ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ Η ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟΥ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΑΙΝΟΣ

Η Κεφαλλονιά κοιτάει τ' άστρα!
Γιατί έκανε έντεκα χρόνια για να φτάσει στο νησί του Ιονίου, πώς ενισχύει την τοπική οικονομία σε μια πολύ δύσκολη εποχή και πώς θα βοηθήσει τη διεθνή επιστημονική κοινότητα

Από την ΒΑΛΙΑ ΚΑΪΜΑΚΗ valia@enet.gr
Ενα νέο ισχυρό τηλεσκόπιο τοποθετήθηκε τον Αύγουστο στον Αίνο της Κεφαλλονιάς, χωρίς πολλές τυμπανοκρουσίες. Υστερα από μια τιτάνια προσπάθεια να προλάβει να αποπερατωθεί πριν η Ελλάδα πληγεί από την οικονομική κρίση -απαγορευτική για τον εκσυγχρονισμό των επιστημών υποδομών- ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση εγκατάστασης του νέου τηλεσκοπίου «Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής», διαμέτρου 1,44 μ., που είχε δρομολογηθεί εδώ και πολλά χρόνια.

Αεροφωτογραφία των εγκαταστάσεων του ΚΙΕ/Εύδοξος στον Αίνο Κεφαλλονιάς.
Το τηλεσκόπιο προστατεύεται από τον θόλο «Σμύρνη-Ιωνία», τον τελειότερο στην Ελλάδα. Ο θόλος τοποθετήθηκε στη Δορυφορική/Αστρονομική Βάση Αίνου Κεφαλληνίας «Υποσμηναγός Γεώργιος Λυκούδης», η οποία απαίτησε 15 χρόνια συνεχούς προπαρασκευής. Στη μνήμη του Γ. Λυκούδη, του κεφαλονίτη υποσμηναγού χειριστή μαχητικού F-16, που έπεσε το 2004 στο Πήλιο κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, τιμάται η διαχρονική εθνική συμβολή της Πολεμικής Αεροπορίας, η οποία παραχώρησε τις ορεινές εγκαταστάσεις της στον Αίνο για τον σκοπό της δημιουργίας του αστεροσκοπείου το 1999.

Εντεκα χρόνια μετά υψώνεται στον ουρανό του Ιονίου σε υψόμετρο 1.047 το νέο σπουδαίο τηλεσκόπιο, του οποίου τα μοναδικά χαρακτηριστικά εξοπλίζουν τον στόλο των ερευνητικών τηλεσκοπίων της χώρας μας με νέες υπερσύγχρονες δυνατότητες.

Φορέας διαχείρισης του νέου τηλεσκοπίου είναι το ΚΙΕ/«Εύδοξος», ένας πρότυπος αστρονομικός οργανισμός (ΝΠΔΔ) στον Αίνο, που θεσπίστηκε το 2005 και αναπτύσσεται συνεχώς με αυτοτέλεια αλλά και με συνεργασία δικών του επιστημόνων με άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, όπως το ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», ξένα πανεπιστήμια κά.

Μετά από μια περίοδο δοκιμαστικής λειτουργίας 1-2 ετών, κατά την οποία θα διαγνωστούν προβλήματα και θα δρομολογηθούν οι ενδεδειγμένες τεχνολογικές λύσεις και ρυθμίσεις για μια τόσο πολυσύνθετη κατασκευή όπως αυτή, το τηλεσκόπιο θα διατεθεί στην ελληνική και τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, με έμφαση στην υποστήριξη των νέων ερευνητών σε πρωτοποριακά πειράματα. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, μετά την ολοκλήρωση του σταδίου δημιουργίας των υποδομών, που κράτησε 15 χρόνια, το αστεροσκοπείο του ΚΙΕ «Εύδοξος» εισέρχεται στο στάδιο της στελέχωσης (εκτός από τον πρωτεργάτη κ. Σολωμό, βασικός συνεργάτης είναι ο δρ Γιώργος Φανουράκης, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»), κατά το οποίο θα αφιερωθεί στην προσπάθεια εμπλουτισμού του έμψυχου υλικού του, στη συγκράτηση νέων στην επαρχία και μέσω αυτού στη σταδιακή παροχή επιστημονικών υπηρεσιών με τη μεγάλη τεχνογνωσία που διαθέτει.

Ηδη επιστήμονες του αστεροσκοπείου συμφώνησαν να μελετήσουν δωρεάν πειραματικό εικονοληπτικό σύστημα χαμηλού κόστους για την επίβλεψη και την έγκαιρη προειδοποίηση για δασικές πυρκαγιές σε συγκεκριμένους τομείς του Εθνικού Δρυμού Αίνου, ενώ διεξάγουν κάθε χρόνο την άνοιξη και το καλοκαίρι τακτικό πρόγραμμα παροχής μορφωτικών εμπειριών (διαλέξεις, αστρονομικές παρατηρήσεις, ξεναγήσεις, προβολές), που προσφέρονται με ενθουσιώδη ανταπόκριση στα σχολεία της Κεφαλλονιάς, δωρεάν για τους μικρούς μαθητές και τους δασκάλους τους.

Το εγχείρημα του αστεροσκοπείου, σαν παράδειγμα απόπειρας ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης της έρευνας και της τεχνολογίας στην ξεχασμένη ελληνική επαρχία, προχώρησε από το 1999 έως το 2004 με διεκδίκηση κοινοτικών προγραμμάτων και με παράλληλη αξιοποίηση διαθέσιμων θεσμικών εργαλείων του Β' βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης. Μετά το 2005 η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κεφαλλονιάς και Ιθάκης προχώρησε με επιτυχία στη διεκδίκηση κοινοτικού προγράμματος με το οποίο μελετήθηκε η επιστημονική ανάπτυξη νέων υποδομών και η συγκρότηση του τηλεσκοπίου «Κ. Καραθεοδωρής».

Ας σημειώσουμε ότι το έργο συνέβαλε στην τόνωση της τοπικής αγοράς σε μια δύσκολη εποχή, αφού σκοπίμως -παρά τη χαμηλή μας ανταγωνιστικότητα σε τιμές-, για όλες τις οδικές μεταφορές εξοπλισμού από Ευρώπη αλλά και για όλες τις προμήθειες περιφερειακού εξοπλισμού και τις αερομεταφορές προσωπικού χρησιμοποιούνται αποκλειστικά ελληνικές επιχειρήσεις, ενώ για όλα τα βοηθητικά έργα αξιοποιούνται κεφαλλονίτικες επιχειρήσεις και μεγάλος αριθμός ελεύθερων επαγγελματιών.

Το νέο τηλεσκόπιο είναι αναμφίβολα πολύτιμη κληρονομιά που βαθμιαία παραλαμβάνουν οι νέοι και θα συνεχίσει την ανοδική πορεία του όσο συμπορεύεται με αυτούς που το δημιούργησαν.