Ποια είναι η πιθανότερη ερμηνεία βάσει της επιστημονικής ομάδας της NASA - Όλα τα σενάρια ανοιχτά, από πλανητική σύγκρουση, έως και το ακραίο της καταστροφής από ένα... Άστρο Θανάτου - Τι δηλώνουν οι επιστήμονες
Πριν από εκατομμύρια χρόνια, ένας μεγάλος διαστημικός βράχος κατάφερε να «τρυπήσει» την ατμόσφαιρα-ασπίδα της Γης και να προσκρούσει με ισχύ χιλιάδων ατομικών βομβών στην επιφάνεια του πλανήτη μας, στο σημείο που σήμερα γνωρίζουμε ως Κόλπο του Μεξικού. Το αποτέλεσμα ήταν να εξαλειφθούν τα πάντα σχεδόν στη μισή γήινη σφαίρα και να δημιουργηθεί ένα «νέφος» στην ατμόσφαιρα, το οποίο εμπόδιζε τη ζωοφόρα ηλιακή ακτινοβολία να «πέσει» στην επιφάνεια, με συνέπεια την αλλαγή του κλίματος στον πλανήτη και την παρακμή και ακολούθως εξαφάνιση των δεινοσαύρων. Το σενάριο, λοιπόν, της καταστροφής ενός πλανήτη από άλλο ουράνιο σώμα, δεν είναι επιστημονικής φαντασίας. Συμβαίνει. Έχει συμβεί στη Γη -σε ένα ποσοστό- και συμβαίνει σε πολλά σημεία του Σύμπαντος. Η σύγχρομξ τεχνολογία μας επιτρέπει να «βλέπουμε» πολύ μακρύτερα στο αχανές Σύμπαν σε σχέση με το παρελθόν. Πριν από λίγα 24ωρα, οι επιστήμονες της NASA έγιναν μάρτυρες ενός φαινομένου που ακόμα δεν έχει προσδιοριστεί επακριβώς. Ένας εξωπλανήτης που παρακολουθούσαν και ανέλυαν, ξαφνικά... εξαφανίστηκε! Τι συνέβη; Πρόκειται για την απόλυτη εφαρμογή του Αρμαγεδδώνα, ή για λάθος αρχική εκτίμηση της επιστημονικής ομάδας;Οι επιστήμονες αναζητούν μία εύλογη εξήγηση. Ακριβώς λόγω της σημαντικότητας του φαινομένου και της σπανιότητάς του -για την ακρίβεια θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που ο άνθρωπος θα έχει δει... live μία καταστροφή πλανήτη-, οι ίδιοι αποφεύγουν να καταλήξουν σε βιαστικά συμπεράσματα, καθώς αν επιβεβαιωθεί το σενάριο... Αρμαγεδδών, θα είναι μία ακόμη ιστορική στην επιχείρηση «Εξερεύνηση του Διαστήματος». Για την ακρίβεια, κάποιοι πιο... προχωρημένοι, αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο ο πλανήτης -αν ήταν πλανήτης- να καταστράφηκε με μη φυσικό τρόπο, δηλαδή με ένα υπερόπλο τύπου... Άστρου του Θανάτου (για τους λάτρεις του Star Wars). Στην παρούσα φάση γνωρίζουμε ελάχιστα και υπάρχουν μόνο εικασίες. Όμως δεν αποκλείεται ακόμη και το πιο... τραβηγμένο σενάριο.
Μια ερμηνεία είναι ότι, αντί να είναι ένα πλανητικό αντικείμενο πλήρους μεγέθους, το οποίο φωτογραφήθηκε για πρώτη φορά το 2004, θα μπορούσε αντ 'αυτού να είναι ένα τεράστιο, επεκτεινόμενο νέφος σκόνης που παράγεται από τη σύγκρουση δύο μεγάλων σωμάτων σε τροχιά γύρω από το φωτεινό κοντινό αστέρι Fomalhaut. Πώς μπορεί να διαπιστωθεί κάτι τέτοιο; Με παρατηρήσεις σε προηγούμενες και μελλοντικές παρακολουθήσεις. Δεν είναι τόσο απλό, οπότε θα πάρει χρόνο...
«Αυτές οι συγκρούσεις είναι εξαιρετικά σπάνιες και γι 'αυτό είναι μια μεγάλη υπόθεση που πραγματικά μπορούμε να μελετήσουμε», δήλωσε ο András Gáspár του Πανεπιστημίου Tuscon της Αριζόνα. «Πιστεύουμε ότι βρισκόμασταν στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή για να παρακολουθήσουμε ένα τόσο απίθανο γεγονός με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA», πρόσθεσε ο καθηγητής.
«Το σύστημα Fomalhaut είναι το απόλυτο εργαστήριο δοκιμών για όλες τις ιδέες μας σχετικά με το πώς εξελίσσονται οι εξωπλανήτες και τα αστρικά συστήματα», τόνισε ο George Rieke του Παρατηρητηρίου Steward του Πανεπιστημίου της Αριζόνα. «Έχουμε στοιχεία για τέτοιες συγκρούσεις σε άλλα συστήματα, αλλά κανένα από αυτά τα μεγέθη δεν έχει παρατηρηθεί στο ηλιακό μας σύστημα. Αυτό είναι ένα σχέδιο για το πώς οι πλανήτες καταστρέφουν ο ένας τον άλλον», δήλωσε, εμφανίζοντας ως... φυσιολογικό το απόλυτα καταστροφικό σενάριο.
Το αντικείμενο, που ονομάζεται Fomalhaut b, ανακοινώθηκε για πρώτη φορά το 2008, με βάση δεδομένα που ελήφθησαν το 2004 και το 2006. Ήταν εμφανές σε αρκετά χρόνια παρατηρήσεων του Χαμπλ που αποκάλυψαν ότι ήταν μια κινούμενη κουκκίδα. Μέχρι τότε, τα στοιχεία για εξωπλανήτες συνήχθησαν ως επί το πλείστον με έμμεσες μεθόδους ανίχνευσης, όπως λεπτές αστρικές ταλαντώσεις εμπρός και πίσω από πλανήτες που περνούν μπροστά από τα αστέρια τους.
Σε αντίθεση με άλλους εξωπλανήτες, το αντικείμενο ήταν ασυνήθιστα φωτεινό σε ορατό φως, αλλά δεν είχε ανιχνεύσιμη υπογραφή υπέρυθρης θερμότητας. Οι αστρονόμοι υπέθεσαν ότι η προστιθέμενη φωτεινότητα προήλθε από ένα τεράστιο κέλυφος ή δακτύλιο σκόνης που περιβάλλει τον πλανήτη, ο οποίος -δακτύλιος σκόνης- πιθανώς σχετίζεται με σύγκρουση. Η τροχιά του Fomalhaut b εμφανίστηκε επίσης ασυνήθιστη και χαρακτηρίστηκε πολύ εκκεντρική.
«Η μελέτη μας, η οποία ανέλυσε όλα τα διαθέσιμα αρχεία του Hubble στο Fomalhaut αποκάλυψε διάφορα χαρακτηριστικά που μαζί συνθέτουν μια εικόνα που το αντικείμενο σε μέγεθος πλανήτη ίσως και να μην υπήρχε ποτέ», δήλωσε ο Gáspár.
Εικόνες του Χαμπλ που λήφθηκαν το 2014 έδειξΑΝ ότι το αντικείμενο είχε εξαφανιστεί. Τότε προέκυψε το μεγάλο μυστήριο, το οποίο ενισχύθηκε από παλαιότερες εικόνες, οι οποίες έδειχνα ότι το αντικείμενο «εξασθενεί» συνεχώς με την πάροδο του χρόνου. «Είναι σαφές ότι ο Fomalhaut b έκανε πράγματα που δεν πρέπει να κάνει ένας πλανήτης», δήλωσε ο Gáspár.
Η ερμηνεία είναι ότι ο Fomalhaut b επεκτείνεται αργά από μετά τη διάλυσή του. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα διαθέσιμα δεδομένα, οι Gáspár και Rieke πιστεύουν ότι η σύγκρουση συνέβη σε χρονικό διάστημα πολύ κοντά στις πρώτες παρατηρήσεις που έγιναν το 2004. Μέχρι τώρα το σύννεφο συντριμμιών, που αποτελείται από σωματίδια σκόνης, είναι κάτω από το όριο ανίχνευσης του Hubble. Το νέφος σκόνης εκτιμάται ότι έχει πλέον επεκταθεί σε μέγεθος μεγαλύτερο από την τροχιά της Γης γύρω από τον Ήλιο μας.
Εξίσου συγκεχυμένα είναι τα στοιχεία που δείχνουν ότι το αντικείμενο είναι πιθανότερο να ακολουθεί μια διαδρομή διαφυγής, παρά να βρίσκεται σε ελλειπτική τροχιά, όπως είναι το αναμενόμενο για τους πλανήτες. Αυτό βασίζεται στους ερευνητές που προσθέτουν μετέπειτα παρατηρήσεις στις γραφικές παραστάσεις από προηγούμενα δεδομένα. «Ένα πρόσφατα δημιουργημένο τεράστιο νέφος σκόνης, στο οποίο λαμβάνουν χώρα σημαντικές δυνάμεις ακτινοβολίας από το κεντρικό αστέρι Fomalhaut, θα ήταν φυσιολογικό να ακολουθεί μια τέτοια τροχιά», δήλωσε ο Gáspár. «Το μοντέλο μας είναι φυσικά ικανό να εξηγήσει όλες τις ανεξάρτητες παρατηρήσιμες παραμέτρους του συστήματος: τον ρυθμό επέκτασης, το ξεθώριασμα και την τροχιά του».
Επειδή το Fomalhaut b βρίσκεται προς το παρόν μέσα σε ένα τεράστιο δαχτυλίδι παγωμένων συντριμμιών που περικυκλώνουν το αστέρι, τα συγκρουόμενα σώματα πιθανότατα θα ήταν ένα μείγμα πάγου και σκόνης, όπως οι κομήτες που υπάρχουν στη ζώνη Kuiper στο εξωτερικό περιθώριο του ηλιακού μας συστήματος. Ο Gáspár και ο Rieke εκτιμούν ότι καθένα από αυτά τα σώματα που μοιάζουν με κομήτες έχουν μήκος περίπου 125 μίλια (200 χιλιόμετρα, περίπου το μισό μέγεθος του αστεροειδούς Vesta).
Σύμφωνα με τους επιστλημονες της NASA, το μοντέλο τους εξηγεί όλα τα παρατηρούμενα χαρακτηριστικά του Fomalhaut b. Η εξελιγμένη δυναμική μοντελοποίηση σκόνης που έγινε σε ένα σύμπλεγμα υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα δείχνει ότι ένα τέτοιο μοντέλο είναι ικανό να χωρέσει ποσοτικά όλες τις παρατηρήσεις. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ομάδας, το σύστημα Fomalhaut, που βρίσκεται περίπου 25 έτη φωτός από τη Γη, μπορεί να βιώνει ένα από αυτά τα γεγονότα μόνο κάθε 200.000 χρόνια.
Ο Gáspár και ο Rieke - μαζί με άλλα μέλη μιας εκτεταμένης ομάδας - θα παρακολουθήσουν επίσης το σύστημα Fomalhaut με το επερχόμενο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA κατά το πρώτο έτος των επιστημονικών επιχειρήσεων. Η ομάδα θα απεικονίσει άμεσα τις εσωτερικές ζεστές περιοχές του συστήματος, χωρίζοντας χωρικά για πρώτη φορά το αόριστο στοιχείο αστεροειδούς ιμάντα ενός εξωηλιακού πλανητικού συστήματος. Η ομάδα θα αναζητήσει επίσης πιστούς πλανήτες σε τροχιά γύρω από τον Fomalhaut που μπορεί να σμιλεύει βαρυτικά τον εξωτερικό δίσκο. Θα αναλύσουν επίσης τη χημική σύνθεση του δίσκου.
πηγή: protothema.gr
Εικόνα 2: Ο κομήτης Άτλας
και οι γαλαξίες Μ81 και Μ82 στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου, όπως
φωτογραφήθηκαν στις 18 Μαρτίου 2020. Οι γαλαξίες βρίσκονται σε απόσταση 2
εκατομμυρίων ετών φωτός. Image Credit & Copyright: Rolando Ligustri
(CARA Project, CAST).
