Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2018

Η βασανιστική κάθοδος του InSight στον Άρη. Προσεδαφίστηκε με ασφάλεια το InSight στον Άρη

    

Προσεδαφίστηκε με ασφάλεια το InSight στον Άρη Το διαστημικό επιστημονικό σκάφος InSight της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας προσεδαφίστηκε στις 22.00 ώρα Ελλάδος στον Άρη, με σκοπό να μελετήσει το εσωτερικό του και τους σεισμούς του. 

Η πρώτη εικόνα που έστειλε το InSight  από τον Άρη
Η πρώτη εικόνα που έστειλε το InSight από τον Άρη

Έπειτα από ένα διαπλανητικό ταξίδι διάρκειας σχεδόν επτά μηνών, το InSight προσεδαφίστηκε στον Άρη, έχοντας διασχίσει με επιτυχία την ατμόσφαιρα του «Κόκκινου Πλανήτη».



«Προσεδάφιση επιβεβαιώθηκε!» ανακοίνωσαν οι υπεύθυνοι. Οι μηχανικοί και επιστήμονες της Nasa ξέσπασαν σε χειροκροτήματα και επιφωνήματα χαράς.

Πρόκειται για την πρώτη προσεδάφιση της NASA από το 2012 (ρόβερ Curiosity) και είναι η πρώτη φορά που θα μελετηθεί από ένα ρομποτικό γεωλογικό εργαστήριο το εσωτερικό, η σύνθεση και ειδικότερα η τεκτονική δραστηριότητα όχι μόνο του Άρη, αλλά και οποιουδήποτε άλλου πλανήτη πέρα από τη Γη.
Το InSight έχει μία «κληρονομιά» να χρησιμοποιήσει, τον ίδιο συνδυασμό θερμικής ασπίδας, αλεξίπτωτου και πυραύλων ανάποδης ώθησης (retro-rockets), τα οποία αποδείχθηκαν ιδιαίτερα επιτυχή στην τοποθέτηση του Phoenix στον Αρκτικό του Άρη το 2007.


«Έχουμε κάνει όλες τις προετοιμασίες για να σιγουρευτούμε ότι η είσοδος, η κάθοδος και η προσεδάφιση θα διεξαχθούν όσο πιο ομαλά γίνεται», εξήγησε ο επικεφαλής της αποστολής Tom Hoffman πριν την προσεδάφιση και πρόσθεσε ότι «ο Άρης όμως σαν πλανήτης δεν είναι πάντα φιλικός. Πιστεύουμε ότι η ομάδα μας είναι έτοιμη, πιστεύουμε ότι το σκάφος είναι έτοιμο. Απλά δεν ξέρουμε εάν ο Άρης είναι έτοιμος».



Ο στόχος της αποστολής

Αυτή είναι η πρώτη αποστολή αφιερωμένη αποκλειστικά στην κατανόηση του εσωτερικού του Άρη. Οι επιστήμονες θέλουν να γνωρίσουν πως είναι δομημένος ο πλανήτης, από τον πυρήνα του μέχρι την επιφάνεια.

Το μεγαλύτερο μέρος του InSight κατασκευάσθηκε από την αμερικανική αεροδιαστημική εταιρεία​Το μεγαλύτερο μέρος του InSight κατασκευάσθηκε από την αμερικανική αεροδιαστημική εταιρεία Lockheed Martin Space, αλλά βρετανικής και γαλλικής κατασκευής είναι οι αισθητήρες και ο σεισμογράφος του, που θα ανιχνεύουν τις δονήσεις και τα σεισμικά κύματα στο εσωτερικό του Άρη. Lockheed Martin Space, αλλά βρετανικής και γαλλικής κατασκευής είναι οι αισθητήρες και ο σεισμογράφος του, που θα ανιχνεύουν τις δονήσεις και τα σεισμικά κύματα στο εσωτερικό του Άρη. Η ταχύτητα των κυμάτων αυτών αλλάζει ανάλογα με το υλικό μέσω του οποίου ταξιδεύουν, κάτι που επιτρέπει να εξαχθούν συμπεράσματα για το εσωτερικό του πλανήτη. Έτσι, με τη βοήθεια αυτών των κυμάτων είναι δυνατό να προκύψει ένας τρισδιάστατος «χάρτης» του εσωτερικού του Άρη - μια ανάλογη μέθοδος εφαρμόζεται από τους γεωλόγους και στη Γη.

Θα είναι ο πρώτος σεισμογράφος τοποθετημένος απευθείας πάνω στην επιφάνεια του Άρη και θα είναι χιλιάδες φορές πιο ακριβής από εκείνους που βρίσκονταν πάνω στις διαστημοσυσκευές Viking το 1976. Ο πρώτος σεισμογράφος σε άλλο ουράνιο σώμα είχε τοποθετηθεί στη Σελήνη το 1969 από την αποστολή «Απόλλων 11».

Γερμανικής κατασκευής -από το Γερμανικό Αεροδιαστημικό Κέντρο DLR- θα είναι το αυτόματο όργανο ΗΡ3 (Heat Flow and Physical Properties Package) που θα ανοίξει τη βαθύτερη τρύπα -βάθους έως πέντε μέτρων- που θα έχει ποτέ ανοιχτεί σε άλλο ουράνιο σώμα, προκειμένου να γίνουν μετρήσεις της εσωτερικής θερμότητας. Κάτι τέτοιο είχε γίνει μόνο στη Σελήνη από την τελευταία αποστολή «Απόλλων 17», όταν οι αστροναύτες Γιουτζίν Σέρναν και Τζακ Σμιτ με ένα χειροκίνητο τρυπάνι είχαν σκάψει σε βάθος τριών μέτρων.



Εκτός από το Εθνικό Κέντρο Διαστημικών Μελετών της Γαλλίας (CNES) που έφτιαξε το ευαίσθητο σεισμογραφικό όργανο SEIS (Seismic Experiment for Interior Structure), σε συνεργασία με τα βρετανικά πανεπιστήμια Imperial και Οξφόρδης, συμβολή είχαν η ελβετική πολυτεχνική σχολή ΕΤΗ, το Κέντρο Διαστημικής Έρευνας της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών και το Κέντρο Αστροβιολογίας της Ισπανίας. Ένα άλλο αμερικανικής κατασκευής επιστημονικό όργανο (Rotation and Interior Structure Experiment-RISE) θα καταγράψει τις διακυμάνσεις στον άξονα περιστροφής του Άρη, κάτι που θα δώσει στοιχεία για το εάν ο πυρήνας είναι στερεός ή υγρός.

Από τον συνδυασμό όλων των επιστημονικών δεδομένων, αναμένεται να προκύψει μια εικόνα για την εξέλιξη και τα σημερινά χαρακτηριστικά του φλοιού, του μανδύα και του πυρήνα του πλανήτη, κάτι που θα επιτρέψει να εξαχθούν -σε σύγκριση και με τη Γη- ευρύτερα συμπεράσματα για τον σχηματισμό και την εξέλιξη των βραχωδών πλανητών του ηλιακού μας συστήματος. Οι επιστήμονες είναι ιδιαίτερα περίεργοι να μάθουν αν ο Άρης διαθέτει ένα καυτό λιωμένο πυρήνα από σίδηρο όπως και η Γη.

Οι επιστήμονες γνωρίζουν πως είναι δομημένο το εσωτερικό της Γης και έχουν φτιάξει επαρκή μοντέλα που περιγράφουν την απαρχή αυτού του σχηματισμού από τη γέννηση του ηλιακού συστήματος περισσότερα από 4,5 δις χρόνια πριν.

Η Γη όμως είναι μία μόνο περίπτωση και ο Άρης θα προσφέρει στους ερευνητές μία διαφορετική οπτική στο πως σχηματίζεται και εξελίσσεται ένας βραχώδης πλανήτης μέσα στον χρόνο.

Ο κύριος ερευνητής της αποστολής του InSight Bruce Banerdt τόνισε: «Οι μικρές λεπτομέρειες, για το πως εξελίσσονται οι πλανήτες είναι που κατά τη γνώμη μας κάνουν τη διαφορά μεταξύ της Γης, όπου μπορεί κάποιος εύκολα να κάνει διακοπές και ενός πλανήτη όπως η Αφροδίτη όπου θα απανθρακωθεί κάποιος σε δευτερόλεπτα ή του Άρη όπου θα παγώσει σε δευτερόλεπτα».


Η βασανιστική κάθοδος του InSight στον Άρη
Ήταν ακριβώς 20.46 στο Παρίσι το βράδυ της Δευτέρας 26 Νοεμβρίου. Στο μεγάλο αμφιθέατρο του κέντρου Επιστήμης και Βιομηχανίας στη γαλλική πρωτεύουσα δεν έπεφτε καρφίτσα. Στους παράπλευρους διαδρόμους εκατοντάδες άτομα είχαν στριμωχτεί και παρακολουθούσαν τις εξελίξεις από τις τεράστιες οθόνες τηλεόρασης.

Εκατόν πενήντα εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά, η αποστολή InSight εισερχόταν στην πιο κρίσιμη φάση της, για την ακρίβεια στα περίπου οκτώ κρισιμότερα λεπτά της μακράς πορείας από τη Γη μέχρι τον Άρη.

Το διαστημόπλοιο που μετέφερε τη συσκευή Insight απογειώθηκε από την Καλιφόρνια στις 5 Μαΐου. Ουδείς γνωρίζει τι μπορεί να συμβεί έπειτα από τόσους μήνες ταξίδι όταν μία κάψουλα με ένα ρομπότ εισέρχεται με 20.000 χιλιόμετρα την ώρα στην ατμόσφαιρα του «Κόκκινου Πλανήτη». Ξαφνικά αυτός ο μικρός έστω όγκος μετατρέπεται σε μία μεγάλη διάπυρη σφαίρα. Πέρασαν μερικά δευτερόλεπτα και ύστερα από ένα μεγάλο τράνταγμα που υπέστη η συσκευή όταν ακούμπησε την ατμόσφαιρα του Άρη, η θερμική ασπίδα του διαστημοπλοίου έδειξε στον ηλεκτρονικό δείκτη 1.500 βαθμούς Κελσίου.

Οι παριστάμενοι επιστήμονες, πρόεδροι και διευθυντές όλων των υπηρεσιών διαστήματος της Γαλλίας, οι υπεύθυνοι των επιστημονικών προγραμμάτων για το διάστημα, διπλωμάτες και πολιτικοί ξέσπασαν σε ένα αυθόρμητο χειροκρότημα. Το InSight προσεδαφίστηκε ομαλά.



Αλλά γιατί τόσο μεγάλο ενδιαφέρον από τη γαλλική πλευρά; Είναι τόσο απλό όσο το αβγό του Κολόμβου. Μπορεί το διαστημόπλοιο που μετέφερε τη συσκευή να κατασκευάστηκε στις ΗΠΑ, ο εσωτερικός ωστόσο πυρήνας και η καρδιά του InSight είναι γαλλική υπόθεση. Επί της ουσίας, το InSight είναι ένας υπερσύγχρονος σεισμογράφος ο οποίος για δύο χρόνια θα παρακολουθεί τα χτυπήματα της καρδιάς του «Κόκκινου Πλανήτη». Ουδείς μπορεί να μετρήσει την αγωνία όλων αυτών των ανθρώπων που γνωρίζουν ότι η αποστολή του InSight είναι το ίδιο ίσως και περισσότερο σημαντική από τις προηγούμενες αποστολές του ανθρώπου στον Άρη.

Η αγωνία είχε να κάνει με αυτά τα σχεδόν οκτώ βασανιστικά λεπτά που είναι και η καθυστέρηση για να έρθει το σήμα από τον Άρη στη Γη λόγω της απόστασης. Έπρεπε να το δουν με τα μάτια τους και να το μετρήσουν πάνω στους ψηφιακούς δείκτες για να πειστούν. Το InSight ακούμπησε μαλακά, σχεδόν τρυφερά, όπως είπε κάποιος επιστήμονας, Γάλλος πάντα, πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη.

Οκτώ λεπτά αγωνίας για ακόμη ένα μεγάλο βήμα της ανθρωπότητας στην εξερεύνηση του κοντινού σε εμάς διαστήματος.

Έπρεπε να περάσουν μερικά ακόμη λεπτά, ώστε οι επιστήμονες στα κεντρικά της NASA να πειστούν ότι όλα βαίνουν καλώς με τις συσκευές του InSight. Βασική παράμετρος ήταν να δουλέψει η γεννήτρια της συσκευής. Έπειτα από λίγα λεπτά οι ενδείξεις προσδιόρισαν πως τα ηλιακά πάνελ του InSight ξεδιπλώθηκαν με επιτυχία. Η συσκευή μπορούσε πια να δουλέψει κανονικά. Το τεχνικό προσωπικό στο κέντρο ελέγχου της αποστολής θα μπορούσε να κοιμηθεί ήσυχο, τουλάχιστον αυτό το πρώτο βράδυ.

Οι μπαταρίες του InSight άρχισαν να τροφοδοτούνται κανονικά με ηλεκτρικό ρεύμα που παρήγαγαν τα ηλιακά πάνελ. Το InSight διαθέτει ένα σύστημα δίδυμων ηλιακών πάνελ που το καθένα έχει πλάτος 2,2 μέτρα. Το συνολικό πλάτος αυτού του συστήματος αντιστοιχεί σε μία μεγάλη αμερικανική κούρσα της δεκαετίας του 1960. Είναι απαραίτητα αυτά τα μεγάλα πάνελ, διότι η ένταση του ηλιακού φωτός στον Άρη είναι μικρότερα από αυτή που φθάνει στη Γη και αυτό συμβαίνει επειδή ο «Κόκκινος Πλανήτης» βρίσκεται πιο μακριά από τον Ήλιο. Τα πάνελ αυτά παράγουν 600 με 700 watts την ημέρα. Κρίνονται αρκετά για να τροφοδοτούν με ηλιακή ενέργεια όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές που είναι φυτεμένες μέσα στο InSight.

Η πρώτη εικόνα που έστειλε το InSight  από τον Άρη
Η πρώτη εικόνα που έστειλε το InSight από τον Άρη


Ακόμη και όταν τα πάνελ αυτά καλυφθούν από την κόκκινη σκόνη του πλανήτη, εξέλιξη αναμενόμενη λόγω σφοδρών ανέμων που πλήττουν την επιφάνεια του Άρη, θα είναι σε θέση να παράγουν 200 με 300 watts την ημέρα.

Τις επόμενες ημέρες η επιτελική ομάδα της αποστολής θα θέσει σε λειτουργία τον ρομποτικό βραχίονα, ώστε να χρησιμοποιηθεί η κάμερα που είναι συνδεδεμένη επάνω του για τις πρώτες φωτογραφίες του εδάφους που είναι απαραίτητες προκειμένου οι μηχανικοί να αποφασίσουν πού θα τοποθετήσουν ακριβώς τις διάφορες επιστημονικές συσκευές που μεταφέρει το μικρό διαστημόπλοιο.



Ακούγεται υπερβολικό, αλλά θα χρειαστούν τουλάχιστον δύο με τρεις μήνες, ώστε όλες αυτές οι συσκευές να τεθούν σε πλήρη λειτουργία και να αρχίσουν να στέλνουν πληροφορίες στη Γη.

Σε αυτό το διάστημα το InSight θα χρησιμοποιεί τους αισθητήρες καιρού και το μαγνητόμετρό του, έτσι ώστε να καταμετρηθούν όλες οι λεπτομέρειες του περιβάλλοντος χώρου στο σημείο προσεδάφισης, στα περίφημα Elysium Planitia, που είναι και το νέο σπίτι του InSight στον Άρη.

Τελευταία ενημέρωση: Τρίτη, 27 Νοεμβρίου 2018, 10:46    

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου