Τεχνικός άθλος η μέτρηση της Έριδος, του μακρινού πλανήτη-νάνου

Eυρωπαίοι αστρονόμοι, με επικεφαλής τον Μπρούνο Σικαρντί του πανεπιστημίου Μαρί Κιουρί και του Αστεροσκοπείου του Παρισιού, κατάφεραν να μετρήσουν τη διάμετρο της Έριδος, χρησιμοποιώντας τα τηλεσκόπια του Ευρωπαϊκού Νοτίου Παρατηρητηρίου στη Χιλή, καθώς ο μικρός πλανήτης περνούσε μπροστά από ένα αχνό άστρο. Πρόκειται για τεχνικό άθλο, καθώς η Έρις βρισκόταν σε απόσταση από τη Γη 100 φορές μεγαλύτερη από ό,τι η Γη από τον Ήλιο και η θερμοκρασία της είναι μείον 238 βαθμοί Κελσίου.

Αν και η αινιγματική Έρις στις εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος είναι πολύ πιο πυκνή και ακόμα πιο παγωμένη από τον Πλούτωνα, οι δύο μακρινοί νάνοι πλανήτες αποτελούν σχεδόν τέλειους διδύμους, καθώς έχουν σχεδόν το ίδιο μέγεθος, όπως δείχνουν για πρώτη φορά νέες ακριβέστερες αστρονομικές μετρήσεις.
Η Έρις είναι το πιο μακρινό ουράνιο σώμα στο ηλιακό μας σύστημα, που έχει ποτέ παρατηρηθεί με αυτή την μέθοδο. Η ανακάλυψη, που παρουσιάστηκε στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων, ανατρέπει τις αρχικές εκτιμήσεις των επιστημόνων.

Όταν η Έρις (η οποία πήρε το όνομα της θεάς της φιλονικίας στην ελληνική μυθολογία) ανακαλύφθηκε το 2005, θεωρήθηκε πολύ μεγαλύτερη από τον Πλούτωνα, τον θεωρούμενο για πολλά χρόνια εξώτατο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, ο οποίος είχε ανακαλυφθεί το 1930. Μάλιστα, η ανακάλυψή της - και η λανθασμένη εκτίμηση για το μέγεθός της - έπαιξε τόσο μεγάλο ρόλο, που το 2006 η Διεθνής Αστρονομική Ένωση ''υποβάθμισε'' τον Πλούτωνα στη ''μικρή'' κατηγορία των νάνων-πλανητών (μαζί με τον μεγάλο αστεροειδή Δήμητρα και τα ουράνια σώματα Μακεμάκε και Χαουμέα), μία απόφαση που μέχρι σήμερα συναντά αντιδράσεις από αρκετούς αστρονόμους, αλλά και τον πολύ κόσμο.

Η νέα ακριβέστερη μέτρηση θα βοηθήσει τους επιστήμονες να καταλάβουν καλύτερα τη σύνθεση και την εξελικτική ιστορία της Έριδος, η οποία διαθέτει μια λευκή πολύ αντανακλαστική επιφάνεια, πράγμα που σημαίνει ότι πιθανότατα είναι καλυμμένη με ένα λεπτό στρώμα παγωμένου αζώτου. Η Έρις αντανακλά περίπου το 96% του προσπίπτοντος φωτός του Ήλιου (έναντι 60% που αντανακλά ο Πλούτων), γεγονός που την καθιστά, μαζί με τον παγωμένο δορυφόρο Εγκέλαδο του Κρόνου, ένα από τα πιο αντανακλαστικά σώματα στο ηλιακό μας σύστημα.

Η Έρις και ο Πλούτων βρίσκονται στη λεγόμενη ''Ζώνη Κούιπερ'', ένα δακτύλιο παγωμένων ουρανίων σωμάτων πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα. Η Έριδα είναι ακόμα πιο μακριά από τον Ήλιο σε σχέση με τον ''δίδυμό'' της, με συνέπεια να χρειάζεται 556 γήινα χρόνια για να κάνει μια πλήρη ελλειπτική περιφορά γύρω από τον Ήλιο, έναντι 248 ετών που χρειάζεται ο Πλούτων.

Η Έρις, που έχει σφαιρικό σχήμα, υπολογίστηκε ότι έχει διάμετρο 2.326 χιλιόμετρα (συν/πλην 12 χλμ), ενώ ο Πλούτων, για τον οποίο οι μέχρι τώρα υπολογισμοί είναι λιγότερο ακριβείς, εκτιμάται ότι έχει διάμετρο της τάξης των 2.300 έως 2.400 χιλιομέτρων. Η θερμοκρασία στην Έριδα δεν ξεπερνά τους μείον 238 βαθμούς Κελσίου, ενώ πιστεύεται ότι διαθέτει μια αραιή και περιστασιακή ατμόσφαιρά πλούσια σε μεθάνιο, αν και οι τελευταίες παρατηρήσεις δεν επιβεβαίωσαν την ύπαρξη τέτοιας ατμόσφαιρας.

Η Έρις, γύρω από την οποία υπάρχει ένας μικρός δορυφόρος, η Δυσνομία, υπολογίστηκε ότι είναι κατά 27% βαρύτερη από τον Πλούτωνα, πράγμα που σημαίνει ότι, αφού και οι δύο έχουν ίδιο μέγεθος, είναι πολύ πυκνότερη από αυτόν (περίπου 2,5 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό έναντι 2 του Πλούτωνα και 5,5 της Γης). Η αυξημένη πυκνότητα σημαίνει ότι κατά πάσα πιθανότητα η Έρις είναι περισσότερο βραχώδης από τον Πλούτωνα, ο οποίος διαθέτει περισσότερο πάγο, όπως δήλωσε ένας από τους ερευνητές, ο Εμανουέλ Ζεάν του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του πανεπιστημίου της Λιέγης στο Βέλγιο.

Το Βόρειο Σέλας σε... πλήρη «δράση»

Βίντεο με την καταγραφή του φαινομένου από τη Φιλανδία

Το Σέλας προκαλείται από τη σύγκρουση φορτισμένων σωματιδίων με την ατμόσφαιρα της Γης που εξαιτίας του μαγνητικού πεδίου του πλανήτη, κατευθύνονται προς τους πόλους. Η σύγκρουση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τις εκρήξεις φωτός που παρατηρούμε.
Ένα βίντεο που δημοσίευσε φιλανδική ιστοσελίδα για την τουριστική ανάπτυξη της χώρας, απεικονίζει το εντυπωσιακό φαινόμενο του Βόρειου Σέλας σε πλάνα που καταγράφηκαν τον τελευταίο χειμώνα. Τα πλάνα αυτά έχουν ληφθεί από το βόρειο τμήμα της Φιλανδίας.

Δείτε το βίντεο...

Βροχή από πεφταστέρια το Σαββατοκύριακο

 

Οι Ωριωνιδες κορυφωνονται τα χαραματα του Σαββατου στο βορειο ημισφαιριο, που περιλαμβανει και την χωρα μας ενω την ίδια ωρα θα είναι ορατος και ο Αρης.

Οι Ωριωνίδες διαρκούν από τις αρχές Οκτωβρίου έως τα μέσα Νοεμβρίου. Τηνν χώρα μας θα επισκεφτούν αυτό το Σαββατοκύριακο και θα φτάσουν στο μέγιστο σημείο τους λίγο πριν την ανατολή του ηλίου του Σαββάτου.

Αν θέλετε να απολαύσετε το εκπληκτικό θέαμα, προτιμήστε λοιπόν λίγο μετά τα μεσάνυχτα και πριν την αυγή. Αν ο ουρανός είναι καθαρός και δεν έχει σύννεφα τότε θα έχετε σίγουρα την δυνατότητα να κάνετε πολλές ευχές με τα αστέρια που θα πέφτουν...

Οι Ωριωνίδες πήραν το όνομά τους από τον αστερισμό του Ωρίωνα από όπου προέρχονται. Δημιουργούνται από υλικά, τα οποία έχει αφήσει πίσω του ο διάσημος κομήτης του Χάλεϊ.

Τα συγκεκριμένα "πεφταστέρια" συνήθως κινούνται με μεγάλη ταχύτητα έως 67 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο και αφήνουν έντονα ίχνη στον ουρανό.

Όμως άλλο ένα υπέροχο θέαμα θα είναι ορατό στον ουρανό. Κοντά στο μισογεμάτο φεγγάρι θα είναι και ο πλανήτης Αρης, με χρώμα πορτοκαλο-κίτρινο, περίπου δέκα μοίρες κάτω αριστερά από το δορυφόρο μας.

Ο Άρης γινόταν... Γη για λίγες ώρες

 

Διέθετε για μικρά χρονικά διαστήματα ημερησίως ευνοϊκές για τη ζωή συνθήκες

 

Μια ακόμη μελέτη έρχεται να προστεθεί σε εκείνες που έχουν δείξει ότι ο Άρης διέθετε κάποτε συνθήκες που ευνοούσαν την παρουσία ζωής. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι ευνοϊκές συνθήκες διαρκούσαν για μικρά χρονικά διαστήματα ημερησίως και έτσι πιθανότατα δεν εμφανίστηκε ποτέ η ζωή στον κόκκινο πλανήτη.

Ο διάσημος βράχος

Ομάδα ερευνητών στις ΗΠΑ μελέτησε το διασημότερο πέτρωμα που έχουμε στα χέρια μας και έχει διαστημική προέλευση. Πρόκειται για το ALH84001,0, ένα κομμάτι βράχου το οποίο εντοπίστηκε το 1984 στην Ανταρκτική και οι ειδικοί έχουν καταλήξει ότι προέρχετα από τον Άρη. Μετά από κάποια τρομερή πρόσκρουση ενός μεγάλου αστεροειδή στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη εκτοξεύτηκαν στο Διάστημα πολλά κομμάτια του ορισμένα εκ των οποίων (όπως το ALH84001,0) κατέληξαν στη Γη.

Η αποκάλυψη

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια μέθοδο ανάλυσης του πετρώματος την οποία ανέπτυξαν οι ίδιοι και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στη νεανική του ηλικία ο Άρης για λίγες ώρες κάθε μέρα διέθετε συνθήκες ικανές να υποστηρίξουν την ανάπτυξη ζωής. Σύμφωνα με τους επιστήμονες στην επιφάνεια του Άρη για λίγες ώρες η θερμοκρασία ήταν περίπου 18 βαθμοί Κελσίου - δηλαδή δεν επικρατούσε ούτε πολλή ζέστη ούτε πολύ ψύχος - δημιουργώντας προϋποθέσεις ανάπτυξης ζωής.

«Τα στοιχεία μας δείχνουν ότι στην πρώιμη ιστορία του Άρη υπήρχε τουλάχιστον μια περιοχή του πλανήτη που διέθετε κλίμα ανάλογο με αυτή της Γης για λίγες ώρες κάθε μέρα» αναφέρει ο Τζον Έιλερ, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Όπως τονίζουν οι ερευνητές το γεγονός ότι αυτές οι ευνοϊκές συνθήκες διαρκούσαν για λίγο δεν επιτρέπει οποιαδήποτε σκέψη για την ύπαρξη ζωής στον Άρη. Και αυτό διότι δεν υπήρχε ο απαραίτητος χρόνος ώστε να αναπτυχθούν κάποιες μορφές ζωής στον πλανήτη αφού πολύ γρήγορα το κλίμα μεταβαλλόταν και επικρατούσαν συνθήκες απαγορευτικές για τη γέννηση και επιβίωση οποιουδήποτε οργανισμού.

Όλο το γνωστό Σύμπαν σε ένα ταξίδι έξι λεπτών!

Το βίντεο ξεκινάει από τα Ιμαλάϊα για να φτάσει στο απώτατο άκρο του Κόσμου και στην αρχή του, το Big Bang. Έναν Κόσμο που περιέχει περίπου 100 δισεκατομμύρια άστρα μόνο στον Γαλαξία μας, και κατά προσέγγιση 125 δισεκατομμύρια γαλαξίες (εκ των οποίων μόνο οι 3.000 είναι ορατοί). Έναν Κόσμο που έχει διάμετρο περίπου 40 δισεκατομμύρια έτη φωτός, ενώ το παρατηρήσιμο Σύμπαν είναι μόνο 13.7 δισ. έτη φωτός. Άρα μπορούμε να δούμε ένα απειροελάχιστο μόνο κομμάτι του Σύμπαντος. Πώς λοιπόν να πιστέψουμε ότι η Γη μας είναι ο μοναδικός τόπος με συνθήκες κατάλληλες για την ‘σπορά’ της όποιας ζωής;

Ας σημειωθεί πως το πιο πάνω βίντεο φτιάχτηκε από αστροφυσικούς του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στη Νέα Υόρκη.

Δύο φεγγάρια... κάθε Αύγουστο

ΦΩΣ ΣΤΗ ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ ΡΙΧΝΕΙ ΘΕΩΡΙΑ ΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ «NATURE»

Του RICHARD LOVETT

Οι δύο δορυφόροι πρέπει να δημιουργήθηκαν από θραύσματα που εκτινάχθηκαν όταν ένας πρωτοπλανήτης, περίπου στο μέγεθος του Αρη, προσέκρουσε στη Γη στο τέλος της περιόδου σχηματισμού της. Η καθιερωμένη θεωρία λέει πως το νεοσύστατο φεγγάρι απορρόφησε τα υπόλοιπα ιπτάμενα σώματα γύρω από τη Γη ή τα εκσφενδόνισε μέσω της βαρυτικής του δύναμης εκτός τροχιάς, στο Διάστημα. Η νέα θεωρία όμως λέει πως ένα σώμα επέζησε, και παρέμεινε σε τροχιά σε ένα βαρυτικά σταθερό σημείο.

Μια παλαιότερη σύγκρουση με έναν μικρότερο δορυφόρο μπορεί να εξηγεί τις σημαντικές διαφορές στις δύο πλευρές της Σελήνης Υπάρχουν αρκετά τέτοια σημεία, όμως τα δύο πιο σταθερά βρίσκονται στην τροχιά περιφοράς του φεγγαριού, 60 μοίρες μπροστά ή 60 μοίρες πίσω. Ιχνη αυτού του «άλλου» φεγγαριού παραμένουν στη μυστήρια διχοτόμηση μεταξύ της ορατής πλευράς του Φεγγαριού και της απομακρυσμένης σκοτεινής πλευράς του, λέει ο Ερικ Ασφαουγκ, πλανητικός επιστήμονας του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σάντα Κρουζ, που σύνταξε τη μελέτη μαζί με τον Μάρτιζ Ζούτζι, του πανεπιστημίου της Βέρνης.
Η ορατή πλευρά του φεγγαριού κυριαρχείται από πεδιάδες λάβας σε χαμηλά υψόμετρα, τη στιγμή που η μακρινή πλευρά του αποτελείται κυρίως από υψίπεδα. Ομως η αντίθεση δεν είναι μόνο επιφανειακή. Ο φλοιός της μακρινής πλευράς είναι 50 χιλιόμετρα βαθύτερος από το φλοιό της πιο κοντινής πλευράς. Η κοντινή πλευρά είναι επίσης πλουσιότερη σε κάλιο (Κ), σπάνιες γαίες (REE) και φώσφορο (Ρ) - ένα σύνολο στοιχείων που είναι γνωστά με το ακρωνύμιο KREEP. Μοντέλα που εξομοιώνουν τη δημιουργία του φλοιού του φεγγαριού, δείχνουν πως τα στοιχεία αυτά συγκεντρώθηκαν στα τελευταία απομεινάρια του μάγματος που αποκρυσταλλώθηκε όταν το φεγγάρι ψύχθηκε.
Αυτό, σύμφωνα με τον Ασφαουγκ, μας δείχνει πως κάτι συμπίεσε το στερεοποιημένο στρώμα στοιχείων KREEP στη μία πλευρά του φεγγαριού, πολύ μετά τη στερεοποίηση του υπόλοιπου του φλοιού. Μία σύγκρουση πιστεύει πως είναι η πιο πιθανή εξήγηση. «Εξ ορισμού, μία μεγάλη σύγκρουση συμβαίνει σε μία μόνο πλευρά και εάν δεν λιώσει ολόκληρο τον πλανήτη δημιουργεί μία ασυμμετρία», λέει.
Ο Ασφαουγκ και ο Ζούτζι έχουν δημιουργήσει ένα ηλεκτρονικό μοντέλο που αποδίδει τη σημερινή κατάσταση της Σελήνης σε μία σύγκρουση με ένα άλλο φεγγάρι που είχε μέγεθος 30 φορές μικρότερο της Σελήνης, δηλαδή με διάμετρο περίπου 1.000 χιλιομέτρων.
Ενα τέτοιο φεγγάρι θα μπορούσε να έχει επιζήσει σε ένα σταθερό βαρυτικό σημείο αρκετό καιρό έτσι ώστε να στερεοποιηθεί ο εξωτερικός φλοιός του, τη στιγμή που ο βαθύτερος φλοιός KREEP του φεγγαριού παρέμενε σε υγρή κατάσταση.
Τη ίδια στιγμή, παλιρροϊκές δυνάμεις από τη Γη «έσπρωχναν» και τα δύο φεγγάρια μακρύτερα. Οταν έφτασαν περίπου στο ένα τρίτο της σημερινής απόστασης της Σελήνης (μία διαδικασία που διήρκησε δεκάδες εκατομμύρια χρόνια), η βαρύτητα του Ηλιου ξεκίνησε να επηρεάζει τη δυναμική της τροχιάς τους.
«Τα σημεία ισορροπίας γίνονται ασταθή και ο,τιδήποτε παγιδευτεί εκεί γίνεται έρμαιο διαφόρων ανεξέλεγκτων δυνάμεων», εξηγεί ο Ασφαουγκ. Σύντομα, τα δύο φεγγάρια συγκρούστηκαν. Ομως επειδή βρίσκονταν στην ίδια τροχιά, η σύγκρουση έγινε με σχετικά χαμηλή ταχύτητα.
«Δεν είναι ένα τυπικό συμβάν δημιουργίας κρατήρα, όπου ένας μετεωρίτης, για παράδειγμα, προσκρούει πάνω σε έναν πλανήτη και δημιουργεί έναν κρατήρα πολύ μεγαλύτερο από το μέγεθός του», λέει ο Ασφαουγκ. «Εδώ, ο κρατήρας έχει μόλις το ένα πέμπτο του μεγέθους του σώματος που τον δημιούργησε, επειδή αυτό συγχωνεύθηκε με το φεγγάρι», συνεχίζει.
Τις ώρες μετά τη σύγκρουση, η βαρύτητα συνέτριψε το μικρό φεγγάρι, μετατρέποντάς το σε έναν σχετικά λεπτό φλοιό, ο οποίος απλώθηκε και προσκολλήθηκε πάνω στο φεγγάρι. «Η σύγκρουση πρέπει να εκτόπισε τον ακόμα υγρό φλοιό KREEP στην απέναντι πλευρά της Σελήνης», εξηγεί ο Ασφαουγκ.
Η θεωρία του Ασφαουγκ δεν είναι η μόνη απόπειρα να εξηγηθεί η διχοτόμηση της Σελήνης. Αλλοι επιστήμονες έχουν επικαλεστεί την παλιρροϊκή επίδραση από τη βαρύτητα της Γης ή τις επιδράσεις διάφορων δυνάμεων που δημιουργήθηκαν κατά τη ψύχρανση των πετρωμάτων του φλοιού του δορυφόρου.
«Ολη αυτή η συζήτηση έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού δείχνει πως υπάρχουν ακόμα πολλά αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με το δορυφόρο μας», λέει.
Η προγραμματιζόμενη αποστολή της ΝΑΣΑ, με το όνομα GRAIL, θα εξετάσει το εσωτερικό της Σελήνης χρησιμοποιώντας ακριβείς μετρήσεις της βαρύτητάς της, και οι επιστήμονες ελπίζουν πως θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τι πραγματικά έγινε πριν από δισεκατομμύρια χρόνια.
© 2011 Nature News

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΣΠΕΡΜΙΑΣ ΣΕ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΩΝ

 

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΕΩΡΓΟΥΔΗ e-net.gr

Η θεωρία της πανσπερμίας, ότι δηλαδή η ζωή στη Γη προέρχεται από μικροοργανισμούς που έφτασαν από το Διάστημα και εξελίχθηκαν, αποδείχτηκε πρόσφατα πειραματικά στο εργαστήριο Νανοφωτονικής του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ), αφού ανακάλυψαν ότι η πιθανότητα επιβίωσης ορισμένων μυκήτων εκτεθειμένων στην ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία, σε χαμηλές θερμοκρασίες και μηδενική πίεση κατά τη διάρκεια ενός διαπλανητικού ταξιδιού από τον Αρη στη Γη φτάνει στο 60%.

Η επιβίωση μυκήτων κατά τη διάρκεια ενός διαπλανητικού ταξιδιού από τον Αρη στη Γη φτάνει στο 60% Η συναρπαστική αυτή ανακάλυψη δημοσιεύτηκε πρόσφατα σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό. Μάλιστα, ερευνητές του ΕΙΕ πήραν μέρος σε σχετικά διαστημικά ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως μας είπε ο υπεύθυνος ερευνητής του προαναφερόμενου εργαστηρίου, Κώστας Κεφαλάς.
* Κύριε Κεφαλά, ποιες είναι συνοπτικά οι θεωρίες για την προέλευση της ζωής στη Γη;
* Από την απαρχή της σκέψης δύο ήταν τα μεγάλα ερωτήματα που βασάνισαν τους μεγάλους στοχαστές και ουσιαστικά καθόρισαν την ιστορική πορεία της ανθρωπότητας, αφού πάνω τους βασίστηκε η οικοδόμηση της επιστήμης. Το πρώτο έχει να κάνει με την αρχή και την ουσία του κόσμου και το δεύτερο, με το μυστήριο της ζωής και την προέλευσή της.
Οι μηχανισμοί
Πέρα από τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις, η θεωρία της πανσπερμίας επιχειρεί να ερμηνεύσει την προέλευση της ζωής στη Γη (χωρίς να επιχειρεί να ερμηνεύσει την αρχή της ζωής στο Σύμπαν), βασιζόμενη στην αρχή ότι η ζωή υπάρχει παντού στο Διάστημα και μεταφέρεται μέσω του χώρου και του χρόνου από το ένα σημείο του αχανούς Διαστήματος στο άλλο. Οι μηχανισμοί της πανσπερμίας βασίζονται στη μεταφορά της βιολογικής ύλης είτε μέσω της γαλαξιακής σκόνης, η οποία μπορεί να ταξιδέψει στο χώρο λόγω της πίεσης της ακτινοβολίας των γειτονικών άστρων, ή μέσω του γαλαξιακού ταξιδιού αστεροειδών ή κομητών, οι οποίοι φέρουν μικροοργανισμούς ικανούς να επιβιώσουν στις ακραίες συνθήκες θερμοκρασίας, πίεσης και ακτινοβολίας που επικρατούν στο αχανές Συμπάν.
Η θεωρία της πανσπερμίας δεν είναι προϊόν των καιρών μας. Ο πρώτος που τη διατύπωσε ήταν ο Αναξαγόρας (500-428 π.Χ.). Ο Γάλλος φυσιοδίφης Benoit de Maillet το 1743 απέρριψε τη μέχρι τότε επικρατούσα θεωρία της αβιογένεσης, ισχυριζόμενος ότι η ζωή μεταφέρθηκε στη Γη από το Διάστημα και αναπτύχθηκε στη θάλασσα αρχικά, ενώ οι πατέρες της σύγχρονης θερμοδυναμικής Lord Kelvin (William Thomson) (1824-1907) και Hermann von Helmholtz (1821-1894) υπήρξαν οι κύριοι υπέρμαχοί της τον 19ο αιώνα.
* Σημερινές ενδείξεις υπάρχουν;
* Το 1984 ευρέθη στην Ανταρκτική ένας μετεωρίτης που εκτινάχτηκε από την επιφάνεια του Αρη πριν από 15 εκατ. χρόνια από μια αποστολή Αμερικανών επιστημόνων που έψαχναν για μετεωρίτες. Ο μετεωρίτης ονομάστηκε Allan Hills 84001 (ALH84001). Το 1991 στο εσωτερικό του ALH84001 εντοπίστηκαν νανοβακτήρια και αμινοξέα. Η σημαντική αυτή ανακάλυψη δημοσιεύτηκε από τον David McKay της NASA στην επιστημονική επιθεώρηση «The Journal Science» και προκάλεσε τέτοια αίσθηση ώστε ο πρόεδρος Κλίντον ανακοίνωσε την έναρξη της εξερεύνησης του πλανήτη Αρη από τις ΗΠΑ.
Στις 29 Απριλίου του 2001 επιστήμονες από την Αγγλία και τις Ινδίες ανακοίνωσαν την ύπαρξη μικροοργανισμών στη στρατόσφαιρα, ενώ στις 11 Μαΐου του ίδιου έτους ο γεωλόγος Bruno d' Argenio και ο βιολόγος Giuseppe Geraci από το Πανεπιστήμιο της Νάπολης ανακοίνωσαν την ύπαρξη εξωγήινων βακτηρίων σε μετεωρίτη ηλικίας 4,5 δισ. ετών. Οι ανακαλύψεις αυτές πυροδότησαν την έναρξη ενός εκτεταμένου προγράμματος ερευνών ταυτόχρονα από τη NASA και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), οι οποίες αποσκοπούν στην επιβεβαίωση της θεωρίας της πανσπερμίας. Τα αποτελέσματα των ερευνών συνεχίζουν να εκπλήττουν τους επιστήμονες ως προς την ανθεκτικότητα των μικροοργανισμών σε ακραίες συνθήκες.
* Η ελληνική συμμετοχή στο όλο εγχείρημα ποια είναι;
* Μέρος αυτής της προσπάθειας υπήρξε και η κοινή προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ESA μέσω του προγράμματος SURE, στο οποίο συμμετείχε και το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, με επικεφαλής τη δρα Ευαγγελία Σαραντοπούλου και μέλη της ομάδας τούς δρες Αλκιβιάδη-Κωνσταντίνο Κεφαλά και Ζωή Κόλλια. Η ερευνητική προσπάθεια περιλάμβανε την εκτέλεση πειραμάτων στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, παράλληλα με εργαστηριακές προσομοιώσεις συνθηκών Διαστήματος, με σκοπό την εκτίμηση της επίδρασης της έλλειψης βαρύτητας, της υπεριώδους ακτινοβολίας, του διαστημικού κενού και των χαμηλών θερμοκρασιών στη βιωσιμότητα διάφορων μικροοργανισμών.
Νανοτεχνολογία
Χρησιμοποιώντας τις πλέον εξελιγμένες συσκευές νανοτεχνολογίας οι ερευνητές του εργαστηρίου Νανοφωτονικής του Ινστιτούτου Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών ανακάλυψαν ότι η πιθανότητα επιβίωσης των κοινών μυκήτων Gladosporium, Ulocladium και Aspergilus niger, εκτιθέμενων στην ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία, σε χαμηλές θερμοκρασίες και μηδενική πίεση κατά τη διάρκεια ενός διαπλανητικού ταξιδιού από τον Αρη στη Γη είναι 60%.
Τα αποτελέσματα της έρευνας, που πρόσφατα δημοσιεύτηκαν στην επιθεώρηση Planetary and Space Science, έδειξαν ότι οι μικροοργανισμοί είναι εξαιρετικά ανθεκτικοί στην ιονίζουσα και υπεριώδη ακτινοβολία, στις θερμοκρασίες κοντά στο απόλυτο μηδέν και στις μεγάλες μεταβολές της πίεσης. Τέτοιοι μικροοργανισμοί, θεωρητικά, θα μπορούσαν να εξουδετερώσουν την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας ακόμη και πλησίον των άστρων μέσω ενός βιολογικού αμυντικού μηχανισμού, ο οποίος ενεργοποιείται κάτω από ακραίες συνθήκες, με το να καλύπτει την εξωτερική μεμβράνη του με πρωτεΐνες, προστατεύοντάς τους έτσι από την παρατεταμένη ακτινοβολία.
Περαιτέρω έρευνα αναμένεται ότι θα αποκωδικοποιήσει τους μηχανισμούς προστασίας και επιδιορθώσεων του DNA που φαίνεται ότι διαθέτουν διάφοροι μικροοργανισμοί όταν εκτίθενται σε ακραίες συνθήκες, προσθέτοντας ένα μικρό λίθο στη θεωρία της πανσπερμίας.

Η "Κοσμική Αυγή" μπροστά στα μάτια μας

 

Οι πρώτες λήψεις του τηλεσκοπίου πρώτης γενιάς Alma προσπαθούν να καταγράψουν την απαρχή του σύμπαντος (Pic)

Δημοσιεύτηκε: Οκτώβριος 04 2011 10:17 Ενημερώθηκε: Οκτώβριος 04 2011 16:22

Επιχειρούν να μάθουν πως ξεκίνησαν όλα. Μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του 21ου αιώνα ξεκίνησε την προσπάθειά του να καταγράψει την "Κοσμική Αυγή."

Ο λόγος για το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο Alma που βρίσκεται στην Χιλή και έχει σκοπό να μελετήσει τις αλλαγές που έχουν σημειωθεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια ύστερα από το σχηματισμό του σύμπαντος, όταν τα αστέρια άρχισαν να λάμπουν.
Οι επιστήμονες το ονομάζουν μια "χρυσή' πρωτοπορία για την αστρονομία και επιδιώκουν να εξηγήσουν γιατί το συμπαντικό περιβάλλον έχει την μορφή που γνωρίζουμε σήμερα.
"Θα έχουμε την δυνατότητα να δούμε την αρχή του σύμπαντος, πως οι πρώτοι γαλαξίες σχηματίστηκαν. Θα μάθουμε πολλά περισσότερα για το πως δουλεύει το σύμπαν.", δήλωσε ο αστρονόμος και υπεύθυνος του έργου Dr Diego Garcia.

Το Alma αποτελείται από μία σειρά συνδεδεμένων μεταξύ τους κεραιών που είναι τοποθετημένες στο ψηλότερο οροπέδιο της ερήμου Ατακάμα, κοντά στα σύνορα της Χιλής με τη Βολιβία.
Μία πρώτη λήψη του τηλεσκοπίου κατέγραψε εικόνες από την σύγκρουση δύο γαλαξίων που είναι γνωστοί με το όνομα "Γαλαξίες Κεραίες".
Μεγάλες προσδοκίες
Οι επιστήμονες ελπίζουν να ανακαλύψουν με την βοήθεια του τηλεσκόπιου, το αέριο που υπήρχε στα πρώτα στάδια του διαστήματος, περισσότερα από 13 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, και σχημάτισε τα πρώτα αστέρια που έλαμψαν στον κοσμικό ουρανό.
Οι αστρονόμοι επίσης μελετούν τις διεργασίες γύρω από ένα άλλο "νεαρό" αστέρι 400 έτη φωτός μακριά, το οποίο είναι πιθανό να σχηματίζεται από την συγκέντρωση έως και 12 πλανητών σε μέγεθος ίδιο με εκείνο του πλανήτη Δία.
Στο τεράστιο διεθνές έργο, πέρα από τα ευρωπαϊκά συνεργεία συναρμολόγησης συμμετέχουν επίσης αστρονομικές εταιρείες από την Ιαπωνία και την Βόρεια Αμερική.
Με την σύμπραξη της Δημοκρατίας της Χιλής, όλοι οι συνεργάτες βοήθησαν στην δημιουργία μιας νέας γενιάς τηλεσκοπίου που θα διεισδύσει βαθιά στις απαρχές του Σύμπαντος.

«Βροχή» από πεφταστέρια το Σαββατόβραδο

 

Προνομιακή η θέση της Ελλάδας για την παρακολούθηση του φαινομένου

Μία θεαματική βροχή από πεφταστέρια αναμένεται το Σάββατο το βράδυ και θα είναι ορατή στο βόρειο ημισφαίριο- και στην Ελλάδα.

Πρόκειται για τις Δρακοντίδες ή Ιακωβινίδες, που αναμένεται να κορυφωθούν το βράδυ της 8ης Οκτωβρίου, και οι αστρονόμοι προβλέπουν για φέτος σημαντική έξαρση δραστηριότητας, ορατή και από την χώρα μας, η οποία μάλιστα θεωρείται ότι έχει προνομιακή διεθνώς γεωγραφική θέση για την παρατήρηση του φαινομένου.

Οι προβλέψεις των αστρονόμων δείχνουν ότι η έξαρση αυτή θα φτάσει στο ανώτατο σημείο της σε δύο ξεχωριστά «μέγιστα»: κατά τις 8 μ.μ. ώρα Ελλάδος με ένταση 60-100 διαττόντων την ώρα και, λίγο αργότερα, στις 11μμ ώρα Ελλάδας, οπότε αναμένονται από 500 μέχρι 800 (ακόμα και 1.000) διάττοντες ανά ώρα, στο βαθμό που οι κατά τόπους καιρικές συνθήκες επιτρέπουν την παρατήρηση. Κάθε «μέγιστο» θα διαρκέσει περίπου μία ώρα και η έξαρση αναμένεται να έχει λήξει το αργότερο έως την 1 π.μ. τα ξημερώματα της Κυριακής.

Το σημείο προέλευσης των συγκεκριμένων διαττόντων φαίνεται να είναι η κεφαλή του αστερισμού του Δράκοντα, από όπου έχουν πάρει και το όνομά τους. Αντίθετα με άλλες βροχές διαττόντων, οι Δρακοντίδες είναι πιο πιθανό να γίνουν ορατές νωρίς το βράδυ και όχι τα χαράματα. Τα συγκεκριμένα πεφταστέρια κινούνται με πολύ αργή ταχύτητα (μόλις 18 χλμ/ώρα, δηλαδή το ένα τρίτο περίπου της ταχύτητας των Περσειδών), ενώ είναι πιθανό να είναι αχνά, λόγω και του παρεμβαλλομένου σεληνόφωτος που θα είναι αυξημένο.

Συνήθως η συγκεκριμένη ετήσια «βροχή» στέλνει στην κατεύθυνση της Γης από λιγοστά έως καθόλου πεφταστέρια, αλλά μερικές φορές «ξυπνάει ο Δράκοντας» και μπορεί να υπάρξουν εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, διάττοντες μέσα σε μια και μόνο ώρα. Αυτό συνέβη το 1933 και το 1946, όταν υπήρξαν έως 10.000 διάττοντες την ώρα, ενώ εκατοντάδες ανά ώρα υπήρξαν κατά τα έτη 1952, 1985 και 1998. Οι Δρακοντίδες δημιουργούνται, όταν η τροχιά της Γης συναντιέται με την ουρά πυκνής σκόνης και σωματιδίων που αφήνει πίσω του ο μητρικός κομήτης 21/Ρ Τζιακομπίνι-Ζίνερ.

Λόγω της σπανιότητας του γεγονότος και της επιστημονικής σημασίας του, σχεδιάζεται η ανάπτυξη σταθμών παρατήρησης σε διάφορα σημεία της Κρήτης για την καταγραφή του φαινομένου, παράλληλα με την διεξαγωγή του 7ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Ερασιτεχνικής Αστρονομίας που γίνει στα Χανιά.

Η μελέτη αναμένεται να βελτιώσει τις αστρονομικές γνώσεις για την εξέλιξη του κομήτη και το υλικό του.