή της διαστημικής τεχνολογίας που έχει αναπτύξει η χώρα.

Παράλληλα, η Ινδία επιδιώκει να συλλέξει επιστημονικές πληροφορίες για την ατμόσφαιρα και την επιφάνεια του «κόκκινου πλανήτη». Βάση προγράμματος, το Mangalyaan θα περάσει 25 ημέρες σε τροχιά γύρω από τη Γη προτού φτάσει στον ΄Αρη.

Υπολογίζεται ότι θα τεθεί σε θέση, γύρω από τον «κόκκινο πλανήτη», το Σεπτέμβριο του 2014. Σε περίπτωση που τελικώς πραγματοποιηθεί με επιτυχία η εκτόξευση του Mangalyaan, o ISRO θα γίνει ο τέταρτος οργανισμός διαστήματος που θα καταφέρει να στείλει ένα σκάφος στον ΄Αρη μετά την ESA, τη NASA και τη ρωσική διαστημική υπηρεσία.

Εικονική πτήση στην άγρια ομορφιά του Άρη

                                                 Εικόνα, βίντεο: ESA

Χρησιμοποιώντας τοπογραφικά δεδομένα που έχει καταγράψει στον Αρη η αποστολή Mars Express ειδικοί του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) δημιούργησαν ένα εντυπωσιακό βίντεο στο οποίο ο θεατής κάνει μια εικονική βόλτα στον Κόκκινο Πλανήτη. Η άγρια ομορφιά του Αρη αποκαλύπτεται μπροστά στα μάτια μας.

Το Mars Express είναι ένα σκάφος εξοπλισμένο με σειρά οργάνων χάρη στα οποία μπορεί να χαρτογραφεί την επιφάνεια του Αρη αλλά και να πραγματοποιεί έρευνες στο υπέδαφoς. Μπορεί ακόμη να κάνει ατμοσφαιρικές και άλλες αναλύσεις για τον εντοπισμό ζωής. Βρίσκεται στον Αρη δέκα χρόνια έχοντας εξερευνήσει και χαρτογραφήσει το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας και των πόλων του πλανήτη προσφέροντας σημαντικά στοιχεία. Με τη βοήθειά του οι ειδικοί έχουν φτιάξει τρισδιάστατες εικόνες του Κόκκινου Πλανήτη.

Η πιο σημαντική ανακάλυψή του θεωρείται ο εντοπισμός αποξηραμένου αργίλου (πηλού) η ύπαρξη του οποίου εξηγείται μόνο με την παρουσία νερού. Από τις πιο εντυπωσιακές ανακαλύψεις του ήταν ο εντοπισμός ενός τεράστιου σε έκταση ξερού σήμερα ποταμού τον οποίο οι ειδικοί χαρακτήρισαν ως τον «Νείλο του Αρη».

Με τη βοήθεια του Mars Express έχουμε επίσης στη διάθεσή μας εικόνες και βίντεο από περιοχές όπου υπήρχαν κάποτε παγετώνες στον Κόκκινο Πλανήτη. Χάρη στο διαστημικό σκάφος έχουμε επίσης εικόνες και βίντεο από το μεγαλύτερο φαράγγι του Αρη που, με μήκος 4.000 χλμ και βάθος 8 χλμ, είναι πιθανότατα και το μεγαλύτερο φαράγγι του ηλιακού μας συστήματος.

Βήμα Science

Ταξίδι με αερόστατο στο ...διάστημα για όποιον διαθέτει 55.000 ευρώ!

 

ΦΩΤΟ από travelettes.net

 

Αμερικανική εταιρεία ανακοίνωσε τα σχέδιά της για τη δημιουργία μια πολυτελούς «κάψουλας» δεμένης σε ένα αερόστατο, που θα επιτρέπει σε ανθρώπους να ταξιδεύουν σε ύψος μεγαλύτερο των 30 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της Γης.

Όπως τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση, η αίσθηση που θα αποκομίζουν όσοι διαθέτουν το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 55.000 ευρώ (καθώς τόσο θα κοστίζει το ταξίδι) θα είναι αντίστοιχη με εκείνη που αποκόμισε ο Φέλιξ Μπαουμγκάρντεν, ο μόνος άνθρωπος που πήδηξε στη Γη από τη... στρατόσφαιρα.

Μάλιστα η με έδρα την Αριζόνα των ΗΠΑ, εταιρεία υπόσχεται ότι το ταξίδι στα... όρια του διαστήματος - το οποίο στην πραγματικότητα αρχίζει στα περίπου 100 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης - θα έχει διάρκεια περίπου 2,5 ωρών. Ελπίζει δε ότι θα είναι σε θέση να πραγματοποιήσει τα πρώτα δοκιμαστικά ταξίδια φέτος.

Η εκτόξευση θα γίνεται από την Αριζόνα, και οι πρώτες πτήσεις για το κοινό αναμένεται να πραγματοποιηθούν το 2016. «Υπάρχουν αντίστοιχα μπαλόνια που έχουν πετάξει τόσο ψηλά αρκετές φορές τις τελευταίες δεκαετίες» δήλωσε η Τζέιν Πόιντερ, πρόεδρος της World View Enterprises.

«Από τεχνικής πλευράς, το εγχείρημα δείχνει απόλυτα λογικό» συμπλήρωσε η ίδια.Η θέα της Γης και το γεγονός ότι οι ταξιδιώτες θα μπορούν να αντιληφθούν το γεγονός ότι ο πλανήτης είναι στρογγυλός αποτελεί για την Πόιντερ το δυνατό «χαρτί» του όλου εγχειρήματος από επιχειρηματικής σκοπιάς.«Υποσχόμαστε ότι δεν θα αξοίξουμε την πόρτα (της κάψουλας) για να σας πετάξουμε έξω» κατέληξε αστειευόμενη .
newsit.gr

Το πραγματικό σχήμα του «ψυχρότερου αντικειμένου στο Σύμπαν»

Οι νέες παρατηρήσεις εμφανίζονται με κόκκινο χρώμα, ενώ οι παρατηρήσεις του Hubble στο ορατό φως εμφανίζονται μπλε (Πηγή: B.Saxton; NRAO/AUI/NSF; NASA/Hubble; R.Sahai 

Κανένα γνωστό αντικείμενο στο Σύμπαν δεν είναι ψυχρότερο από το Νεφέλωμα Μπούμερανγκ, ένα σύννεφο αερίου και σκόνης που περιβάλλει ένα ετοιμοθάνατο άστρο σε απόσταση 5.000 ετών φωτός, στην κατεύθυνση του αστερισμού του Κενταύρου. Το ισχυρότερο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου αποκαλύπτει τώρα το πραγματικό σχήμα αυτού του παγωμένου αξιοπερίεργου, πριν αρχίσει τελικά να θερμαίνεται.

Προηγούμενες παρατηρήσεις είχαν αποκαλύψει ότι το νεφέλωμα έχει θερμοκρασία μόλις έναν βαθμό Κελσίου πάνω από το απόλυτο μηδέν, το οποίο έχει υπολογιστεί στους -273,15 βαθμοί Κελσίου, ή 0 βαθμούς Κέλβιν.

Το Μπούμεραγκ είναι μάλιστα ψυχρότερο και από το διαγαλαξιακό κενό, στο οποίο διακρίνεται ακόμα και σήμερα το απόφωτο της Μεγάλης Έκρηξης, γνωστό και ως κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου. Το υπόβαθρο αυτό έχει μια πολύ ομοιόμορφη θερμοκρασία 2,8 βαθμών Κέλβιν, ή -270,35 βαθμούς Κελσίου.

Όπως όλα τα πλανητικά νεφελώματα, το Μπούμεραγκ σχηματίζεται από υλικά που εκτινάσσει ένα άστρο σαν τον Ήλιο καθώς ετοιμάζεται να πεθάνει και να μετατραπεί τελικά σε λευκό νάνο. Πίδακες υλικού που αναβλύζουν από τους πόλους του άστρου σχηματίζουν συχνά δύο αντιδιαμετρικές φούσκες, δίνοντας στο νεφέλωμα τη σιλουέτα μιας κλεψύδρας.

Η εκτίναξη του αστρικού υλικού με μεγάλες ταχύτητες είναι ο παράγοντας που καταψύχει το νέφος. Το υλικό είναι θερμό όταν εκτινάσσεται, στη συνέχεια όμως διογκώνεται απότομα και η θερμοκρασία του πέφτει. Όπως εξηγούν οι ερευνητές της νέας μελέτης, το φαινόμενο είναι παρόμοιο με τον τρόπο που τα ψυγεία ρίχνουν τη θερμοκρασία χρησιμοποιώντας αέρια που διογκώνονται απότομα.

Μέχρι σήμερα, τα καλύτερα πορτρέτα του Μπούμερανγκ προέρχονταν από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το οποίο βλέπει στο ορατό φως. «Όταν οι αστρονόμοι εξέτασαν αυτό το αντικείμενο το 2003 με το Hubble, είδαν το κλασικό σχήμα κλεψύδρας» αναφέρει ο Ραγκβέντρα Σάχαι του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA, πρώτος συγγραφέας της νέας δημοσίευσης.

Η ολοκαίνουργια συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων ALMA στη Χιλή συμπληρώνει την εικόνα, προσφέροντας παρατηρήσεις σε ακτινοβολία μήκους κύματος μερικών χιλιοστών, η οποία αντιστοιχεί σε πιο ψυχρά υλικά από αυτά που βλέπει το Hubble.

Οι νέες παρατηρήσεις δείχνουν ότι το ετοιμοθάνατο άστρο περιβάλλεται από ένα πυκνό πέπλο σκόνης με σωματίδια διαμέτρου μερικών χιλιοστών. Το πέπλο αυτό εμποδίζει ένα μέρος του ορατού φωτός και κάνει έτσι τη «μέση» της κλεψύδρας να φαίνεται πιο στενή.

Στην εικόνα του ALMA, το ψυχρό αέριο και η σκόνη που περιβάλλει το νεφέλωμα εμφανίζονται με κόκκινο χρώμα. Στο πάνω μέρος του σχηματισμού διακρίνεται μια τρύπα, η οποία αντιστοιχεί στο σημείο όπου ο πίδακας που εκτινάσσεται από τον ένα πόλο του άστρου συναντά το εξωτερικό στρώμα αερίου.

Οι νέες παρατηρήσεις, επίσης, προσφέρουν ενδείξεις ότι το Μπούμερανγκ θα χάσει κάποια στιγμή το ρεκόρ χαμηλότερης θερμοκρασίας. Τα εξωτερικά του στρώματα φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να θερμαίνονται, αν και παραμένουν πιο κρύα από την κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου.

Η θέρμανση, εκτιμούν οι ερευνητές, πιθανώς οφείλεται στο φωτοηλεκτρικό φαινόμενο -ένα φαινόμενο που πρότεινε πρώτος ο Άινσταϊν και αφορά την εκπομπή ηλεκτρονίων από στερεά υλικά όταν απορροφούν φωτόνια.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση The Astrophysical Journal.

Επιμέλεια: Β. Πρατικάκης ΔΟΛ

Ξεπέρασαν τους χίλιους οι γνωστοί εξωπλανήτες

Ο αριθμός των εξακριβωμένων εξωηλιακών πλανητών ξεπέρασε τους 1.000 (Kαλλιτεχνική απεικόνιση: NASA

Ο αριθμός των εξωπλανητών που έχουν ανακαλυφθεί σε μακρινά άστρα ξεπέρασε τους 1.000, σύμφωνα με ανακοίνωση των επιστημόνων που ασχολούνται με την καταγραφή τους. Οσοι ανυπομονούν για τον εντοπισμό εξωγήινης ζωής δεν πρέπει ωστόσο να βιαστούν να χαρούν. Από αυτούς μόνο περί τους δέκα φαίνονται  θεωρητικώς «εν δυνάμει υποψήφιοι» να φιλοξενήσουν τη ζωή αλλά μέχρι τώρα δεν υπάρχει απτή ένδειξη που να στηρίζει κάτι τέτοιο.
Πρόοδος δυο δεκαετιών
Οι πρώτοι πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος εντοπίσθηκαν το 1992 να περιφέρονται γύρω από ένα άστρο νετρονίων 1.000 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Το επόμενο σημαντικό βήμα σημειώθηκε τρία χρόνια αργότερα, το 1995, όταν ανακαλύφθηκε ο πρώτος εξωπλανήτης ο οποίος περιφερόταν γύρω από ένα άστρο σαν τον Ηλιο. Σήμερα, δυο δεκαετίες αργότερα, οι ανακαλύψεις μας έχουν εμπλουτιστεί σε εντυπωσιακό βαθμό τόσο από την άποψη των γνώσεων (έχουμε π.χ. εντοπίσει πλανήτες που περιφέρονται γύρω από δυο, τρεις ή και τέσσερις ήλιους) όσο και σε αριθμό, κυρίως χάρη στο τηλεσκόπιο Kepler, τον «κυνηγό εξωπλανητών» της NASA που τέθηκε εκτός «κυνηγιού» εξαιτίας μιας βλάβης πριν από μερικούς μήνες.
Ο κατάλογος των δέκα «εν δυνάμει κατοικήσιμων» εξωπλανητών του Planetary Habitability Laboratory του Πανεπιστημίου του Πουέρτο Ρίκο στο Αρεσίμπτο. Στην εικόνα περιλαμβάνονται η Γη, ο Αρης, ο Δίας και ο Ποσειδώνας για να δοθεί μια αίσθηση της τάξης των μεγεθών
Τα δεδομένα του Kepler περιλαμβάνουν ακόμη 3.500 και πλέον «γεγονότα» που μπορούν να σημαίνουν την παρουσία πλανητών γύρω από μακρινά άστρα και τα οποία ακόμη δεν έχουν εξεταστεί από τους επιστήμονες – κάτι το οποίο σημαίνει ότι οι εξωπλανήτες που γνωρίζουμε οπωσδήποτε θα πολλαπλασιαστούν μέσα στο επόμενο διάστημα. Ο αριθμός των αναγνωρισμένων πλανητών μπορεί άλλωστε να αλλάζει από μέρα σε μέρα, καθώς τα αποτελέσματα των ερευνητικών ομάδων περνούν συνεχώς από έλεγχο και είτε επιβεβαιώνονται είτε – όπως έχει συμβεί στο παρελθόν – απορρίπτονται.
Δύσκολη καταγραφή
Κατάλογοι και βάσεις δεδομένων με τους αναγνωρισμένους εξωηλιακούς πλανήτες συμπληρώνονται από αρκετούς φορείς και πανεπιστήμια και ένας από τους σημαντικότερους θεωρείται η Extrasolar Planets Encyclopaedia. Η «εγκυκλοπαίδεια» των εξωπλανητών ενημερώνεται από το 1995 από τον Ζαν Σναϊντέρ του Αστεροσκοπείου του Παρισιού και τα «λήμματά» της μόλις έφθασαν αισίως τα 1.010.
Το «σύστημά» της λειτουργεί ως εξής: οι ανακαλύψεις αναρτώνται και στη συνέχεια περνούν από έλεγχο και σχολιάζονται από άλλους επιστήμονες προκειμένου να εξακριβωθεί αν μπορούν να «σταθούν». «Η Extrasolar Planets Encyclopaedia είναι πιο δυναμική» σχολίασε στο BBC ο Έιμπελ Μέντες του Πανεπιστημίου του Πουέρτο Ρίκο, το οποίο επίσης διατηρεί μια βάση δεδομένων για τους εξωπλανήτες. «Γι’ αυτό και οι άλλοι κατάλογοι υστερούν σε σχέση με αυτήν. Ο έλεγχος που γίνεται στη συγκεκριμένη βάση είναι αξιόπιστος γιατί είναι ακριβώς ο ίδιος έλεγχος που κάνουν και οι επιθεωρήσεις».
Στην αντίστοιχη «καταμέτρηση» της NASA υπολογίζονται μόνο οι πλανήτες των οποίων η ανακάλυψη έχει δημοσιευθεί σε κάποια επιστημονική επιθεώρηση – ο αριθμός των εξωπλανητών που αναγράφεται αυτή τη στιγμή στην Planet Quest, την ειδική ιστοσελίδα του Εργαστηρίου Αεριώθησης, είναι 919.
Βήμα Science

Ενδιάμεσος σταθμός H περαστική Ήρα στέλνει μια καρτ-ποστάλ της Γης

Η αποστολή Juno (Ήρα) της NASA πραγματοποίησε την περασμένη εβδομάδα μια μανούβρα γύρω από τη Γη προκειμένου να επιταχύνει το ταξίδι της προς τον Δία. Για άγνωστο λόγο τέθηκε σε «κατάσταση αναμονής» την πιο κρίσιμη ώρα του εγχειρήματος, πρόλαβε όμως να απαθανατίσει τον πλανήτη καθώς περνούσε πάνω από τη Νότιο Αμερική.

Ο δικτυακός τόπος της αποστολής βρίσκεται εκτός λειτουργίας λόγω του διαβόητου «λουκέτου» στο αμερικανικό Δημόσιο. Ωστόσο οι υπεύθυνοι της αποστολής δήλωσαν το Σάββατο στο Universe Today ότι το σκάφος του 1,1 δισ. δολαρίων ξεπέρασε τη διάλειψη και λειτουργεί πλέον κανονικά.

«Η κατάσταση αναμονής δεν επηρέασε την τροχιά του σκάφους στο ελάχιστο» διαβεβαίωσε ο Σκοτ Μπόλτον του Southwest Research Institute, υπεύθυνος της επιστημονικής ομάδας του Juno.

Η αποστολή παίρνει το όνομά της από το ρωμαϊκό αντίστοιχο της θεάς Ήρας -σύμφωνα με το ρωμαϊκό μύθο, ο Δίας τυλίχτηκε σε ένα πέπλο από σύννεφα για να κρύψει τις παρασπονδίες του, η σύζυγός του όμως μπόρεσε να δει την αλήθεια μέσα από τα σύννεφα.

^ΝASA/JPL

Το σκάφος αναχώρησε τον Αύγουστο του 2011 σε ένα ταξίδι πέντε ετών και 2,8 δισ. χιλιομέτρων προς τον μεγαλύτερο πλανήτη του Ηλιακού Συστήματος. Ο πύραυλος με τον οποίο αναχώρησε δεν μπορούσε να προσφέρει όλη την απαιτούμενη ώθηση, γι΄αυτό και το σκάφος πέρασε την Τετάρτη από τη Γη για έναν «ελιγμό βαρυτικής υποβοήθησης».

Ουσιαστικά το Juno ακολούθησε μια ελλειπτική διαδρομή πίσω από τη Γη προκειμένου να επιταχυνθεί από το βαρυτικό της πεδίο και να εκτοξευτεί από την άλλη πλευρά του πλανήτη με αυξημένη ταχύτητα. Το σκάφος πέρασε την Πέμπτη σε απόσταση μόλις 561 χιλιομέτρων και αύξησε την ταχύτητά του κατά 26.280 χιλιόμετρα την ώρα.

Οι διαχειριστές της αποστολής στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια σκόπευαν να αξιοποιήσουν το κοντινό πέρασμα για να ελέγξουν τα εννέα όργανα του σκάφους και να συντονίσουν την ομάδα τους.

Όπως ανακοίνωσε το Southwest Research Institute, «τα περισσότερα δεδομένα και οι περισσότερες εικόνες μεταδόθηκαν πριν το σκάφος τεθεί σε κατάσταση αναμονής» και αναλύονται τώρα από τις αρμόδιες ομάδες.

Αυτό σημαίνει ότι τις επόμενες ημέρες θα γίνει διαθέσιμο ένα βίντεο από την κάμερα του σκάφους που εικονίζει το σύστημα Γης-Σελήνης.

To Juno προγραμματίζεται να φτάσει στο σύστημα του Δία τον Ιούλιο του 2016, οπότε θα τεθεί σε πολική τροχιά για να μελετήσει τη σύσταση του πλανήτη και το βαρυτικό και μαγνητικό πεδίο του.

Θα προσπαθήσει επίσης να εξακριβώσει αν ο γιγάντιος πλανήτης αέριος πλανήτης κρύβει τελικά έναν στερεό πυρήνα.

ΙΝ.GR

Πρώτη δορυφορική εικόνα του νεογέννητου νησιού στο Πακιστάν

Πηγή: CNES / Astrium Services / Spot Image 

Το μυστηριώδες νησάκι που αναδύθηκε από τη Θάλασσα της Αραβίας μετά το σεισμό των 7,7 βαθμών στο Πακιστάν φωτογραφήθηκε από γαλλικό δορυφόρο, επιτρέποντας στους γεωλόγους να μετρήσουν τις διαστάσεις του.

Το νεογέννητο νησί, το οποίο βαφτίστηκε «Ζαλζάλα Κοχ» αποτελείται από λασπώδη ιζήματα και βράχια και η επιφάνειά του είναι αρκετά σταθερή ώστε να μπορεί κανείς να περπατήσει πάνω της.

Η φωτογραφία που έλαβε στις 26 Σεπτεμβρίου ένας από τους δορυφόρους του γαλλικού συστήματος γεωσκόπησης Pléiades δείχνει ότι το νησί είναι σχεδόν κυκλικό -και δεν έχει σχήμα ημισελήνου όπως είχε αναφερθεί αρχικά- με διάμετρο γύρω στα 170 μέτρα και επιφάνεια 22,7 στρεμμάτων.

• Δείτε την εικόνα σε πλήρη ανάλυση

Το Ζαλζάλα Κοχ εμφανίστηκε περίπου 100 μέτρα από τις ακτές της πόλης Γκουαντάρ, αρκετές εκατοντάδες χιλιόμετρα από το επίκεντρο του σεισμού της περασμένης Τρίτης.

• Μυστηριώδες νησί φέρεται να εμφανίστηκε μετά το σεισμό στο Πακιστάν

Λόγω της μεγάλης απόστασης, το νησί είναι απίθανο να είναι ένα «ρηξιγενές μέτωπο»,  δηλαδή μια φέτα εδάφους που ανυψώθηκε κατακόρυφα κατά μήκος ενός ρήγματος.

Η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι δημιουργήθηκε από ένα «ηφαίστειο λάσπης».

Ηφαίστεια που ξερνούν λάσπη αντί για λάβα εμφανίζονται όταν λασπώδη ή αργιλώδη ιζήματα δέχονται πίεση από θερμά αέρια στο υπέδαφος.

Στην ίδια περιοχή, εξάλλου, έχουν αναδυθεί ακόμα τρεις παρόμοιες νησίδες από το 1945 έως σήμερα.

Όλες σταδιακά εξαφανίστηκαν λόγω της διάβρωσης από τα κύματα.

Το πλέον διαβόητο ηφαίστειο λάσπης είναι η «Λούσι» που εμφανίστηκε το 2006 στην Ιάβα της Ινδονησίας και έχει καλύψει με λάσπη ολόκληρα χωριά. Η γέννησή του πιθανότατα προκλήθηκε από ερευνητική γεώτρηση φυσικού αερίου.

Το σύστημα Pléiades αποτελείται από δύο δορυφόρους γεωσκόπησης για πολιτική και στρατιωτική χρήση. Πρόσβαση στα δεδομένα έχουν η Γαλλία, η Αυστρία, το Βέλγιο και η Ισπανία.

Η εικόνα του Ζαλζάλα Κοχ δημοσιοποιήθηκε από την αεροδιαστημική εταιρεία Astrium που κατασκεύασε τους δορυφόρους.

Επιμέλεια: Β.Πρατικάκης ΔΟΛ

Στην ανακάλυψη του εξωπλανήτη Νο 1.000 πλησιάζουν οι αστρονόμοι

Οι 12 επικρατέστεροι κατοικήσιμοι εξωπλανήτες από τον «Κατάλογο Κατοικήσιμων Εξωπλανητών (Καλλιτεχνική απεικόνιση: PHL @ UPR AreciboΜόλις 22 χρόνια μετά την ανακάλυψη του πρώτου πλανήτη εκτός του Ηλιακού Συστήματος, ο κατάλογος με τους επιβεβαιωμένους εξωγήινους κόσμους πλησιάζει το νούμερο 1.000.

Όπως αναφέρει το Space.com, τέσσερις από τις πέντε βάσεις δεδομένων στις οποίες καταχωρούνται οι ανακαλύψεις περιλαμβάνουν πάνω από 900 εξωπλανήτες των οποίων η ύπαρξη έχει επιβεβαιωθεί.

Και αυτό σημαίνει ότι το όριο των 1.000 πλανητών είναι θέμα εβδομάδων, ή ακόμα και ημερών, να ξεπεραστεί.

Η αρχή της επανάστασης έγινε το 1992, όταν ανακαλύφθηκαν δύο πλανήτες που περιφέρονται γύρω από ένα άστρο νετρονίων σε απόσταση 1.000 ετών φωτός. Το επόμενο σημαντικό βήμα ήρθε το 1995 με την ανακάλυψη του πρώτου εξωπλανήτη γύρω από ένα κανονικό άστρο σαν τον Ήλιο.

Έκτοτε έχουν ανακαλυφθεί αρκετοί πλανήτες εντός της λεγόμενης κατοικήσιμης ζώνης -πλανήτες που βρίσκονται στη σωστή απόσταση από το μητρικό τους άστρο ώστε να διαθέτουν νερό σε υγρή μορφή. Ακόμα, εξωτικούς πλανήτες πιο πυκνούς από το σίδηρο, πλανήτες που απολαμβάνουν τριπλό ή και τετραπλό ηλιοβασίλεμα, ακόμα και πλανήτες πιο μαύρους από το κάρβουνο.

Η βελτίωση της τεχνολογίας των τηλεσκοπίων έπαιξε κρίσιμο ρόλο στον εντοπισμό μακρινών πλανητών. Το πλέον επιτυχημένο όργανο μέχρι σήμερα ήταν μακράν το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler, το οποίο παρουσίασε βλάβη και σταμάτησε να λειτουργεί φέτος, έχοντας πρώτα εντοπίσει 3.588 πιθανούς εξωπλανήτες.

Μέχρι στιγμής έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη μόνο 151 πλανητών στη λίστα του Kepler, ωστόσο οι υπεύθυνοι της αποστολής εκτιμούν ότι το 90% του συνόλου θα περάσουν τελικά στις επίσημες λίστες.

Το Kepler, πάντως, εξέτασε ένα πολύ μικρό τμήμα του ουρανού στο οποίο αντιστοιχούν μόλις 300.000 άστρα του Γαλαξία μας.

Πολλοί περισσότεροι κόσμοι αναμένεται να ανακαλυφθούν μετά το 2017, οπότε θα εκτοξευτεί ο κυνηγός πλανητών Tess της NASA, σχεδιασμένος ειδικά για την ανίχνευση βραχωδών πλανητών στο μέγεθος της Γης.

Η αλήθεια είναι ότι ακόμα και το Tess δεν θα μπορεί να παρατηρήσει άμεσα εξωπλανήτες -κάτι που μέχρι σήμερα έχει γίνει ελάχιστες φορές -οι περισσότεροι εξωπλανήτες ανακαλύφθηκαν έμμεσα, λόγω των επιδράσεών τους στην ακτινοβολία και την κίνηση των μητρικών τους άστρων.

Η τεχνολογία, όμως, βελτιώνεται. Οι αστρονόμοι ήδη σχεδιάζουν τηλεσκόπια τα οποία όχι μόνο θα μπορούν να διακρίνουν εξωγήινους κόσμους αλλά θα μπορούν και να αναλύουν τις ατμόσφαιρές τους, ακόμα και να αναγνωρίζουν τη φασματική υπογραφή της χλωροφύλλης ή άλλων ουσιών που συνδέονται με τη ζωή.

Οι πέντε κυριότερες βάσεις δεδομένων στις οποίες καταχωρούνται οι ανακαλύψεις εξωπλανητών είναι: το Extrasolar Planets Encyclopedia, με έδρα το Παρίσι, το οποίο περιλαμβάνει σήμερα 986 πλανήτες· το Exoplanets Catalog του Πανεπιστημίου του Πουέρτο Ρίκο με 986 καταχωρήσεις· το Exoplanet Archive της NASA με 905· το Exoplanet Orbit Database με 732· και το Open Exoplanet Catalog με 948.

Το Πανεπιστήμιο του Πουέρτο Ρίκο, τέλος, έχει δημιουργήσει το Habitable Exoplanet Catalog, έναν κατάλογο με τους εξωπλανήτες και δορυφόρους που θα μπορούσαν δυνητικά να συντηρήσουν ζωή.

Η λίστα περιλαμβάνει σήμερα 12 επιβεβαιωμένους κόσμους που προσφέρονται για μετακόμιση.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Ανακάλυψαν νερό στον Άρη!

Ένα βήμα μπροστά έκαναν οι επιστήμονες της NASA, οι οποίοι, κατά τη διάρκεια των ερευνών τους στον Άρη, εντόπισαν μόρια νερού!

Βάσει σχετικών εγγράφων που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Science, αποκαλύπτεται ότι σε «κάθε κυβικό πόδι» του εδάφους του Κόκκινου Πλανήτη, «εμπεριέχονται δύο όγδοα του γαλονιού νερό σε υγρή μορφή, αν και τα μόριά του δεν είναι ελεύθερα προσβάσιμα, αλλά βρίσκονται ενσωματωμένα σε διάφορα μέταλλα».

Οι επιστήμονες της NASA, αναφέρει ο βρετανικός Guardian, ελπίζουν ότι η εν λόγω ανακάλυψη θα βοηθήσει στην διεξαγωγή μελλοντικών επανδρωμένων αποστολών στον Άρη.

Το ρόβερ «Curiosity» βρίσκεται στον Άρη από τον Αύγουστο του 2012 και συνεχίζει τις έρευνες σε περιοχή που βρίσκεται κοντά στον Ισημερινό του πλανήτη, που ονομάζεται «Gale Crater».

Ο δρ. Laurie Leshi, κοσμήτορας του Πολυτεχνικού Ινστιτούτου του Rensselaer ανέφερε: «Μέχρι πρότινος πιστεύαμε ότι ο Άρης είναι ένας "στεγνός" πλανήτης. Μπορείτε να καταλάβετε τον ενθουσιασμό μας για αυτή την ανακάλυψη».

Οι επιστήμονες πάντως παραμένουν επιφυλακτικοί όσον αφορά τον εποικισμό του Κόκκινου Πλανήτη. Όπως αποκάλυψαν, εκτός από μόρια νερού, το Curiosity ανακάλυψε και στοιχεία που ενδεχομένως να είναι τοξικά και θανατηφόρα για τον άνθρωπο.
zougla.gr

O ουρανός αστράφτει στον πυκνότερο γνωστό γαλαξία

Στη μεγάλη εικόνα, ο γαλαξίας M60-UCD1 όπως διακρίνεται στο φάσμα των ακτίνων Χ. Στην ένθετη, ο ίδιος γαλαξίας στο ορατό φως (Πηγή: NASA/STScI//CXC/MSU/J.Strader et al)

 

Ο ουρανός της Γης θα ήταν πολύ πιο εντυπωσιακός αν ο πλανήτης μας βρισκόταν στον M60-UCD1, τον πιο συνωστισμένο γαλαξία που έχει ανακαλυφθεί ως σήμερα.

Όπως εκτιμά η διεθνές ερευνητική ομάδα που ανακάλυψε το σώμα, η πυκνότητα των άστρων στην κεντρική περιοχή του γαλαξία είναι περίπου 15.000 φορές μεγαλύτερη από ό,τι στην περιοχή του Γαλαξία μας όπου βρίσκεται η Γη.

Αυτό σημαίνει ότι στην απόσταση των 4 ετών φωτός που χωρίζει τον Ήλιο από το πλησιέστερο άστρο, το Άλφα του Κενταύρου, θα χωρούσαν έως και 10.000 άστρα.

Ο M60-UCD1 «είναι αναμφίβολα ο πυκνότερος γνωστός γαλαξίας στο τοπικό Σύμπαν» σχολίασε ο Τζέι Στράντερ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύεται στο Astrophysical Journal Letters.

Όπως επισημαίνει, το ήμισυ της μάζας του M60-UCD1 βρίσκεται στριμωγμένο σε μια περιοχή με διάμετρο μόλις 80 ετών φωτός. Συγκριτικά, η Γη απέχει από το κέντρο του Γαλαξία περίπου 25.000 έτη φωτός.

O M60-UCD1 ανήκει σε μια κατηγορία γαλαξιών που ονομάζονται «υπερσυμπαγείς γαλαξίες νάνοι». Ανήκει στο σμήνος γαλαξιών της Παρθένου, μια ομάδα γαλαξιών σε απόσταση περίπου 54 εκατομμυρίων ετών φωτός από το δικό μας Μίλκι Ουέι.

Οι πρώτοι υπερσυμπαγείς γαλαξίες νάνοι ανακαλύφθηκαν πριν από περίπου μια δεκαετία, καθώς τα παλαιότερα τηλεσκόπια αδυνατούσαν να διακρίνουν αν επρόκειτο για μεμονωμένα άστρα ή για μεγάλους αλλά πολύ μακρινούς γαλαξίες.

Ο M60-UCD1 ανακαλύφθηκε με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και σε επόμενη φάση μελετήθηκε με το διαστημικό Παρατηρητήριο Ακτίνων Χ Chandra της NASA, καθώς και με επίγεια τηλεσκόπια.

«Πριν από 20 χρόνια δεν θα μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε μια τέτοια μελέτη. Δεν είχαμε το Hubble και το Chandra εκείνη την εποχή» επισημαίνει ο Δρ Στράντερ.

Ακόμα και σήμερα πάντως παραμένει ασαφές αν αυτοί οι μικροί γαλαξίες γεννήθηκαν ως αστρικά σμήνη και εμπλουτίστηκαν αργότερα με νέα άστρα, ή αν αντίθετα ήταν αρχικά μεγάλοι γαλαξίες που έχασαν πολλά από τα άστρα τους.

Μια ένδειξη για την προέλευση αυτών των σωμάτων είναι μια λαμπρή πηγή ακτίνων Χ που εντοπίστηκε στο κέντρο του M60-UCD1. Η ακτινοβολία είναι πιθανό να προέρχεται από μια κεντρική μαύρη τρύπα με μάζα 10 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου.

Μαύρες τρύπες αυτής της μάζας είναι γνωστό ότι σχηματίζονται μόνο στα κέντρα μεγάλων γαλαξιών. Η επιβεβαίωση της ύπαρξης μιας μαύρης τρύπας στο κέντρο του M60-UCD1 θα σήμαινε ότι ο γαλαξίας νάνος είχε κάποτε μεγαλύτερο, κανονικό μέγεθος.
Πηγή: in.gr

Ποια είναι η ηλικία της Σελήνης;

Νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα σχετικά με την ηλικία της Σελήνης.

Οι νέες εκτιμήσεις αναφέρουν πως το φεγγάρι είναι νεότερο τουλάχιστον κατά 100 εκατ. χρόνια, σε σχέση με ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι επιστήμονες, δηλαδή έχει ηλικία 4,4 έως 4,45 δισεκατομμυρίων ετών και όχι 4,56 δις.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Ρίτσαρντ Κάρλσον του Ινστιτούτου Επιστήμης Κάρνεγκι της Ουάσινγκτον, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο στο Λονδίνο, το οποίο διοργάνωσε η Βασιλική Εταιρεία Επιστημών της Βρετανίας με θέμα «Η προέλευση της Σελήνης», σύμφωνα με το Space.com.

Με βάση την κυρίαρχη επιστημονική θεωρία, το φεγγάρι δημιουργήθηκε όταν ένα άλλο μεγάλο ουράνιο σώμα, στο μέγεθος τουλάχιστον του Άρη, έπεσε πάνω στη Γη και από την πρόσκρουση εκτινάχθηκαν στο διάστημα τεράστιες ποσότητες ύλης, που σταδιακά και υπό την πίεση της βαρύτητας σχημάτισαν τον δορυφόρο του πλανήτη μας.

Το ηλιακό μας σύστημα σχηματίστηκε πριν από 4,56 δισεκατομμύρια χρόνια. Η ακριβής χρονολόγηση των πλανητών και δορυφόρων είναι δύσκολη, αλλά βελτιώνεται σταδιακά λόγω και της προόδου της τεχνολογίας.

Σύμφωνα με τον Κάρλσον, στη Γη έχουν βρεθεί ενδείξεις ότι η επιφάνειά της είχε λιώσει πριν από περίπου 4,45 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν κατά πάσα πιθανότητα είχε συμβεί η καταστροφική πρόσκρουση που «γέννησε» το φεγγάρι.

Επιμέλεια: Φλ. Πέτση ? zougla.gr

Nέο εμπορικό μεταγωγικό εκτοξεύτηκε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Η κάψουλα εκτοξεύτηκε με πύραυλο Antares, τον οποίο επίσης ανέπτυξε η Orbital Sciences   (Φωτογραφία: 

Η NASA συνεχίζει την ιδιωτικοποίηση των διαστημικών αποστολών: μία ακόμα εταιρεία, η Orbital Sciences Corp., εκτόξευσε το απόγευμα της Τετάρτης τη μη επανδρωμένη κάψουλα Cygnus.

Φορτωμένος με προμήθειες συνολικού βάρους 700 κιλών για τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), ο «Κύκνος» εκτοξεύτηκε με πύραυλο Antares από το Περιφερειακό Διαστημοδρόμιο του Ουάλοπς, ενός νησιού έξω από τις ακτές της Βιρτζίνια, στις 17.50 ώρα Ελλάδας.

Τις επόμενες ημέρες η κάψουλα θα υποβληθεί σε ελέγχους ενώ βρίσκεται σε τροχιά και την Κυριακή προγραμματίζεται να προσδεθεί στον ISS.


^{Καλλιτεχνική απεικόνιση του Cygnus την ώρα που προσεγγίζει τον ISS (Πηγή: Orbital Sciences)}

Έπειτα από τον παροπλισμό των διαστημικών λεωφορείων της, η NASA προχωρεί στην ιδιωτικοποίηση των αποστολών από και προς το πολυεθνικό τροχιακό συγκρότημα. Η υπηρεσία ελπίζει ότι θα μπορέσει έτσι να εξοικονομήσει πόρους για να εστιαστεί σε αποστολές εξερεύνησης πέρα από την τροχιά της Σελήνης.

Η Orbital Sciences έχει εξασφαλίσει συμβόλαιο 1,9 δισ. δολαρίων που προβλέπει οκτώ αποστολές ανεφοδιασμού μέχρι το 2016. Αν η δοκιμαστική πτήση δεν αντιμετωπίσει προβλήματα, η πρώτη από αυτές τις αποστολές θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο.

Η πρώτη εταιρεία που ολοκλήρωσε αποστολή ανεφοδιασμού στον ISS ήταν η SpaceX, της οποίας η κάψουλα Dragon συνδέθηκε για πρώτη φορά στον ISS τον Μάιο του 2012. Το συμβόλαιο των 1,6 δισ. δολαρίων που έχει υπογράψει με τη NASA προβλέπει δέκα ακόμα αποστολές.

Σε επόμενη φάση, τόσο το Dragon όσο και το Cygnus θα μπορούσαν να τροποποιηθούν ώστε να χρησιμοποιούνται και σε επανδρωμένες αποστολές σε χαμηλή γήινη τροχιά, είτε για τη NASA είτε για ιδιώτες.

Σε αντίθεση με το Dragon, το Cygnus δεν μπορεί να επιστρέψει στη Γη.

Θα παραμείνει συνδεδεμένο στον ISS για περίπου ένα μήνα, και στη συνέχεια θα αφεθεί να αυτοκαταστραφεί φλεγόμενο πάνω από τον Ειρηνικό.

Newsroom ΔΟΛ

Νέες ενδείξεις για τα ηφαίστεια πάγου στον Τιτάνα

Στερεοσκοπικός χάρτης του Sotra Patera, ενός υποψήφιου κρυοηφαιστείου με κρατήρα βάθους ενός χιλιομέτρου   (Φωτογραφία:  NASA/JPL

Δύο περιοχές του μεγαλύτερου δορυφόρου του Κρόνου έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια, ένδειξη ότι πράγματι φιλοξενούν ηφαίστεια από τα οποία αναβλύζει μεθάνιο, δείχνουν οι παρατηρήσεις της αποστολής Cassini.

«Τα αποτελέσματα της μελέτης μας έχουν σημασία όσον αφορά το ενδεχόμενο να φιλοξενεί ζωή ο Τιτάνας -αυτά τα κρυοηφαίστεια ενδέχεται να προσφέρουν ένα περιβάλλον με συνθήκες κατάλληλες για την εμφάνιση ζωής» λέει η Ανεζίνα Σολωμονίδου, γεωλόγος του Αστεροσκοπείου του Παρισιού και του Καποδιστρειακού Πανεπιστημίου.

Η Σολωμονίδου παρουσίασε την έρευνα στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πλανητικής Επιστήμης στο Λονδίνο.

Για πολλά χρόνια, η επιφάνεια του Τιτάνα παρέμενε αθέατη κάτω από μια παχιά, πορτοκαλί ατμόσφαιρα, πλούσια σε οργανικά υλικά. Η αποστολή Cassini της ΝASA, η οποία μελετά το σύστημα του Κρόνου από το 2004, ήταν η πρώτη που αποκάλυψε το τοπίο αυτού του κατεψυγμένου κόσμου, ο οποίος παραδόξως θυμίζει αρκετά τη Γη.

Ο Τιτάνας διαθέτει σύννεφα που βρέχουν μεθάνιο, το οποίο σχηματίζει ποτάμια και λίμνες και διαβρώνει την επιφάνεια, όπως συμβαίνει με το νερό στης Γη.

• Στον μυστηριώδη Τιτάνα, το Cassini παρακολουθεί την εναλλαγή των εποχών

Στο δικό μας πλανήτη, το νερό της ατμόσφαιρας ανανεώνεται συνέχεια από τους ωκεανούς. Στον Τιτάνα, πολλοί ερευνητές υποψιάζονται ότι το μεθάνιο ανακυκλώνεται από έναν υπόγειο ωκεανό που αποτελείται από υγρό νερό, μεθάνιο και πιθανώς αμμωνία.

Και, σύμφωνα με τη θεωρία των κρυοηφαιστείων, το μεθάνιο ανεβαίνει από τον ωκεανό σε υγρή μορφή και ξεχύνεται από σχηματισμούς ανάλογους με τα ηφαίστεια.

Ενδείξεις για τέτοια «κρυοηφαίστεια», εξάλλου, υπάρχουν και σε άλλους παγωμένους δορυφόρους, όπως ο Τρίτωνας του Ποσειδώνα, η Ευρώπη του Δία και ο Εγκέλαδος του Κρόνου.

Η Σολωμονίδου και οι συνεργάτες της αξιοποίησαν το Φασματόμετρο Οπτικής και Υπέρυθρης Χαρτογράφησης του Cassini (VIMS) για να μελετήσουν το πώς έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια τρία υποψήφια κρυοηφαίστεια, με τις ονομασίες Tui Regio, Hotei Regio και Sotra Patera (ονομαζόταν μέχρι πρόσφατα Sotra Facula)

«Μπορέσαμε να διαπεράσουμε την ατμόσφαιρα με το VIMS και να δούμε τυχόν αλλαγές στα επιφανειακά χαρακτηριστικά» αναφέρει η Σολωμονίδου.

«Πράγματι, το αλμπέντο [φωτεινότητα] είχε αλλάξει με το πέρασμα του χρόνου σε δύο από αυτές τις περιοχές. Το Tui Regio έγινε πιο σκοτεινό από το 2005 έως το 2009, ενώ το Sotra Patera -το επικρατέστερο υποψήφιο κρυοηφαίστειο στον Τιτάνα -έγινε πιο φωτεινό από το 2005 έως το 2006».

Σε συνδυασμό με άλλες παραμέτρων, όπως τα επιφανειακά χαρακτηριστικά που θυμίζουν ροή λάβας στη Γη, δείχνουν ότι τα δύο αυτά κρυοηφαίστεια συνδέονται με τον υπόγειο ωκεανό που ενδέχεται να κρύβεται κάτω από την παγωμένη, αλλά δυναμική, επιφάνεια.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης Newsroom ΔΟΛ

Εκτοξεύθηκε ο πύραυλος Έψιλον

Ο ιαπωνικός πύραυλος Epsilon εκτοξεύτηκε σήμερα από νότια βάση του αρχιπελάγους για να θέσει σε τροχιά έναν δορυφόρο-τηλεσκόπιο.

Ο νέος πύραυλος «εγκατέλειψε» τη βάση της Οτσινούρα και χάθηκε στα δασώδη όρη της νότιας περιφέρειας Καγκοσίμα.

Στην πρώτη του αποστολή, το Epsilon-1 μεταφέρει το SPRINT-1, το πρώτο ιαπωνικό διαστημικό τηλεσκόπιο παρατήρησης του περιβάλλοντος των πλανητών του ηλιακού συστήματος (Αφροδίτη, Άρης, Δίας) από γήινη τροχιά 950 έως 1.150 χλμ.

.