To Διάστημα το 2012 σύμφωνα με το New Scientist

Η διάβαση της Αφροδίτης μπροστά από οτν δίσκο του Ηλιου που σημειώθηκε το 2012 θα επαναληφθεί ξανά το 2117   (Φωτογραφία:  NASA

Ακολουθώντας πιστά την παράδοση αυτών των ημερών το περιοδικό «New Scientist» κάνει έναν απολογισμό της χρονιάς που πέρασε μέσα από τα σημαντικότερα γεγονότα που σημειώθηκαν σε διάφορους τομείς. Σας παρουσιάζουμε τις δέκα «στιγμές» που οι συντάκτες του επέλεξαν ως πλέον αξιομνημόνευτες στην πορεία της ανθρωπότητας προς την κατάκτηση – ή και απλώς την καλύτερη γνώση – του Διαστήματος.
Το Curiosity προσεδαφίζεται στον Αρη

Πηγή NASA
Υστερα από ταξίδι 8,5 μηνών το ρομποτικό όχημα της NASA προσεδαφίστηκε στον Κόκκινο Πλανήτη στις 6 Αυγούστου. Το γεγονός σηματοδοτεί πολλές «πρωτιές»: από τα όργανα που συνθέτουν το κινητό εργαστήριο του Curiosity ως τις συσκευές που χρησιμοποιήθηκαν για να το «βοηθήσουν», με κύρια τον γερανό που εξασφάλισε την ομαλή κάθοδό του στο έδαφος του Αρη. Όλα στην αποστολή εξελίσσονται ως τώρα ομαλά και ο εξερευνητής της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας έχει ήδη σταθεί στο ύψος του τίτλου του ανακαλύπτοντας την κοίτη ενός αρχαίου ποταμού και ανιχνεύοντας ίχνη ενώσεων του άνθρακα. Περισσότερες εκπλήξεις – ελπίζουμε ευχάριστες – μας περιμένουν ίσως το 2013. Το ρόβερ συνεχίζει τον δρόμο του προς αναζήτηση στοιχείων που θα μαρτυρούν την ενδεχόμενη ύπαρξη ζωής στο παρελθόν του Κόκκινου Πλανήτη.
Η SpaceX «δένει» στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Πηγή NASA
«Φαίνεται ότι πιάσαμε έναν δράκο από την ουρά».: η θριαμβευτική φράση του αστροναύτη Ντον Πετίτ προς το κέντρο ελέγχου της NASA στις 25 Μαΐου σηματοδοτούσε μια νέα εποχή, αυτή των ιδιωτικών αποστολών σε έναν χώρο που ως τώρα ήταν αυστηρά «κρατικός». Ο «δράκος» που έπιασε ο αστροναύτης με τον ρομποτικό βραχίονα ήταν το διαστημόπλοιο Dragon της ιδιωτικής εταιρείας SpaceX, το πρώτο «εμπορικό» σκάφος που προσδέθηκε ποτέ στον Διεθνή Διατημικό Σταθμό (ISS). Η SpaceX συνέχισε τη «διαστημοπλοϊκή» εμπορική δραστηριότητά της μεταφέροντας το πρώτο ναυλωμένο φορτίο στον ISS (10 Οκτωβρίου) και φέρνοντας επιτυχώς πίσω στη Γη πολύτιμα δείγματα επιστημονικών πειραμάτων και βιολογικών δειγμάτων (28 Οκτωβρίου).
Εξωπλανήτης εντοπίζεται δίπλα μας

Πηγή ESO/L. Calçada
Οι ανακοινώσεις για την ανακάλυψη εξωπλανητών που, αν και κατά τι μεγαλύτεροι, μοιάζουν με τον δικό μας – οι λεγόμενες «υπερ-Γαίες» – πληθαίνουν τελευταία, κάποιες από αυτές όμως είναι πιο… κοντινές από τις άλλες. Στις 17 Οκτωβρίου μια ομάδα αστρονόμων ανακοίνωσε ότι εντόπισε έναν πλανήτη με μάζα παρόμοια με αυτή της Γης πραγματικά στη διπλανή μας γειτονιά – στο Αλφα του Κενταύρου, το πλησιέστερο σε μας αστρικό σύστημα, το οποίο απέχει περίπου 4,2 έτη φωτός από το δικό μας. Αν και βραχώδης, ο παρόμοιος με τη Γη εξωπλανήτης δεν υπάρχει πιθανότητα να φιλοξενεί ζωή: βρίσκεται τόσο κοντά στο άστρο του, το Β του Αλφα του Κενταύρου, ώστε το έτος του διαρκεί μόλις τρεις γήινες ημέρες ενώ η επιφάνειά του είναι υπερβολικά καυτή – πιθανότατα καλύπτεται πλήρως από λάβα.
Η διάβαση της Αφροδίτης

Πηγή NASA
Στις 5 και 6 Ιουνίου οι γήινοι παρατηρητές που έστρεψαν τα τηλεσκόπιά τους προς τον ουρανό μπόρεσαν να παρακολουθήσουν ένα περιοδικό μεν αλλά… αραιό φαινόμενο, την Αφροδίτη να διαβαίνει μπροστά από τον Ηλιο. Κανείς από εμάς δεν θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει ξανά κάτι τέτοιο «ζωντανά», αφού η επόμενη διάβαση του πλανήτη μπροστά από τον δίσκο του άστρου μας θα λάβει χώρα τον επόμενο αιώνα, και συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο του 2117. Στο παρελθόν μόνο έξι διαβάσεις της Αφροδίτης έχουν παρατηρηθεί. Αυτή που σημειώθηκε εφέτος συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των ερευνητών όχι μόνον εξαιτίας της σπανιότητάς της αλλά και επειδή οι μετρήσεις που επέτρεψε να γίνουν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως «βάση» για την παρατήρηση των διαβάσεων εξωπλανητών μπροστά από το άστρο τους αλλά και για τη διερεύνηση της σύστασής της ατμόσφαιράς τους.
Αλεξιπτωτιστής σπάζει το φράγμα του ήχου

Πηγή Jay/Nemeth/Red Bull Stratos
Πέφτοντας σε ελεύθερη πτώση από τη στρατόσφαιρα στις 14 Οκτωβρίου ο αλεξιπτωτιστής και κασκαντέρ Φέλιξ Μπαουμγκάρτνερ έγραψε το όνομά του στην Ιστορία καταρρίπτοντας πολλά ρεκόρ: όχι μόνο έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έσπασε το φράγμα του ήχου χωρίς να βρίσκεται στο εσωτερικό κάποιου σκάφους αλλά επίσης έσπασε τα παγκόσμια ρεκόρ ύψους για επανδρωμένη πτήση με αερόστατο και για πτώση με αλεξίπτωτο. Ο Μπαουμγκάρτνερ, με την υποστήριξη της Red Bull, ανέβηκε με αερόστατο σε ύψος 39 χλμ επάνω από το Νέο Μεξικό και, αφού βγήκε από την ειδική κάψουλα, έπεσε στο κενό. Κατά την ελεύθερη πτώση του η μέγιστη ταχύτητά του έφθασε τα 1.342,8 χλμ την ώρα.
Ο επαναπροσδιορισμός της αστρονομικής σταθεράς


Μια θεμελιώδης μονάδα μέτρησης των αποστάσεων στο Σύμπαν άλλαξε τιμή τη χρονιά που μας πέρασε. Υστερα από απόφαση που ελήφθη τον Σεπτέμβριο σε συνέδριο της Διεθνούς Αστρονομικής Ενωσης στο Πεκίνο, η Αστρονομική Μονάδα (AU) απέκτησε νέο, απλούστερο ορισμό, με αποτέλεσμα η τιμή της να ανέβει από τα περίπου 149.597.870.691 μέτρα στα ακριβώς 149.597.870.700 μέτρα. Ως τώρα η Αστρονομική Μονάδα οριζόταν ως η απόσταση της Γης από τον Ηλιο με έναν υπολογισμό ο οποίος εξαρτάτο από τη μάζα του άστρου μας, η οποία αλλάζει καθώς αυτό εκπέμπει ενέργεια. Ο νέος ορισμός, ο οποίος εξαρτάται μόνο από την ταχύτητα του φωτός στο κενό, είναι απλούστερος και απολύτως «σταθερός». Αν και η τιμή της μονάδας δεν αλλάζει πολύ, η νέα απλουστευμένη ακρίβεια θα διευκολύνει τη ζωή των αστροφυσικών αλλά και θα επιτρέψει καλύτερες μετρήσεις στο μέλλον.
Στον κατάλογο με τα σημαντικότερα «διαστημικά» γεγονότα του «New Scientist» περιλαμβάνονται επίσης:
Ο θάνατος (25 Αυγούστου) του Νιλ Αρμστρονγκ, του πρώτου ανθρώπου που πάτησε το πόδι του στη Σελήνη με την αποστολή Apollo 11 στις 20 Ιουλίου του 1969,
Η ανακοίνωση, τον περασμένο Απρίλιο, σχεδίων για την εξόρυξη πρώτων υλών από αστεροειδείς από δυο επιχειρηματίες, τους Ερικ Αντερσον και Κρις Λουίσκι,  με την υποστήριξη των ιδιοκτητών της Google. Η Planetary Resources, η εταιρεία που ίδρυσαν, θα αρχίσει όπως υποστηρίζουν τη διερεύνηση των διαστημικών πόρων μέσα στην επόμενη πενταετία.
Η ανακοίνωση της έναρξης τουριστικών πτήσεων για τη Σελήνη ως το 2020. Αυτή έγινε στις 6 Δεκεμβρίου από ένα πρώην διοικητικό στέλεχος της NASA, τον Αλαν Στερν, ο οποίος ίδρυσε την εταιρεία Golden Spike για να στείλει ανθρώπους στο φεγγάρι. Με το αστρονομικό κόστος των 1,4 δισ. για μια πτήση δυο ατόμων, ακόμη και ο ίδιος ο εμπνευστής του φιλόδοξου σχεδίου παραδέχεται ότι οι υποψήφιοι πελάτες θα είναι κυρίως οι ξένες διαστημικές υπηρεσίες.
Η παρουσίαση, τον περασμένο Νοέμβριο, της πιο ολοκληρωμένης ανάλυσης των ακτίνων γ στο Σύμπαν – της ακτινοβολίας που εκπέμπουν τα άστρα. Η μελέτη, η οποία έγινε από ερευνητές με βάση τα δεδομένα του διαστημικού τηλεσκοπίου ακτίνων γ Φέρμι, μέτρησε για πρώτη φορά το εξωγαλακτικό φως υποβάθρου (EBL) – τη συνολική ποσότητα του φωτός όλων των άστρων που έλαμψαν στο παρελθόν ή εξακολουθούν να λάμπουν σήμερα – και υπολόγισε την πυκνότητά του. Η ανάλυση των δεδομένων του τηλεσκοπίου Φέρμι αναμένεται να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τον σχηματισμό των άστρων ενώ ήδη «διέλυσε» με τις ακριβέστερες μετρήσεις της κάποιες ενδείξεις για την ύπαρξη σκοτεινής ύλης που είχαν αναφανεί τον Απρίλιο.
Βήμα Science

 

Κυνηγοί πλανητών προβλέπουν: Η πρώτη δίδυμη αδελφή της Γης «θα ανακαλυφθεί το 2013»

Κάπου εκεί έξω, οι αστρονόμοι αναζητούν έναν κόσμο σαν τον δικό μας   (Φωτογραφία:  NASA

Ο πρώτος εξωπλανήτης που μοιάζει πραγματικά με τη Γη όσον αφορά το μέγεθος και τη δυνατότητά του να φιλοξενεί ζωή είναι πολύ πιθανό να ανακαλυφθεί το 2013, εκτιμούν αρκετοί κυνηγοί πλανητών.

Από τους περίπου 800 εξωπλανήτες των οποίων η ύπαρξη έχει επιβεβαιωθεί ως σήμερα, οι περισσότεροι είναι γίγαντες στο μέγεθος του Δία και θεωρείται αδύνατο να επιτρέπουν την εμφάνιση ζωής. Σύγχρονα τηλεσκόπια έχουν εντοπίσει και λίγους πλανήτες στο μέγεθος της Γης, οι οποίοι όμως βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα μητρικά τους άστρα και είναι επομένως υπερβολικά καυτοί.

Η πρόοδος όμως έρχεται με ταχείς ρυθμούς. «Είμαι βέβαιος ότι η πρώτη δίδυμη αδελφή της Γης θα ανακαλυφθεί του χρόνου» δήλωσε στο Space.com ο Άμπελ Μέντεζ, επικεφαλής του Εργαστηρίου Κατοικησιμότας Πλανητών στο Πανεπιστήμιο του Πουέρτο Ρίκο στο Αρεσίμπο.

Την ίδια εκτίμηση έκανε και ο Τζέφ Μέισι, κυνηγός πλανητών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ και μέλος της ομάδας που αναλύει τα δεδομένα της αποστολής Kepler.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Kepler της NASA, σχεδιασμένο ειδικά για τον εντοπισμό μακρινών πλανητικών συστημάτων, έχει ανιχνεύσει από το 2009 μέχρι σήμερα πάνω από 2.300 πιθανούς εξωπλανήτες, ορισμένοι από τους οποίους βρίσκονται στη λεγόμενη «κατοικήσιμη ζώνη» -βρίσκονται δηλαδή στην κατάλληλη απόσταση από το μητρικό τους άστρο ώστε να διαθέτουν υγρό νερό και δυνητικά ζωή.

Το Kepler είναι σχεδιασμένο να ανιχνεύει την ύπαρξη πλανητών από την ανεπαίσθητη μείωση που προκαλούν στη φωτεινότητα των μητρικών τους άστρων κάθε φορά που περνούν από μπροστά τους. Το τηλεσκόπιο ξεκίνησε την αποστολή του με πλανήτες που είναι σχετικά εύκολο να γίνουν αντιληπτοί επειδή είναι μεγάλοι και περνούν συχνά μπροστά από το άστρο επειδή περιφέρονται σε μικρή απόσταση από αυτό.

Με τον καιρό όμως οι τεχνικές βελτιώνονται και το Kepler ανακάλυψε πέρυσι έναν εξωπλανήτη μόλις 2,4 φορές μεγαλύτερο από τη Γη, με την ονομασία Kepler-22b, ο οποίος βρίσκεται μάλιστα εντός της κατοικήσιμης ζώνης.

Σύμφωνα με τον Δρ Μέντεζ του Πανεπιστημίου του Πουέρτο Ρίκο, ένα άλλο όργανο που θα μπορούσε να ανακαλύψει τα πρώτα δίδυμα αδέλφια της Γης είναι το HARPS (Υψηλής Ακρίβειας Ανιχνευτής Πλανητών Γωνιακής Ταχύτητας), το οποίο βρίσκεται εγκατεστημένο σε τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή.

Το HARPS εφαρμόζει διαφορετική τεχνική από το Κepler, καθώς καταγράφει όχι διακυμάνσεις της φωτεινότητας του άστρου, αλλά τους ανεπαίσθητους κλυδωνισμούς που προκαλεί στο άστρο η βαρυτική έλξη των πλανητών του.

Όπως επισημαίνει ο Μέντεζ, αρκετοί από τους πλανήτες που ανακαλύπτει το Kepler είναι υπερβολικά μακριά για να μελετηθούν με την ακρίβεια που απαιτείται. Το HARPS, επομένως, ίσως έχει το πλεονέκτημα.

«Το HARPS πρέπει λογικά να μπορέσει να βρει τους πιο ενδιαφέροντες και πιο κοντινούς δίδυμους αδελφούς της Γης» είπε ο ερευνητής.

ΔΟΛ

Μετεωρίτης στην Καλιφόρνια ήταν ο ταχύτερος που έχει καταγραφεί

 

Η πτώση του μετεωρίτη, η οποία έγινε ορατή στη Βόρεια Καλιφόρνια και τη γειτονική Νεβάδα, καταγράφηκε σε ερασιτεχνικό βίντεο.   (Φωτογραφία:  NASA

Εβδομήνα επιστήμονες από όλο τον κόσμο συνεργάστηκαν για να αναλύσουν τα θραύσματα ενός μετεωρίτη που τρόμαξε την Καλιφόρνια τον Απρίλιο, αλλά και για να υπολογίσουν την τροχιά και την ταχύτητα της πτώσης.

Ο μετεωρίτης του Σάτερς Μιλ, ο οποίος είχε μέγεθος τζιπ και εξερράγη στον ουρανό με την ισχύ μικρού πυρηνικού όπλου, είχε εισέλθει στην ατμόσφαιρα με ταχύτητα 26,8 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, η οποία είναι η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ σε εισερχόμενο βράχο.

Μέχρι σήμερα έχουν συλλεχθεί σε όλη τη Γη δεκάδες χιλιάδες μετεωρίτες, ωστόσο στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων οι επιστήμονες δεν έχουν ιδέα για το πότε έπεσαν ή από ποια περιοχή του Ηλιακού Συστήματος προήλθαν.

Ο Πίτερ Τζένισκενς, ερευνητής στο Ερευνητικό Κέντρο Ames της NASA στην Καλιφόρνια, ζήτησε τη βοήθεια δεκάδων συναδέλφων του για να μελετήσουν το μετεωρίτη του Σάτερς Χιλ, ο οποίος πήρε την ονομασία της τοποθεσίας από όπου συλλέχθηκαν τα περισσότερα θραύσματα του βράχου.

Οι ερευνητές αναφέρουν στο  περιοδικό Science πώς συνδύασαν φωτογραφίες και βίντεο του κομήτη με δεδομένα από μετεωρολογικά ραντάρ, τα οποία συνήθως παρακολουθούν τις βροχοπτώσεις. Χρησιμοποιώντας μεθόδους τριγωνομετρίας, κατάφεραν να υπολογίσουν όχι μόνο την ακραία ταχύτητα εισόδου, αλλά και την πιθανή προέλευση του βράχου: τη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στον Άρη και τον Δία.

Η Ζώνη των Αστεροειδών πιστεύεται εξάλλου ότι είναι η περιοχή από όπου προέρχονται οι περισσότεροι μετεωρίτες που φτάνουν στη Γη. Τα σώματα αυτής της ζώνης θεωρούνται κατάλοιπα από το σχηματισμό του Ηλιακού Συστήματος πριν από 4,6 δισ. χρόνια και η σύστασή τους προσφέρει στοιχεία για τις διαδικασίες σχηματισμού της Γης και των άλλων πλανητών.

Οι αναλύσεις στα δεκάδες θραύσματα έδειξαν ότι ο μετεωρίτης του Σάτερς Χιλ ανήκει στη σχετικά σπάνια κατηγορία των ανθρακούχων χονδριτών: μετεωρίτες που δεν αποτελούνται από μέταλλο αλλά από βράχους με υψηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα.

Τα δείγματα του Σάτερς Χιλ, επισημαίνει η ερευνητική ομάδα, είναι τα πιο καθαρά δείγματα ανθρακούχου χονδρίτη που έχουν συλλεχθεί ως σήμερα και πιθανώς «προσφέρουν μια ματιά στους αρχέγονους αστεροειδείς στους οποίους θα μπορούσε μια μέρα η NASA να στείλει αστροναύτες».

Newsroom ΔΟΛ

Περιπλανώμενο άστρο σηκώνει κύμα καθώς πλέει στο Διάστημα

Όπως η πλώρη ενός πλοίου σχηματίζει ένα κύμα που προπορεύεται στη θάλασσα, ένα γιγάντιο άστρο που περιπλανιέται στο διαστρικό κενό απαθανατίστηκε να δημιουργεί ένα κύμα καθώς περνά μέσα από σύννεφα αερίου και σκόνης.

Το άστρο Ζήτα στον αστερισμό του Οφιούχου, 20 φορές πιο βαρύ και 80.000 φορές πιο λαμπρό από τον Ήλιο, πιστεύεται ότι ανήκε κάποτε σε ένα δυαδικό σύστημα, βρισκόταν δηλαδή σε τροχιά γύρω από ένα άλλο, ακόμα μεγαλύτερο άστρο. Όμως αυτός ο γιγάντιος σύντροφος έφτασε κάποτε στο τέλος της ζωής του, οπότε εξερράγη και έσπρωξε μακριά του το Ζήτα του Οφιούχου.

Έκτοτε, το μοναχικό πια άστρο τρέχει μέσα σε σύννεφα αερίου και σκόνης με ταχύτητα 24 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο.

Η νέα εικόνα ελήφθη με το υπέρυθρο διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA. Δείτε την σε πλήρη ανάλυση.

Το κρουστικό κύμα που σχηματίζει το άστρο απουσιάζει εντελώς από εικόνες στο ορατό μέρος του φάσματος, ωστόσο η υπέρυθρη ακτινοβολία του αντιστοιχήθηκε εδώ με ορατά χρώματα. Το Ζήτα του Οφιούχου είναι το γαλάζιο άστρο στο κέντρο.

Καθώς το άστρο περνά μέσα από τη διαστρική σκόνη, η οποία φαίνεται μπλε, τα σωματίδια που εκτοξεύει διαρκώς στο διάστημα, γνωστά ως αστρικός άνεμος, σπρώχνουν απότομα το διαστρικό υλικό και σχηματίζουν κύματα. Οι περιοχές του κύματος που υφίστανται τη μέγιστη συμπίεση και αναπτύσσουν τη μέγιστη θερμοκρασία εμφανίζονται μπλε.

Το κύμα αυτό (bow shock) είναι ανάλογο με το κύμα που σχηματίζεται μπροστά από την πλώρη (bow) ενός πλοίου, ή το κύμα συμπιεσμένου αέρα που δημιουργείται μπροστά από ένα αεροπλάνο καθώς σπάει την ταχύτητα του ήχου.


^{Το κρουστικό κύμα του Ζ Οφιούχου σε εικόνα του τηλεσκοπίου WISE (NASA/JPL-Caltech/UCLA)}

Το ίδιο κύμα ήταν ορατό σε ένα προηγούμενο πορτρέτο του Ζήτα Οφιούχου με το διαστημικό τηλεσκόπιο WISE της NASA, ωστόσο το Spitzer είναι σχεδιασμένο να παρακολουθεί σε μικρότερες περιοχές του ουρανού και γι΄αυτό δίνει πιο λεπτομερείς.
DOL

 

Ξεκίνησε το ταξίδι του Soyuz για τον διαστημικό σταθμό

Το ρωσικό διαστημόπλοιο Soyuz εκτοξεύτηκε σήμερα από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ στις στέπες του Καζακστάν, με προορισμό τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), μεταφέροντας τρεις αστροναύτες.

Ο Ρώσος Ρόμαν Ρομανένκο, ο Αμερικανός Τόμας Μάρσμπερν και ο Καναδός Κρις Χάντφιλντ είναι οι τρεις επιβάτες του Soyuz TMA-07M.





Το διαστημικό όχημα τέθηκε σε τροχιά περίπου δέκα λεπτά αργότερα. Η πρόσδεσή του με τον ISS έχει προγραμματιστεί για αύριο (Πέμπτη), στις 16:12 ώρα Ελλάδας.

Οι τρεις αστροναύτες, που έχουν όλοι συμμετάσχει σε διαστημικές πτήσεις, θα συναντηθούν στον ISS και τους Ρώσους Όλεγκ Νοβίτσκι και Γιεβγκένι Τερέλκιν, καθώς και με τον Αμερικανό Κέβιν Φορντ που έφθασαν εκεί στις 25 Οκτωβρίου.





Κατά τη διάρκεια της αποστολής τους, οι αστροναύτες αναμένεται να πραγματοποιήσουν πενήντα επιστημονικά πειράματα, κυρίως για να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός συστήματος για την πρόβλεψη φυσικών καταστροφών και σεισμών.

Αναμένεται να επιστρέψουν στη Γη το Μάιο του 2013, ενώ οι άλλοι τρεις αστροναύτες που ήδη βρίσκονται στον ISS θα επιστρέψουν τον Μάρτιο, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της NASA.

Από το 2009, έξι αστροναύτες παραμένουν μόνιμα στον ISS, του οποίου η δυνατότητα (φιλοξενίας) περιοριζόταν προηγουμένως σε τρία μόνο πρόσωπα.


ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ:
ΠΗΓΗ: ΖΟΥΓΚΛΑ.GR

«Εκτός ελέγχου» ο δορυφόρος που εκτόξευσε η Βόρειος Κορέα

H κυβέρνηση της Πιονγιάνγκ είχε παρουσιάσει την εκτόξευση ως θριαμβευτική επιτυχία   (Φωτογραφία:  Associated Press

Ο δορυφόρος που εκτόξευσε την περασμένη εβδομάδα η Βόρειος Κορέα, αψηφώντας τις αντιδράσεις της Δύσης, περιστρέφεται ανεξέλεγκτα και δεν παρουσιάζει σημεία ζωής, αναφέρουν αστρονόμοι στις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Το θετικό πάντως είναι ότι το σκάφος, σε μέγεθος πλυντηρίου, βρίσκεται σε σταθερή τροχιά και δεν θα συντριβεί σύντομα στη Γη.

Η εκτόξευση της περασμένης Τετάρτης τράβηξε την προσοχή της διεθνούς κοινότητας επειδή ο δορυφόρος τέθηκε σε τροχιά με έναν πύραυλο μεγάλου βεληνεκούς, ο οποίος θα μπορούσε με μικρές τροποποιήσεις να μεταφέρει τα πυρηνικά όπλα που είναι γνωστό ότι αναπτύσσει η απομονωμένη χώρα.

«Είναι σαφές ότι το σκέλος της αποστολής που αφορά τον πύραυλο λειτούργησε πολύ καλά για τη Βόρειο Κορέα» δήλωσε στους New York Times o Τζόναθαν ΜακΝτάουελ, αστρονόμος του Χάρβαρντ που παρακολουθεί τις διεθνείς επιχειρήσεις.

«Ο πύραυλος κατέληξε στη σωστή τροχιά, ωστόσο οι ενδείξεις που έχουμε δείχνουν ότι ο δορυφόρος εμφάνισε προβλήματα είτε κατά την άνοδο είτε λίγο αργότερα» ανέφερε.

Ο δορυφόρος θα έπρεπε να διατηρεί με ακρίβεια τον προσανατολισμό του, καθώς φέρεται να είναι εξοπλισμένος με κάμερα που θα παρέμενε στραμμένη στη Γη. Στο τηλεσκόπιο όμως ο δορυφόρος φαίνεται να γίνεται περιοδικά πιο φωτεινός και μετά πιο σκοτεινός, ένδειξη ότι περιστρέφεται αδιάκοπα γύρω από τον εαυτό του, είπε ο ΜακΝτάουελ, προσθέτοντας ότι η απουσία οποιασδήποτε μετάδοσης υποδεικνύει ότι το σκάφος δεν λειτουργεί καθόλου.

Το ίδιο εκτίμησε ο Ρόμπερτ Κρίστι, Βρετανός ραδιοαστρονόμος που προσπάθησε να καταγράψει σήματα από το δορυφόρο αλλά δεν άκουσε τίποτα.

Η ανεξέλεγκτη περιστροφή δεν αναμένεται πάντως να επηρεάσει την τροχιά του δορυφόρου, ο οποίος θα κάνει χρόνια να εισέλθει στη γήινη ατμόσφαιρα και να καταστραφεί κατά τη μετεωρική κάθοδο.

Newsroom ΔΟΛ

Δίδυμα σκάφη της NASA ετοιμάζονται για βουτιά αυτοκτονίας στη Σελήνη

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Οι δορυφόροι πετούσαν για μήνες ο ένας πίσω από τον άλλο. Στο βίντεο, η τελική τους πορεία μέχρι την πρόσκρουση.   (Φωτογραφία:  NASA/JPL-Caltech)

Έχοντας ολοκληρώσει μια λεπτομερή χαρτογράφηση του βαρυτικού πεδίου της Σελήνης, τα δίδυμα σκάφη Grail της NASA πρόκειται να αυτοκαταστραφούν προσκρούοντας σε ένα βουνό κοντά στο βόρειο πόλο του φεγγαριού. Η αυτοκτονία προγραμματίζεται για τις 00.28 ώρα Ελλάδας την Τρίτη.

Οι δύο δορυφόροι, με τις ονομασίες Ebb και Flow, έχουν σχεδόν εξαντλήσει τα καύσιμά τους και οι φθίνουσες τροχιές τους είχαν πέσει σε ύψος μόλις 23 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Σελήνης.

Από την εκτόξευσή τους τον Ιανουάριο του 2012, τα σκάφη της αποστολής Grail πετούσαν σε σχηματισμό, το ένα πίσω από το άλλο, μετρώντας αδιάκοπα τη μεταξύ τους απόσταση.

Οι ανεπαίσθητες μεταβολές στην απόσταση αυτή προκαλούνται από τοπικές ανωμαλίες στο βαρυτικό πεδίο της Σελήνης, οι οποίες αντιστοιχούν σε περιοχές χαμηλότερης ή υψηλότερης πυκνότητας.

Δείτε ακόμα:
Βαρυτικός χάρτης αποκαλύπτει το σημαδεμένο πρόσωπο του φεγγαριού
Παγκόσμιος χάρτης της βαρύτητας κάνει τη Γη να μοιάζει με πατάτα
Περιπλανώμενο ξωτικό χαρτογραφεί τη γήινη βαρύτητα

Η μελέτη της κατανομής της μάζας στη Σελήνη, εξηγεί η NASA σε ανακοίνωσή της, δίνει πληροφορίες για την εσωτερική σύσταση και δομή του δορυφόρου και αναμένεται να βοηθήσουν τους πλανητολόγους να κατανοήσουν πώς σχηματίστηκε η Γη αλλά και άλλοι βραχώδεις πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος.

Οι δύο δορυφόροι θα προσκρούσουν στην επιφάνεια με ταχύτητα 6.051 χιλιόμετρα την ώρα, ή 1,7 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.

Η πρόσκρουση δεν είναι δυνατό να καταγραφεί με τηλεσκόπια αφού το σημείο μηδέν θα βρίσκεται εκείνη την ώρα βυθισμένο στο σκοτάδι.

Newsroom ΔΟΛ

Tο Hubble ανοίγει τα μάτια στους αρχαιότερους γνωστούς γαλαξίες

Τα χρωματιστά τετράγωνα σημειώνουν τις θέσεις των επτά αρχαίων γαλαξιών (Πηγή: NASA, ESA, R.Ellis. UDF 2012

Ομάδα αστρονόμων στις ΗΠΑ εντόπισε με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble επτά πανάρχαιους γαλαξίες. Πρόκειται για γαλαξίες που δημιουργήθηκαν όταν το Σύμπαν βρισκόταν ακόμη στη βρεφική του ηλικία. Ενας εξ αυτών μάλιστα ίσως είναι και ο αρχαιότερος γαλαξίας που γνωρίζουμε.

Δείτε την εικόνα σε πλήρη ανάλυση

Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι το Σύμπαν γεννήθηκε πριν από 13,7 δισ. έτη και για ένα διάστημα περίπου 200 εκατομμυρίων ετών η μόνη δραστηριότητα που υπήρχε ήταν η ψύξη και συνένωση των νεφών υδρογόνου που είχαν δημιουργηθεί μετά τη Μεγάλη Εκρηξη. Πρόκειται για μια περίοδο που οι επιστήμονες έχουν ονομάσει «Κοσμικό Μεσαίωνα» αφού το Σύμπαν ήταν ένας κρύος, σκοτεινός κόσμος.

Οταν οι διεργασίες στα νέφη υδρογόνου ολοκληρώθηκαν άρχισαν να δημιουργούνται οι πρώτοι γαλαξίες και να γεννιούνται τα πρώτα άστρα. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμη αν υπήρξε ένα μεμονωμένο γεγονός που άναψε το φιτίλι και οδήγησε στην ταυτόχρονη γέννηση άστρων στους πρώτους γαλαξίες που είχαν δημιουργηθεί στο Σύμπαν ή ανη συγκεκριμένη διαδικασία εξελίχθηκε σε βάθος χρόνου πολλών εκατομμυρίων ετών.

Οι ερευνητές κατάφεραν με τη βοήθεια του Ηubble να φτάσουν στις εσχατιές του Σύμπαντος και να εντοπίσουν επτά γαλαξίες που οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι δημιουργήθηκαν σε ένα διάστημα 350-600 εκατομμυρίων ετών μετά τη Μεγάλη Εκρηξη. Ενας εξ αυτών, εκτιμάται ότι γεννήθηκε μόλις 380 εκατομμύρια έτη μετά γέννηση του Σύμπαντος. Αν η εκτίμηση επιβεβαιωθεί θα πρόκειται για τον αρχαιότερο γαλαξία που έχει εντοπιστεί μέχρι σήμερα.

«Η έρευνά μας δείχνει ότι δεν υπήρξε ένα μεμονωμένο γεγονός που προκάλεσε τη μαζική δημιουργία γαλαξιών και άστρων αλλά ήταν μια διαδικασία με προοδευτικό χαρακτήρα» αναφέρει ο Μπραντ Ρόμπερτσον, του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Οι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι θα επανέλθουν στις έρευνες στα βάθη του Σύμπαντος όταν τεθεί σε λειτουργία ο διάδοχος του Hubble, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb η εκτόξευση του οποίου έχει προγραμματιστεί για το 2018.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters».

Βήμα Science

 

Κανονικά στην τροχιά του κινείται ο δορυφόρος που εκτόξευσε η Βόρεια Κορέα

  (Φωτογραφία:  ΑΠΕ)

Κανονικά στην τροχιά του κινείται ο δορυφόρος τον οποίο εκτόξευσε την Τετάρτη η Βόρεια Κορέα, προκαλώντας διεθνείς αντιδράσεις και προειδοποιήσεις.

«Ο δορυφόρος που τέθηκε σε τροχιά από έναν πύραυλο Unha-3, κινείται κανονικά», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας της Νότιας Κορέας, Κιμ Μιν-Σέοκ.

«Δε γνωρίζουμε ακόμα το είδος της αποστολής που έχει ο δορυφόρος αυτός. Χρειάζονται περίπου δυο εβδομάδες για να πούμε με βεβαιότητα εάν πράγματι ένας δορυφόρος λειτουργεί. Για την ώρα λειτουργεί κανονικά» τόνισε ο Νοτιοκορεάτης εκπρόσωπος.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο συνήλθε εκτάκτως την Τετάρτη και κεκλεισμένων των θυρών καταδίκασε την εκτόξευση του δορυφόρου εκφράζοντας ανησυχία γι΄αυτό που η Πιονγκγιάνγκ χαρακτήρισε «τεχνολογική πρόοδο».

• Καταδικάζει το Συμβούλιο Ασφαλείας πυραυλική δοκιμή-πρόκληση της Β.Κορέας

Η διεθνής κοινότητα «βλέπει» πίσω από τις ανακοινώσεις της Βόρειας Κορέας συγκαλυμμένη δοκιμή βαλλιστικού πυραύλου κατά παράβαση των αποφάσεων του ΟΗΕ.

«Τα μέλη του ΣΑ καταδικάζουν την εκτόξευση αυτή, η οποία αποτελεί σαφή παραβίαση των αποφάσεων 1718 και 1874 του Συμβουλίου. Τα μέλη του ΣΑ θα συνεχίσουν τις διαβουλεύσεις για την κατάλληλη απάντηση» δήλωσε ο Μαροκινός πρεσβευτής Μοχάμεντ Λουλίσκι, ο οποίος προεδρεύει αυτό τον μήνα στο όργανο του ΟΗΕ.

Γιγάντιο άστρο βρέθηκε να πάσχει από χρόνιο πυρετό!

Το άστρο HR 8752 βρίσκεται στον αστερισμό της Κασσιόπης (Καλλιτεχνική απεικόνιση: A.Lobel / ROB / SRON

Ομάδα ευρωπαίων ερευνητών δημοσίευσε τα ευρήματα από την πολυετή παρατήρηση ενός άστρου που ανήκει στην κατηγορία των «υπεργιγάντων». Πρόκειται για άστρα με διάμετρο δεκάδες ή και εκατοντάδες φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ηλιου τα οποία έχουν φωτεινότητα εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από το μητρικό μας άστρο.

Οι ερευνητές μελετούσαν το άστρο HR 8752 τα τελευταία 30 χρόνια και έκαναν πολύ ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις. Η πιο σημαντική είναι ότι σε αυτό διάστημα η θερμοκρασία στην επιφάνεια του άστρου έχει αυξηθεί περισσότερο από 50%.

Το άστρο

Το HR 8752 βρίσκεται σε απόσταση 11 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό της Κασσιόπης. Είναι ένας από τους 12 υπεργίγαντες που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα στον γαλαξία μας. Πρόκειται για ένα άστρο 250 χιλιάδες φορές πιο λαμπρό από τον Ηλιο που ήταν γνωστό στους επιστήμονες από τα τέλη του 19ου αιώνα. Οι παρατηρήσεις που γίνονταν κατά καιρούς στο άστρο είχαν δείξει ότι στο διάστημα 1900-1980 η ατμοσφαιρική θερμοκρασία του ήταν σταθερή και κυμαινόταν γύρω στους 5 χιλιάδες βαθμούς Κελσίου.

Το εξελικτικό κενό

Το 1980 το HR 8752 εισήλθε σε μια κατάσταση την οποία οι επιστήμονες ονομάζουν «Κίτρινο Εξελικτικό Κενό». Πρόκειται για ένα πολύ σύντομο χρονικά στάδιο στη ζωή ενός υπεργίγαντα κατά το οποίο η θερμοκρασία και η φωτεινότητά του μεταβάλλονται γρήγορα. Μάλιστα το HR 8752 ανήκει σε μια σπάνια υπο-ομάδα της οικογένειας των υπεργιγάντων με αποτέλεσμα και το φαινόμενο του εξελικτικού κενού στο συγκεκριμένο άστρο να έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από εκείνα του εξελικτικού κενού στους «συμβατικούς» υπεργίγαντες.

Οι επιστήμονες ξεκίνησαν να παρατηρούν το άστρο τη δεκαετία του 1980 και , όπως αναφέρουν σήμερα, η θερμοκρασία στην επιφάνειά του έχει αυξηθεί κατά τρεις χιλιάδες βαθμούς Κελσίου έχοντας φτάσει τους 8 χιλιάδες βαθμούς Κελσίου.

«Προβληματιζόμαστε έντονα με τις τρομακτικές μεταβολές που έχουν συμβεί στο άστρο μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα» αναφέρει ο Αλεξ Λομπέλ, του Βασιλικού Παρατηρητηρίου του Βελγίου (ROB) που είναι μέλος της ερευνητικής ομάδας. Η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική διότι προσφέρει νέα στοιχεία σε ό,τι αφορά την κατανόηση των υπεργιγάντων για τους οποίους σήμερα γνωρίζουμε λίγα.

H έρευνα για το HR 8752 δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astronomy and Astrophysics».

Βήμα Science

Χιονισμένο τοπίο στον Άρη δεν είναι καθόλου ειδυλλιακό

Ο χιονισμένος κρατήρας βρίσκεται στην οροσειρά στην οροσειρά Charitum Montes. Οι καφέ σχηματισμοί που διακρίνονται στη λεκάνη είναι αμμόλοφοι.

 

Το τοπίο μοιάζει σχεδόν χριστουγεννιάτικο, στην πραγματικότητα όμως θα ήταν υπερβολικά κρύο ακόμα και για τον Άη Βασίλη: το πασπαλισμένο χιόνι είναι ξηρός πάγος, δηλαδή κατεψυγμένο διοξείδιο του άνθρακα.

Η ESA, το ευρωπαϊκό αντίστοιχο της NASA, δημοσίευσε αυτή την τρισδιάστατη εικόνα του Άρη, η οποία δημιουργήθηκε από στερεοσκοπικά και τοπογραφικά δεδομένα που συνέλεξε ο δορυφόρος Mars Express στις 18 Ιουνίου, λίγο πριν από την αρχή του φθινοπώρου στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη (δείτε το ημερολόγιο των εποχών στον Άρη στο platetary.org)

Η θερμοκρασία επιφανείας στον Άρη κυμαίνεται από τους -140 βαθμούς Κελσίου στους πόλους στη διάρκεια του χειμώνα μέχρι τους +35 βαθμούς στο ισημερινό καλοκαίρι. Όπως συμβαίνει και στη Γη, οι χιονοπτώσεις είναι εποχιακό φαινόμενο.

Στον Άρη δεν υπάρχουν πάντως βροχοπτώσεις, αφού ούτε το νερό ούτε το διοξείδιο του άνθρακα μπορούν να υπάρξουν σε υγρή μορφή σε συνθήκες χαμηλής θερμοκρασίας. Αντίθετα, το CO₂ εξαχνώνεται, δηλαδή μετατρέπεται απευθείας από στερεό σε αέριο.

Μεγάλες ποσότητες ξηρού πάγου καλύπτουν τους πόλους του πλανήτη και πρόσφατα η NASA ανίχνευσε ενδείξεις χιονόπτωσης στο νότιο πόλο.

H εικόνα (δείτε την σε πλήρη ανάλυση) δείχνει έναν χιονισμένο κρατήρα στην οροσειρά Charitum Montes, η οποία έχει μήκος σχεδόν 1.000 χιλιόμετρα και είναι ορατή από τη Γη με ένα σχετικά ισχυρό τηλεσκόπιο.

Η οροσειρά βαφτίστηκε επίσημα από τον Έλληνα αστρονόμο Ευγένιο Μιχαήλ Αντωνιάδη (1870-1944) στο έργο του La Planète Mars που δημοσιεύτηκε το 1929.

Η περιοχή που καλύπτει η εικόνα βρίσκεται επίσης σχετικά κοντά στον Κρατήρα Γκέιλ τον οποίο εξερευνά από τον Αύγουστο το τροχοφόρο ρομπότ Curiosity της NASA.
DOL NEWSROOM

 

Αποκαλύφθηκε το «βίαιο» παρελθόν της Σελήνης

Δημιουργήθηκε ο πιο ακριβής έως τώρα χάρτης βαρύτητας oυράνιων σωμάτων

 

Ο πιο ακριβής έως τώρα χάρτης βαρύτητας της Σελήνης από την αποστολή Grail αποκαλύπτει το βίαιο γεωλογικό παρελθόν του φεγγαριού, λόγω βομβαρδισμού από απανωτές προσκρούσεις.

Πιο αναλυτικά, δύο «δίδυμοι» δορυφόροι της NASA, στο πλαίσιο της αποστολής Grail, που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, δημιούργησαν τον ακριβέστερο έως σήμερα χάρτη του πεδίου βαρύτητας του φεγγαριού και, γενικότερα, οποιουδήποτε άλλου ουράνιου σώματος. Μεταξύ άλλων, ο χάρτης αποκαλύπτει το βίαιο παρελθόν του φεγγαριού, καθώς οι απανωτές προσκρούσεις κομητών και αστεροειδών έχουν αφήσει τα ίχνη τους όχι μόνο στην επιφάνεια της Σελήνης (τους ορατούς κρατήρες), αλλά και βαθύτερα στο αόρατο εσωτερικό του φλοιού της. 

Αντίθετα με τη Γη όπου η αέναη κίνηση των τεκτονικών πλακών, η ηφαιστειακή δραστηριότητα και η διάβρωση των εδαφών έχουν σβήσει τα ίχνη των αρχαίων προσκρούσεων, ιδίως κατά τη νεαρή ηλικία του πλανήτη μας, στη Σελήνη τόσο η επιφάνεια όσο και το εσωτερικό της έχουν μείνει σχεδόν ανέπαφα στο πέρασμα δισεκατομμυρίων χρόνων. Παρέχουν, έτσι, ένα γεωλογικό αρχείο των βίαιων συμβάντων του παρελθόντος, ιδίως κατά την πρώιμη φάση του ηλιακού μας συστήματος.

Οι επιστήμονες της NASA και του πανεπιστημίου ΜΙΤ παρουσίασαν τα ευρήματά τους στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης, καθώς και σε τρεις ξεχωριστές εργασίες στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Reuters.

Οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδομένα που συνέλλεξαν από τον Μάρτιο οι δορυφόροι "Ebb" και "Flow" της αποστολής Grail (Gravity Recovery and Interior Laboratory), οι οποίοι από το Σεπτέμβριο του 2011 πετούν σε ύψος περίπου 55 χλμ και σε απόσταση έως 200 χλμ. μεταξύ τους, αλλά σε απόλυτο συντονισμό. Οι παραμικρές αποκλίσεις στην μεταξύ τους απόσταση -σε συνδυασμό με άλλα τοπογραφικά στοιχεία- καταγράφουν τις μεταβολές στο πεδίο βαρύτητας της Σελήνης που προκαλούνται λόγω των διαφορετικών γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών στην επιφάνεια και στο υπέδαφός της και, συνεπώς, εξαιτίας της άνισης κατανομής της μάζας.

Ο νέος χάρτης υψηλής ανάλυσης του φεγγαριού, που προκύπτει από τις μετρήσεις του Grail, δείχνει τις διακυμάνσεις της βαρύτητας που προκαλούνται είτε από τα εξογκώματα (π.χ. βουνά), είτε από τα βαθουλώματα του εδάφους (π.χ. κρατήρες), αλλά και από τις βαθύτερες γεωλογικές δομές στο εσωτερικό της Σελήνης, αποκαλύπτοντας σε όλο το μεγαλείο του πλέον τα «κατάγματα» και τα συντριπτικά πλήγματα που έχει υποστεί ο φλοιός του φεγγαριού στο παρελθόν.

Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, κάτω από τη γεμάτη κρατήρες επιφάνεια, ο φλοιός της Σελήνης είναι σχεδόν τελείως κονιορτοποιημένος (σε ποσοστό 98%) από τις πολλαπλές πτώσεις διαφόρων ουράνιων σωμάτων. Η ανακάλυψη δείχνει ότι το φεγγάρι μας και πιθανώς η ίδια η Γη, κατά το πρώτο δισεκατομμύριο χρόνια μετά τη δημιουργία τους (σε μια εποχή που εμφανίστηκαν οι πρώτοι μικροοργανισμοί), υπέστησαν ακόμα πιο μαζική και καταστροφική επίθεση τεράστιων βράχων από το διάστημα, από ό,τι εκτιμούσαν ως τώρα οι επιστήμονες.

«Ήταν γνωστό ότι οι πλανήτες έχουν πληγεί από ισχυρές προσκρούσεις, αλλά κανείς δεν φανταζόταν ότι ο φλοιός της Σελήνης είχε υποστεί τέτοια χτυπήματα. Αποτελεί πράγματι μεγάλη έκπληξη», δήλωσε η Μαρία Ζούμπερ, καθηγήτρια γεωφυσικής του ΜΙΤ και επικεφαλής της αποστολής Grail.

Οι νέες μετρήσεις δείχνουν ότι ο σεληνιακός φλοιός έχει πάχος 34 έως 43 χιλιομέτρων και είναι κατά 10 έως 20 χλμ. πιο λεπτός από ό,τι πίστευαν έως τώρα οι γεωλόγοι. Μάλιστα κάτω από μερικές επίπεδες περιοχές, φαίνεται πως δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου φλοιός, γεγονός που σημαίνει ότι εκεί ακριβώς υπάρχει ένα «παράθυρο» προς τον βαθύτερο γεωλογικό στρώμα, τον μανδύα του φεγγαριού, που βρίσκεται μεταξύ φλοιού και πυρήνα.

Ο χάρτης αποκαλύπτει ότι ο ανώτερος σεληνιακός φλοιός δεν περιλαμβάνει πολλά πυκνά πετρώματα, αλλά αποτελείται κυρίως από πορώδη υλικά, που υπέστησαν κατακερματισμό στο παρελθόν. Ανάμεσα σε αυτό το ελαφρύτερο υλικό παρατηρούνται επίσης διάσπαρτοι μεγάλοι υπόγειοι -μήκους έως 500 χιλιομέτρων- γραμμικοί «τάφροι», αποτελούμενοι από βαρύτερο και πυκνότερο υλικό, το οποίο πιθανώς προέρχεται από στερεοποιημένο μάγμα που ανήλθε υψηλότερα μετά τις προσκρούσεις.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

 

Tο 2020 το Curiosity θα έχει παρέα!

Η διαστημική υπηρεσία NASA ανακοίνωσε σήμερα ότι θα κατασκευάσει ένα νέο ρομπότ, και θα φτιαχτεί εξ ολοκλήρου από υλικά που «περίσσεψαν» από την κατασκευή του Curiosity, του ρομποτικού οχήματος που διεξάγει έρευνες στον Άρη.

Εάν όλα πάνε καλά, το νέο όχημα θα αποσταλεί στον Κόκκινο Πλανήτη το 2020 και θα έχει ως στόχο τη συλλογή πετρωμάτων και δείγματος του εδάφους.

Τελευταία ενημέρωση: Τετάρτη, 5 Δεκεμβρίου 2012, 22:56

Γεμάτος πάγο ο πλανήτης Ερμής, σύμφωνα με τη NASA

Κι ας είναι πιο κοντά στον Ήλιο από κάθε άλλον...

 

Τι κι αν είναι ο κοντινότερος στον Ήλιο πλανήτης, ο Ερμής αποδεικνύεται «παγάκι» καθώς οι επιστήμονες που συνεργάζονται με την NASA ανακάλυψαν 100 δισεκατομμύρια με ένα τρισεκατομμύριο τόνους πάγου, στον κατά τα άλλα... θερμό πλανήτη.

Ενδεικτικό της θερμότητάς του είναι το γεγονός ότι κατά τις μεσημεριανές ώρες, η θερμοκρασία στον Ερμή μπορεί να αγγίξει πάνω από 420 βαθμούς Κελσίου.

Όμως, κατά περίεργο τρόπο, στους πόλους του Ερμή, βαθειά μέσα στους κρατήρες του, όπου δεν πέφτει ποτέ το φως του Ήλιου, οι θερμοκρασίες πέφτουν κάτω από τους -180 βαθμούς Κελσίου.

«Σε αυτά τα πλανητικά σώματα, υπάρχουν κρυφά σημεία στα οποία συμβαίνουν πολύ ενδιαφέροντα πράγματα (σε επιστημονικό επίπεδο)» τονίζει ο David J. Lawrence, υψηλόβαθμος επιστήμονας στο τμήμα Applied Physics Laboratory του Πανεπιστημίου Johns Hopkins και συνεργάτης της NASA.

Τα ευρήματα των ειδικών παρουσιάστηκαν σε εργασίες που δημοσιέυθηκαν την Πέμπτη στον ιστότοπο journal Science.

Αστρονόμοι ανακάλυψαν μαύρη τρύπα 17 δισ. φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο

 

Αμερικανοί αστρονόμοι πιστεύουν ότι ανακάλυψαν, κρυμμένη σε ένα μακρινό γαλαξία, ίσως τη μεγαλύτερη μαύρη τρύπα που έχει εντοπιστεί ποτέ, έναν γίγαντα με μάζα 17 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από εκείνη του Ήλιου.

Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα είναι τόσο μεγάλη που ισοδυναμεί με το 14% της συνολικής μάζας του γαλαξία της, αντί για το περίπου 0,1% μιας "συνηθισμένης" μαύρης τρύπας. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι ένα τόσο υψηλό ποσοστό ενδέχεται να υποχρεώσει τους ειδικούς να αναθεωρήσουν τις θεωρίες τους για το σχηματισμό των γαλαξιών.

Η τεράστια NGC 1277 απέχει 220 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη και βρίσκεται σε ένα γαλαξία δέκα φορές μικρότερο από τον δικό μας. "Πρόκειται πραγματικά για έναν παράξενο γαλαξία", ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο Καρλ Γκέμπχαρντ του Πανεπιστημίου του Τέξας, στο Όστιν.

"Σχεδόν ολόκληρος ο γαλαξίας αυτός αποτελείται από μια μαύρη τρύπα. Θα μπορούσε να είναι το πρώτο αστρικό αντικείμενο μιας νέας τάξης, αυτής των γαλακτικών μαύρων τρυπών", πρόσθεσε ο ερευνητής και εκ των συγγραφέων της μελέτης που δημοσιεύτηκε σήμερα στη βρετανική επιστημονική επιθεώρηση Nature.

Η NGCC 1277 είναι σίγουρα η δεύτερη μεγαλύτερη μαύρη τρύπα που έχει εντοπιστεί ποτέ και θα μπορούσε κάλλιστα να καταλάβει την πρώτη θέση της κατάταξης. Η μάζα της μεγαλύτερης, που ανακαλύφθηκε το 2011, δεν έχει ακόμη υπολογιστεί με ακρίβεια. Ενδέχεται να είναι από 6 έως 37 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ήλιου.

Θεωρητικά μια μαύρη τρύπα σχηματίζεται όταν ένα πολύ μεγάλο άστρο καταρρέει, καθώς τελειώνει η ζωή του. Μπορεί όμως κατόπιν να συνεχίσει να μεγαλώνει καταβροχθίζοντας άλλα, γειτονικά άστρα ή να συγχωνευτεί με άλλες μαύρες τρύπες. Ωστόσο η NGC 1277 θέτει σε αμφισβήτηση αυτήν τη θεωρία, λόγω του μεγέθους της που είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τον γαλαξία που την φιλοξενεί.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι θα χρειαστούν περισσότερες μελέτες για να διαπιστωθεί αν αυτή η υπερμεγέθης μαύρη τρύπα είναι μοναδική στο είδος της ή αν θα μπορούσε να αποκαλύψει ένα μηχανισμό σχηματισμού αστρικών σωμάτων που αγνοούσαμε μέχρι σήμερα.

Το ινστιτούτο Μαξ Πλανκ, που επέβλεψε τη μελέτη, σημείωσε ότι ο γαλαξίας που φιλοξενεί τη μαύρη τρύπα φαίνεται ότι σχηματίστηκε πριν από οκτώ δισεκατομμύρια χρόνια και πιθανότατα η μορφή του δεν έχει αλλάξει σημαντικά από τότε.

Βρήκαν τον PAC MAN στα φεγγάρια του Κρόνου!

Όσοι έζησαν την δεκαετία του 80 αποκλείεται έστω και μια φορά να μην έπιασαν τον μοχλό για να παίξουν τον θρυλικό Pac-Man.

Οι ερευνητές της αποστολής Cassini της NASA πάντως τον βρήκαν σε έναν δορυφόρο του Κρόνου!

Ο δορυφόρος ή φεγγάρι του Κρόνου λέγεται Τηθυος και στην επιφάνειά του οι εναλλαγές στην θερμοκρασία έπαιξαν περίεργα παιχνίδια...

Όπως γράφουν οι επιστήμονες, ο Pac-Man σχηματίζεται από περιοχές με υψηλότερη θερμοκρασία σε σχέση με την υπόλοιπη επιφάνεια του δορυφόρου.

Η "θερμική ανωμαλία" στον δορυφόρο καταγράφηκε με το υπέρυθρο φασματόμετρο του Cassini, το οποίο μελετά το σύστημα του Κρόνου από το 2004. Οι θερμότερες περιοχές του δορυφόρου έχουν θερμοκρασία -183 βαθμούς Κελσίου, ενώ οι πιο ψυχρές, όπως το άνοιγμα του «στόματος» του Pac-Man, είναι 15 βαθμούς ψυχρότερες.

Το ίδιο σχήμα είχε βρεθεί το 2010 και στον Μίμα, ένα ακόμα φεγγάρι του Κρόνου.

Αμμοθύελλα απειλεί να καταπιεί τον Άρη και το ρομπότ-βετεράνο Opportunity

Τα λευκά βέλη σημειώνουν τα όρια της θύελλας σε αυτή την εικόνα που καλύπτει σχεδόν όλο τον πλανήτη NASA/JPL-Caltech/MSSS   (Φωτογραφία:  NASA/JPL-Caltech

Η πρώτη ανοιξιάτικη αμμοθύελλα στο βόρειο ημισφαίριο του Άρη έχει ήδη καλύψει μια τεράστια έκταση ανάμεσα στο ρομπότ Curiosity και τον γερασμένο του συνάδελφο Opportunity, στην άλλη άκρη του πλανήτη. Αν η αμμοθύελλα τυλίξει τελικά όλο τον Άρη όπως έχει συμβεί παλαιότερα, το  Opportunity δεν αποκλείεται να τα βρει κυριολεκτικά σκούρα.

«Εάν η θύελλα επεκταθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, το ρομπότ Opportunity θα επηρεαζόταν περισσότερο» αναφέρει ανακοίνωση του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια, το οποίο διαχειρίζεται και τα δύο ρομπότ.

Δείτε επίσης:
Η δορυφορική εικόνα της θύελλας σε πλήρη ανάλυση
Φήμες για «ιστορική ανακάλυψη» του Curiosity στον Άρη Η σκόνη που επικάθεται στους ηλιακούς συλλέκτες του Opportunity θα μείωνε δραστικά την παροχή ενέργειας στο ρομπότ, ενώ η αιωρούμενη σκόνη θα εμπόδιζε τη συλλογή φωτογραφιών και άλλων δεδομένων.

Η πτώση στην παροχή ενέργειας θα ήταν μια σοβαρή δοκιμασία για το κουρασμένο Opportunity, το οποίο συνεχίζει την περιήγησή του στον Άρη από το 2004, έχοντας ξεπεράσει κατά πολύ την ονομαστική διάρκεια ζωής του, η οποία είχε οριστεί στις 90 μόνο μέρες.

Λιγότερο ανθεκτικό αποδείχθηκε το πανομοιότυπο ρομπότ Spirit, το οποίο έφτασε στον προορισμό του ταυτόχρονα με το Opportunity, κόλλησε όμως στην άμμο το 2009 και σίγησε για πάντα λίγους μήνες αργότερα.

Η αμμοθύελλα έγινε αντιληπτή στις 10 Νοεμβρίου από τον Αναγνωριστικό Δορυφόρο του Άρη (MRO) και παρακολουθείται τώρα από τη NASA σε καθημερινή βάση. Αμμοθύελλες που είχαν εκδηλωθεί παλαιότερα στην ίδια περιοχή επεκτάθηκαν αργότερα σχεδόν σε ολόκληρη την επιφάνεια του Άρη, την οποία έκρυψαν εντελώς για αρκετούς μήνες.

Πάντως η νέα θύελλα δεν έχει πλησιάσει το Opportunity σε απόσταση μικρότερη από 1.348 χιλιόμετρα, αν και η ορατότητα στο σημείο όπου βρίσκεται το ρομπότ παρουσίασε μια μικρή μείωση.

Σε αντίθεση με το Opportunity, το οποίο δεν διαθέτει δικό του μετεωρολογικό σταθμό, το πολύ μεγαλύτερο Curiosity είναι εξοπλισμένο με το όργανο REMS, ισπανικής κατασκευής, το οποίο παρακολουθεί διαρκώς τις περιβαλλοντικές συνθήκες,

Οι μετρήσεις του REMS δείχνουν τώρα πτώση της ατμοσφαιρικής πίεσης και άνοδο της νυχτερινής θερμοκρασίας κατά τις νυχτερινές ώρες.

Οι αμμοθύελλες στον Άρη προκαλούν συχνά άνοδο της θερμοκρασίας επειδή η αιωρούμενη σκόνη απορροφά περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία. Μετρήσεις του δορυφόρου MRO έδειχναν ότι η άνοδος της θερμοκρασίας στην περιοχή της νέας θύελλας έφτασε τους 25 βαθμούς Κελσίου -ένα εντυπωσιακό νούμερο, δεδομένου ότι η μέση επιφανειακή θερμοκρασία στον πλανήτη είναι -65 βαθμοί και η μέγιστη +35 βαθμοί.

Οι μηχανικοί της αποστολής Curiosity έχουν πάντως λάβει υπόψη τους τις αμμοθύελλες, οι οποίες συνήθως ξεσπούν με τον ερχομό της άνοιξης στο βόρειο ημισφαίριο, κάτι που συνέβη πριν από λίγες εβδομάδες.

Σε αντίθεση με το Opportunity, το οποίο κινείται με ηλιακή ενέργεια, το Curiosity βασίζεται σε μια θερμοηλεκτρική γεννήτρια πλουτωνίου που μπορεί να λειτουργεί αδιάλειπτα για δεκαετίες.

Η μόνη επίπτωση από την αμμοθύελλα θα ήταν πιθανότατα η μειωμένη ορατότητα που θα εμπόδιζε τη λήψη φωτογραφιών.

πηγή:ΔΟΛ

Σε δημοπρασία στη Βιέννη Έναντι 200.000 ευρώ πωλήθηκε συλλογή φωτογραφιών της NASA

Η συλλογή αποτελείται από 2456 φωτογραφίες και 2144 διαφάνειες της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας   (Φωτογραφία:  ΑΠΕ )

---

Έναντι 200.000 ευρώ πωλήθηκε σε δημοπρασία στη Βιέννη μία πολύ σημαντική σειρά φωτογραφιών από τη NASA, τη διαστημική υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η συλλογή αποτελείται από 2456 φωτογραφίες και 2144 διαφάνειες της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας.

Στην ίδια δημοπρασία μια άλλη παρτίδα φωτογραφιών, αυτή τη φορά προερχόμενη από τη Ρωσία, πωλήθηκε έναντι του ποσού των 60.000 ευρώ.

Η συγκεκριμένη συλλογή φωτογραφιών είναι αφιερωμένη στην εξερεύνηση του διαστήματος. Στην εν λόγω παρτίδα περιλαμβάνονται 335 φωτογραφίες.

Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ/Γαλλικό

Φήμες για «ιστορική ανακάλυψη» του Curiosity στον Άρη

Αυτοπορτρέτο του Curiosity στον Άρη. Το ρομπότ μπορεί να ελπίζει ότι θα περάσει στην Ιστορία   (Φωτογραφία:  NASA/JPL )

Οι εικασίες δίνουν και παίρνουν μετά τη δήλωση ενός ερευνητή της NASA ότι το ρομπότ Curiosity στον Άρη μετέδωσε δεδομένα που «θα μπουν στα βιβλία Ιστορίας».

Ένας από τους επιστήμονες της αποστολής, ο γεωλόγος Τζον Γκρότζινγκερ του Caltech (του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνια) δήλωσε στο αμερικανικό NPR ότι τα «συναρπαστικά» δεδομένα συλλέχθηκαν με το όργανο SAM του τροχοφόρου ρομπότ.

Ανεξάρτητος πλανητολόγος που κλήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα στο περιοδικό Wired εκτίμησε ότι η ανακάλυψη αφορά την παρουσία οργανικών μορίων στον Κόκκινο Πλανήτη.

Η NASA πάντως τηρεί σιγή ιχθύος μέχρι να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματα. Ο Γκρότζινγκερ, ο οποίος διευκρίνισε στο ΝPR ότι οι αναλύσεις πιθανότατα θα διαρκέσουν εβδομάδες, ανέφερε αργότερα στο Wired ότι τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν σε συνέντευξη Τύπου που προγραμματίζει η NASA στη διάρκεια του συνεδρίου της Αμερικανικής Ένωσης Γεωφυσικής, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στο Σαν Φρανσίσκο από τις 3 έως τις 7 Δεκεμβρίου.

Το SAM (Sample Analysis on Mars, Ανάλυση Δειγμάτων στον Άρη) καταλαμβάνει σχεδόν το μισό όγκο του Curiosity και θεωρείται το σημαντικότερο όργανο της αποστολής. Στην πραγματικότητα είναι ένα ολόκληρο κινητό εργαστήριο, το οποίο περιλαμβάνει φασματόμετρο μάζας για την ταυτοποίηση χημικών στοιχείων, αέριο χρωματογράφο για τη χημική ανάλυση πετρωμάτων, καθώς και φασματόμετρο λέιζερ για τη μέτρηση ελαφρών στοιχείων που σχετίζονται με τη ζωή, όπως ο άνθρακας, το οξυγόνο και το άζωτο.

Δεδομένου ότι η βασική αποστολή του Curiosity είναι να εξετάσει αν ο Άρης μπορούσε ποτέ να φιλοξενεί μικροβιακή ζωή, ένα από τα κύρια ερωτήματα που καλείται να απαντήσει το SAM είναι το εάν ο πλανήτης διαθέτει οργανικά μόρια.

«Αν πρόκειται να περάσει στα βιβλία της Ιστορίας [όπως δήλωσε ο Δρ Γκρότζινγκερ], αυτό που θα περίμενα να έχει ανακαλυφθεί είναι οργανικά μόρια» δήλωσε στο Wired o Πίτερ Σμιθ, πλανητολόγος του Πανεπιστημίου της Αριζόνα.

Ο Σμιθ ήταν επιστημονικός υπεύθυνος της αποστολής Phoenix που έφτασε στον Άρη το 2008. Το στατικό ρομπότ Phoenix θέρμανε ένα δείγμα εδάφους αναζητώντας οργανικές ουσίες, ωστόσο το εγχείρημα απέτυχε λόγω της παρουσίας υπερχλωρικών αλάτων, τα οποία καταστρέφουν τα οργανικά μόρια σε υψηλές θερμοκρασίες.

Ο Σμιθ δήλωσε ότι δεν θα του προκαλούσε έκπληξη αν υπήρχαν απλά οργανικά μόρια στον Άρη, δεδομένου ότι τέτοιες ενώσεις είναι γνωστό ότι υπάρχουν σε αστεροειδείς που πέφτουν στον πλανήτη ως μετεωρίτες.

«Θα ήταν πάντως εκπληκτικό αν έβρισκαν τη χημική υπογραφή περίπλοκων οργανικών μορίων» πρόσθεσε ο ερευνητής.

Ο Σμιθ τόνισε επίσης ότι κανείς δεν μπορεί να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα μέχρι να αποσαφηνιστεί η κατάσταση από τη NASA. Ο πλανητολόγος αναφέρθηκε μάλιστα σε ένα ατυχές περιστατικό στη διάρκεια της αποστολής Phoenix, όταν η ομάδα του εξέταζε υπό άκρα μυστικότητα τα δεδομένα για τα υπερχλωρικά άλατα. Η μυστικοπάθεια της ομάδας του οδήγησε σε φήμες για την ανακάλυψη ζωής στον Άρη, οι οποίες κορυφώθηκαν όταν ένα αμερικανικό μέσο ανέφερε εσφαλμένα ότι ένας από τους επιστήμονες της αποστολής βρισκόταν ήδη σε επαφή με τον Λευκό Οίκο.

Φήμες για την ανακάλυψη εξωγήινων είχαν κυκλοφορήσει και το 2010, όταν η NASA προανήγγειλε μια ανακοίνωση για παράξενο μικρόβιο που θα προσέφερε «στοιχεία για την εξωγήινη ζωή».

Η ανακάλυψη τελικά αφορούσε ένα βακτήριο που υποτίθεται ότι χρησιμοποιούσε στο DNA του το δηλητηριώδες στοιχείο αρσενικό. Αργότερα, όμως, τα ευρήματα της NASA διαψεύστηκαν.

Όπως σχολίασε ο Σμιθ, «όταν κανείς κρατά μυστικά, ο κόσμος αρχίζει να σκέφτεται τα πιο τρελά πράγματα».

ΔΟΛ

Σπάνια περίπτωση πλανήτη που ανακαλύφθηκε με άμεση παρατήρηση

Ο πλανήτης διακρίνεται ως κόκκινη κουκκίδα πάνω αριστερά. Η λάμψη του άστρου στο κέντρο έχει μπλοκαριστεί (Πηγή: NAOJ / Subaru / J. Carson / T. Currie)

Από τους περίπου 850 εξωπλανήτες των οποίων η ύπαρξη έχει επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι έγιναν αντιληπτοί μόνο με έμμεσες μεθόδους. Τώρα, Γερμανοί αστρονόμοι παρουσιάζουν μια από τις ελάχιστες πραγματικές εικόνες ενός τέτοιου κόσμου -δείχνει έναν γιγάντιο πλανήτη που περιφέρεται γύρω από ένα επίσης γιγάντιο άστρο σε απόσταση 170 ετών φωτός.

Ο νέος εξωπλανήτης, ανακοίνωσε τη Δευτέρα το Ινστιτούτο Αστρονομίας Max Planck στη Χαϊδελβέργη, ήταν δυνατό να απεικονιστεί άμεσα κυρίως επειδή είναι πολύ νέος -το μητρικό του άστρο, το Κάππα της Ανδρομέδας, έχει ηλικία μόλις 30 εκατομμυρίων ετών, συγκριτικά με τα 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια ζωής του Ήλιου.

Το στοιχείο-κλειδί είναι ότι, σε αντίθεση με τη Γη, η οποία έχει πλέον κρυώσει μετά το σχηματισμό της, ο νέος γιγάντιος πλανήτης παραμένει ζεστός και εκπέμπει θερμότητα με τη μορφή υπέρυθρης ακτινοβολίας, η οποία καταγράφηκε με το ιαπωνικό τηλεσκόπιο Subaru που λειτουργεί στη Χαβάη.

Εκτός από το μεγάλο μέγεθος και την υπέρυθρη ακτινοβολία του, ένας άλλος παράγοντας που διευκόλυνε τον εντοπισμό του πλανήτη είναι η μεγάλη απόσταση που τον χωρίζει από το μητρικό του άστρο -περίπου 8 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, ή 1,8 φορές η απόσταση του Ποσειδώνα από τον Ήλιο.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν προηγμένο λογισμικό για να διακρίνουν το αμυδρό υπέρυθρο φως του πλανήτη μέσα στην εκτυφλωτική λάμψη του άστρου, το οποίο έχει μάζα 2,5 φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου και είναι το μεγαλύτερο άστρο γύρω από το οποίο έχουν ανακαλυφθεί ως σήμερα πλανήτες.

Περιγράφοντας την τεχνική που χρησιμοποιήθηκε στην ανακάλυψη, ο Δρ Κρίστιαν Τάλμαν, μέλος της ερευνητική ομάδα, αναφέρει ότι το να προσπαθεί κανείς να εντοπίσει έναν πλανήτη μέσα στη λάμψη του μητρικού του άστρου είναι σαν να προσπαθεί να διακρίνει από απόσταση αρκετών χιλιομέτρων μια πυγολαμπίδα που πετά γύρω από έναν προβολέα των 300 Watt.

Αυτός εξάλλου είναι ο λόγος που οι περισσότεροι γνωστοί εξωπλανήτες έχουν γίνει αντιληπτοί μόνο από τις επιδράσεις που έχουν στην κίνηση και την φωτεινότητα των μητρικών τους άστρων. Μέχρι σήμερα, μόνο 11 πλανητικά συστήματα έχουν παρατηρηθεί άμεσα.

Η τεχνολογία όμως προχωρά με γρήγορους ρυθμούς, και οι αστρονόμοι ελπίζουν ότι τα τηλεσκόπια του μέλλοντος όχι μόνο θα διακρίνουν άμεσα αυτούς τους ξένους κόσμους, αλλά θα μπορούν και να αναλύουν τη φασματική υπογραφή της ατμόσφαιράς τους αναζητώντας σημεία ζωής.

Για να είμαστε πάντως ακριβείς, ο πλανήτης που φωτογράφισε το τηλεσκόπιο Subaru υπάρχει περίπτωση να μην είναι καν πλανήτης. Η τεράστια μάζα του αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να πρόκειται για «καφέ νάνο», ένα είδος μικρού, αμυδρού άστρου που δεν μπορεί να συντηρήσει τις αντιδράσεις σύντηξης που τροφοδοτούν τον Ήλιος.

Το πιθανότερο όμως είναι ότι το αντικείμενο της εικόνας είναι πλανήτης, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Astrophysical Journal Letters. H μελέτη είναι επίσης διαθέσιμη στην υπηρεσία προδημοσίευσης arXiv. ΔΟΛ

Απώλεια επαφής με τους ρωσικούς δορυφόρους και τον ISS λόγω κομμένου καλωδίου !

H διαστημική υπηρεσία Roscosmos διαβεβαίωσε ότι οι επικοινωνίες έχουν αποκατασταθεί 

H Ρωσία έχασε για λίγο την επαφή με τους δορυφόρους της και με το ρωσικό τμήμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS) λόγω ενός κομμένου καλωδίου στην περιοχή της Μόσχας, μεταδίδουν το απόγευμα της Τετάρτης τα ρωσικά πρακτορεία.

Η υπηρεσία Διαστήματος Roscosmos έσπευσε πάντως να διαβεβαιώσει ότι η βλάβη δεν επηρέασε τη λειτουργία των δορυφόρων και του ISS, καθώς οι επικοινωνίες δρομολογήθηκαν τελικά μέσω εναλλακτικών δικτύων.

Το καλώδιο φέρεται να κόπηκε από συνεργείο οικοδομών. «Ένα καλώδιο έχει κοπεί, και το κέντρο ελέγχου πτήσεων [TSOUP, ανατολικά της Μόσχας] δεν έχει πλέον επικοινωνία» δήλωσε ανώνυμη πηγή στο πρακτορείο Interfax.   

«Οι ειδικοί μας δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να ελέγχουν από απόσταση τους πολιτικούς δορυφόρους ούτε το ρωσικό τμήμα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού» ανέφερε διαφορετική πηγή στο πρακτορείο RIA Novosti.

Εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας δήλωσε στο Interfax ότι το περιστατικό δεν επηρέασε την επικοινωνία με τους στρατιωτικούς δορυφόρους.

Όπως αναφέρει το Reuters, ο εκπρόσωπος της Roscosmos Αλεξέι Κουζνέτσοφ διαβεβαίωσε αργότερα ότι οι επικοινωνίες έχουν αποκατασταθεί και ότι η βλάβη δεν θα επηρεάσει την αποστολή του σκάφους Soyuz που θα μεταφέρεο πίσω στη Γη τρία μέλη του πληρώματος του ISS τη Δευτέρα.

Σύμφωνα πάντως με το RIA, θα χρειαστούν τουλάχιστον 48 ώρες μέχρι να επιδιορθωθεί το καλώδιο δεδομένων.

Το ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα έχει υποστεί μια σειρά από παταγώδεις αποτυχίες το τελευταίο διάστημα, όπως η απώλεια τουλάχιστον τριών δορυφόρων κατά την εκτόξευση, καθώς και η απώλεια της φιλόδοξος αποστολής Fobos-Grunt που θα ταξίδευε στον Φόβο, ένα από τα δύο μικρά φεγγάρια του Άρη.

Μετά τον παροπλισμό των αμερικανικων διαστημικών λεωφορείων, τα ρωσικά Soyuz είναι τα μόνα σκάφη που μπορούν να μεταφέρουν πληρώματα από και προς τον ISS.
ΔΟΛ

 

Το Σύμπαν έχει σχεδόν σταματήσει να παράγει άστρα

Τα περισσότερα άστρα που βλέπουμε στο Σύμπαν είναι στην πραγματικότητα αντίκες   (Φωτογραφία:  NASA )

Δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα -ολόκληρο το Σύμπαν δείχνει να βρίσκεται σε βαθιά ύφεση. Η μεγαλύτερη έρευνα του είδους της αποκαλύπτει ότι ο ρυθμός παραγωγής νέων άστρων συνεχώς μειώνεται και είναι σήμερα 30 φορές μικρότερος από ό,τι στην κορύφωσή του. Και αν περιμένουμε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, ίσως θα μπορέσουμε να δούμε το φως του τελευταίου άστρου που ανάβει μέχρι το τέλος του χρόνου.

«Θα μπορούσε κανείς να πει ότι το Σύμπαν υποφέρει εδώ και καιρό από μια μακρά, σοβαρή κρίση: το κοσμικό ΑΕΠ είναι σήμερα μόλις το 3% αυτού που ήταν στην κορύφωση του σχηματισμού άστρων» σχολιάζει ο Ντέιβιντ Σομπράλ του Πανεπιστημίου του Λάιντεν στην Ολλανδία, επικεφαλής της διεθνούς ομάδας.

Όλα τα άστρα σχηματίζονται από νέφη σκόνης και αέριου υδρογόνου, του πρώτου και του πλέον άφθονου χημικού στοιχείου που σχηματίστηκε μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Σύμφωνα με τις κρατούσες θεωρίες για την αστρογένεση, τα πρώτα άστρα άρχισαν να σχηματίζονται πριν από 13,4 δισ. χρόνια, περίπου 300 εκατ. χρόνια μετά το Μπιγκ Μπανγκ.

Δεδομένου ότι υπήρχαν τότε τεράστιες διαθέσιμες ποσότητες υδρογόνου, τα πρώτα αυτά άστρα πιστεύεται ότι ήταν γίγαντες, με μάζα εκατοντάδες φορές μεγαλύτερη από του Ήλιου, ήταν όμως και εξαιρετικά βραχύβια, με διάρκεια ζωής μόνο μερικά εκατομμύρια χρόνια.

Τη στιγμή του θανάτου τους, τα άστρα αυτά εκρήγνυντο σε σουπερνόβα και σκόρπιζαν στο Διάστημα το λιγοστό υδρογόνο που τους περίσσευε, μαζί με όλα τα βαρύτερα στοιχεία που είχαν δημιουργήσει στο εσωτερικό τους με αντιδράσεις πυρηνικής σύντηξης.

Τα μισά από όλα τα άστρα που έχουν υπάρξει ποτέ δημιουργήθηκαν πριν από τουλάχιστον 9 δισ. χρόνια

Όλα αυτά τα υλικά ανακυκλώνονται προκειμένου να σχηματιστεί η επόμενη γενιά άστρων. Ο Ήλιος, για παράδειγμα, είναι άστρο τρίτης γενιάς και σχηματίστηκε από τα κατάλοιπα των προηγούμενων γενιών.

Όπως φαίνεται, καθώς η διαδικασία προχωράει ο ρυθμός αστρογένεσης επιβραδύνεται. Για να διερευνήσουν το θέμα, ο Δρ Σομπράλ και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν επίγεια τηλεσκόπια για να εξετάσουν γαλαξίες που βρίσκονταν σε διαφορετικές αποστάσεις. Όσο πιο μακριά βρίσκεται ένας γαλαξίας, τόσο πιο αρχαίος είναι, γεγονός που επιτρέπει στους αστρονόμους να μελετούν την εξέλιξη του Σύμπαντος. Τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν για τη νέα μελέτη είναι δέκα φορές περισσότερα σε σχέση με προηγούμενες απόπειρες, επισημαίνουν οι ερευνητές.

Εξετάζοντας τα σωματίδια άλφα που είναι γνωστό ότι εκπέμπονται από τις διαδικασίες αστρογένεσης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα μισά από όλα τα άστρα που έχουν υπάρξει ποτέ δημιουργήθηκαν πριν από τουλάχιστον 9 δισ. χρόνια, ενώ τα υπόλοιπα μισά δημιουργήθηκαν έκτοτε.

Ο ρυθμός παραγωγής νέων άστρων, δείχνει η μελέτη, κορυφώθηκε πριν από 11 δισ. χρόνια και έκτοτε βαίνει συνεχώς μειούμενος.

Όπως σχολιάζει ο Δρ Σομπράλ, «αν η παρατηρούμενη μείωση συνεχιστεί, τότε στην υπόλοιπη ιστορία του Σύμπαντος θα σχηματιστούν μόνο 5% περισσότερα άστρα, ακόμα κι αν περιμένουμε για πάντα.

Η έρευνα δημοσιεύεται Monthly Notices of the Royal Astronomical Society και είναι διαθέσιμη στην υπηρεσία προδημοσίευσης arXiv.

 ΔΟΛ

Μετρώντας το απόφωτο όλων των άστρων που υπήρξαν

Χάρτης των ακτίνων γάμμα σε όλο τον ουρανό. Το κόκκινο αντιστοιχεί σε πηγές εντός του Γαλαξία μας (Πηγή: ΝASA/DOE/Fermi LAT Collaboration) 

Με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Fermi ομάδα επιστημόνων στην Αυστρία κατάφερε να εντοπίσει το φως των πρώτων άστρων που δημιουργήθηκαν στο Σύμπαν. Η ανακάλυψη αναμένεται να προσφέρει νέα στοιχεία για τις διεργασίες που οδήγησαν στη γέννηση των άστρων και των γαλαξιών αμέσως μετά τη Μεγάλη Εκρηξη, μέσα από το καυτό νέφος υδρογόνου.
Το εξωγαλαξιακό φως
Το φως των πανάρχαιων και πολύ μακρινών άστρων είναι εξαιρετικά δύσκολο να παρατηρηθεί με άμεσο τρόπο. Ομως το φως των πρώτων άστρων αποτελεί μέρος μιας διάχυτης ομίχλης φωτονίων που είναι γνωστή με τον όρο «Εξωγαλαξιακό Φως Υποβάθρου». Το εξωγαλαξιακό φως διαπερνά όλο το Σύμπαν και στην ουσία αυτό το φως αποτελεί ένα κοσμικό ημερολόγιο αφού σε αυτό υπάρχουν δεδομένα για όλα τα άστρα που υπήρξαν ποτέ στο Σύμπαν. 
Τα μπλάζαρ
Το πρόβλημα είναι ότι οι εκπομπές φωτός από το  ηλιακό μας σύστημα και τον Γαλαξία μας καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την παρατήρηση του εξωγαλαξιακού φωτός. Γι αυτό και οι επιστήμονες επιλέγουν ως καλύτερους στόχους για παρατήρηση τα λεγόμενα μπλάζαρ. Πρόκειται για πολύ μακρινούς γαλαξίες με τεράστιες μελανές οπές, το φως των οποίων διαπερνά το εξωγαλαξιακό φως με τρόπο ανάλογο με εκείνον που το φως ενός προβολέα διαπερνά την ομίχλη.
Από τις μαύρες τρύπες των μπλάζαρ εκπέμπονται στο Διάστημα εξαιρετικής ενέργειας ακτίνες γάμμα. Σύμφωνα με τους ειδικούς από τα μπλάζαρ εκπέμπονται φωτόνια με ενέργειες μεγαλύτερες από 10 GeV – ένα δισεκατομμύριο φορές μεγαλύτερη από την ενέργεια των φωτονίων του ορατού φωτός. Οσο μακρύτερα από εμάς βρίσκεται ένα μπλάζαρ, τόσο περισσότερο θα εμφανίζεται «σβησμένη» η ακτινοβολία γάμμα που εκπέμπει καθώς θα περνά από το εξωγαλαξιακό φως υποβάθρου. Καθώς οι επιστήμονες είχαν ξεχωριστά στοιχεία για το πόσο λαμπρά θα έπρεπε να είναι τα μπλάζαρ και πόσο μακριά από εμάς, μπόρεσαν να υπολογίσουν πόσο «σβήστηκαν» από το εξωγαλαξιακό φως οι ακτίνες γάμμα που αυτά εκμπέμπουν. Ετσι υπολόγισαν και την ένταση του εξωγαλαξιακού φωτός. Αν από αυτό αφαιρέσει κανείς τη γνωστή ένταση των νεότερων άστρων και γαλαξιών, το υπόλοιπο πρέπει να είναι το φως από την πρώτη γενεά άστρων.
Η ανακάλυψη
Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Ινσμπρουκ μελέτησαν 150 μπλάζαρ από τα περισσότερα από 1000 που έχει εντοπίσει το Fermi. H κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι τα πρώτα άστρα είχαν τουλάχιστον 100 φορές μεγαλύτερη μάζα από εκείνη του Ηλιου. Οι ερευνητές μελετώντας τα νέα δεδομένα που συνέλεξαν και συγκρίνοντας τα με τα υπάρχοντα θεωρητικά μοντέλα για τη δομή του εξωγαλαξιακού φωτός κατέληξαν σε μια σειρά από συμπεράσματα. 
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών, η δημιουργία της πρώτης γενεάς άστρων έφθασε στο απώγειό τη αφού πέρασαν τουλάχιστον 500 εκατομμύρια έτη μετά τη Μεγάλη Εκρηξη. Μια δεύτερη διαπίστωση των ερευνητών είναι ότι πρώτη γενεά άστρων σχηματίστηκε με πολύ πιο αργό ρυθμό από εκείνο που προβλέπουν πολλά μοντέλα. Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Science Express.
Βήμα Science

ΜΕ ΤΗΣ ...ΧΑΒΑΗΣ ΜΟΙΑΖΕΙ ΤΟ ΧΩΜΑ ΣΤΟΝ ΑΡΗ!

Οι κόκκοι της αρειανής άμμου βρέθηκαν να έχουν κρυστάλλους όμοιους με εκείνους του βασαλτικού εδάφους, που υπάρχει στις ηφαιστειακές περιοχές όπως η Χαβάη   (Φωτογραφία:  Associated Press

Χώμα που μοιάζει εντυπωσιακά με την ηφαιστειακή άμμο των νησιών της Χαβάης έδειξε η πρώτη ανάλυση ορυκτών στην επιφάνεια του Άρη από το όργανο ακτίνων-Χ του ρόβερ Curiosity. Ήταν η πρώτη φορά που μια τέτοια επιστημονική τεχνική (φασματοσκοπία ακτίνων-Χ) εφαρμόστηκε για να αναλυθεί το έδαφος σε ένα άλλο πλανήτη εκτός της Γης.
Οι κόκκοι της αρειανής άμμου, που αναλύθηκαν χημικά μετά την εκπομπή πάνω τους μιας δέσμης ακτίνων Χ, βρέθηκαν να έχουν κρυστάλλους όμοιους με εκείνους του βασαλτικού εδάφους, που υπάρχει στις ηφαιστειακές περιοχές όπως η Χαβάη, όπως ανακοίνωσαν οι επιστήμονες της NASA, σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Reuters.
Το εν λόγω εύρημα, που επιβεβαιώνει τις έως τώρα θεωρίες των επιστημόνων, αυξάνει την πιθανότητα κάποτε ο «κόκκινος πλανήτης» να είχε φιλοξενήσει μικροβιακή ζωή. Η σύσταση του εδάφους ενός πλανήτη θεωρείται ότι αντανακλά τις διαδικασίες που έλαβαν χώρα πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, όπως το κλίμα του.
Η αρχική ορυκτολογική ανάλυση δείχνει ότι το έδαφος του Άρη μοιάζει με τα γήινα ηφαιστειακά υλικά και αποτελείται κυρίως από άστριο, ολιβίνη και πυρόξενους. Περίπου το μισό έδαφος που αναλύθηκε, αποτελείται από μη κρυσταλλικά υλικά, όπως ηφαιστειακή ύαλο. Η παρατηρούμενη διάβρωση του αρειανού εδάφους μπορεί να έχει διάφορες αιτιολογίες, όπως αλληλεπίδραση με νερό και οξυγόνο, ανεμοθύελλες ή πτώση αστεροειδών.
Το αμερικανικό ρόβερ, που προσεδαφίστηκε στον Άρη τον Αύγουστο, κινείται κοντά στον ισημερινό του πλανήτη, μέσα στον γιγάντιο κρατήρα Γκέιλ, που αποτελεί προϊόν πρόσκρουσης.
Αν και η φασματοσκοπία ακτίνων-Χ υπάρχει ως τεχνολογία εδώ και περίπου ένα αιώνα, η μεγάλη δυσκολία, που απαίτησε πολλά χρόνια ερευνών από τους μηχανικούς της NASA, ήταν η συρρίκνωσή της από ένα μηχάνημα μεγέθους ψυγείου σε ένα όχι μεγαλύτερο από κουτί παπουτσιών, έτσι ώστε το σχετικό επιστημονικό όργανο (με την ονομασία CheMin) να χωράει πάνω στο ρόβερ. Οι ακτίνες Χ διαθλώνται μέσα από τους κρυστάλλους του υλικού - στόχου και, ανάλογα με τον τρόπο που αντανακλώνται πίσω στο όργανο, εξάγονται τα ανάλογα συμπεράσματα για τη χημική σύνθεση και τη δομή του υλικού.
Το επόμενο σημαντικό βήμα θα είναι η ανάλυση δειγμάτων εδάφους του Άρη από ένα άλλο όργανο, το SAM, που θα αναζητήσει την παρουσία οργανικών μορίων, που περιέχουν άνθρακα, ώστε να αντληθούν περισσότερα στοιχεία για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής κάποτε στον γειτονικό πλανήτη.
Το Curiosity, κινούμενο με ταχύτητα έως 4 εκατοστών το δευτερόλεπτο, έχει διανύσει περίπου απόσταση 480 μέτρων μέχρι σήμερα.

ΔΟΛ,  ΑΠΕ-ΜΠΕ

Το Curiosity παίρνει μια πρώτη γεύση των εδαφών του Άρη

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εικόνα με το δείγμα εδάφους που έχει συλλέξει το Curiosity και το οποίο θα αναλύσει αναζητώντας ίχνη ζωής στον Αρη   (Φωτογραφία:  NASA/JPL-Caltech )

Το Curiosity, ο ρομποτικός εξερευνητής του Άρη, συνέλεξε ένα μικρό δείγμα εδάφους του Κόκκινου Πλανήτη και ξεκίνησε τις αναλύσεις με τα προηγμένα όργανα που διαθέτει. Βασικός στόχος των επιτελών της αποστολής σε αυτή την εξέταση είναι να αποκαλυφθούν τα διάφορα συστατικά του εδάφους και ειδικότερα εκείνα των μεταλλικών στοιχείων που υπάρχουν σε αυτό. Η ανάλυση θα αποκαλύψει εκτός των άλλων και το κατά πόσον είναι πιθανόν τα συστατικά αυτά να υποστηρίξουν τη μικροβιακή ζωή.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προξένησαν στους ερευνητές κάποια λαμπερά ρινίσματα που αρχικώς αποδόθηκαν σε υλικό προερχόμενο από τον ίδιο τον ρομποτικό εξερευνητή Curiosity. Τελικά όμως φαίνεται πως μάλλον τα ρινίσματα αυτά προέρχονται από κάποιο μέταλλο του Κόκκινου Πλανήτη και διεσπάρησαν ύστερα από την τομή που πραγματοποίησε στο έδαφος ο ρομποτικός βραχίονας. Σε κάθε περίπτωση οι ερευνητές θα επιχειρήσουν να συντάξουν την πλήρη «λίστα» των ορυκτών του Άρη.

Τα ρομπότ που τα προηγούμενα χρόνια εξερεύνησαν τον Άρη δεν διέθεταν τέτοια όργανα ανάλυσης και έτσι είναι η πρώτη φορά που θα γίνει ένα τεστ που μπορεί ενδεχομένως να αποκαλύψει την ύπαρξη ζωής στον πλανήτη. Γι αυτό και η επιστημονική κοινότητα αναμένει τα αποτελέσματα της ανάλυσης με μεγάλο ενδιαφέρον.

Βήμα Science